Ebook - một hướng xuất bản mở

Có thể nói, đây là kho ebook tiếng Việt lớn nhất với trên 25.000 đầu sách. Mỗi tháng sẽ có khoảng 1.000 ebook mới được bổ sung vào kho ebook trên website trên.

Xu thế không thể cưỡng

Trước NXB Trẻ, đã có NXB Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh khai trương  trang bán sách online  (sachweb.vn) vào đầu tháng 10 năm nay. Fahasa và FPT cũng đang triển khai dự án ebook riêng. Còn những nhà xuất bản, công ty liên kết xuất bản nếu không đủ sức đầu tư cho kho sách số của riêng mình, thì liên kết với Alezaa.com để mở kho sách số chung (gồm 10 đơn vị: Alpha Books, Trí Việt, Nhã Nam, Chibooks, Phương Đông, Quảng Văn, Thái Hà books, Thời Đại, Tư pháp, Tinta Books).  Ngoài ra, Công ty Lạc Việt cũng  đã số hóa gần 5.000 đầu sách, đồng thời tự phát triển định dạng sách điện tử riêng và bộ đọc LacViet-reader nhằm tránh sao chép.

Nếu trước đây, các NXB lo phải thêm một mối lo về sách lậu nếu phát triển kho ebook trên mạng, thì giờ đây có lo cũng phải bắt tay vào làm, vì đó là nhu cầu, trào lưu trên thế giới và ở Việt Nam. Theo ông Nguyễn Minh Nhựt - Giám đốc NXB Trẻ: “Phát triển ebook là tất yếu, là xu thế không thể cưỡng. Vấn đề là các đơn vị làm sách cần phải làm thế nào và  bảo vệ bản quyền ra sao”.

Nét đặc biệt của ebook có bản quyền của NXB Trẻ là nội dung chính xác, trình bày đẹp, rõ nét, thêm nhiều tiện ích như  tìm kiếm, ghi chú, đánh dấu, bổ sung thêm video, âm thanh cho người đọc tương tác trực tiếp trên sách như bấm vào để xem slide ảnh...

Mặt khác, ebook mở ra một hướng xuất bản mới cho tư nhân: Có thể đưa những ấn bản nguyên gốc, không bị cắt gọt, kiểm duyệt lên mạng, cũng như có thể tự lập tủ sách của riêng mình. Có không ít cá nhân nhắm thấy sách khó mà in được hoặc khó tránh kiểm duyệt, đã tự làm một thư viện ebook lưu động, có thể gửi cho bạn bè cùng đọc. Nhiều chuyên gia dự báo, xu thế ebook cũng sẽ xúc tiến nhanh cho việc lập các NXB  tư nhân ở Việt Nam. Thị trường ebook có đủ sách thượng vàng hạ cám mà có khi sách giấy đã bị cấm, nhưng vẫn phát hành tràn lan trên mạng.

Còn lâu mới bảo vệ được bản quyền

Tuy nhiên, không ít đơn vị khi nhảy vào làm sách số, sách điện tử đã phải  dội khỏi thị trường. Lý do là nhiều phần mềm chống sao chép đều bị bẻ khóa dễ. Thậm chí, có cả công nghệ đánh máy lại để tung lên mạng. Việc kiểm soát tình trạng sao chép trên mạng gần như  bằng không. Vì thế, với mức giá mà NXB Trẻ đưa ra - từ 1.900 đồng đến 9.900 đồng/ebook, mức giá của NXB Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh từ 5.000 - 10.000 đồng/ebook  bị xem là quá cao, nhiều đối tác khác chỉ đưa ra mức giá 2.000 - 5.000 đồng/ebook mà độc giả mạng đã... chê, không thèm tải về.

Hơn thế, để đăng ký mua ebook, độc giả phải đăng ký tài khoản, thanh toán trực tuyến rườm rà, trong khi muốn có ấn bản lậu chỉ cần vài cú nhấp chuột. Một yếu tố khác khiến các nhà làm ebook ngần ngại là các đại gia bán máy tính, điện thoại  khi bán sản phẩm thường khuyến mãi cả 1.000 đầu ebook kèm theo.

Lâu nay, các vụ vi phạm bản quyền sách in đều chưa được xử lý rốt ráo. Hãn hữu mới có vài vụ kiện vi phạm bản quyền mà Trí Việt đã làm được, nhưng cũng chưa đưa người vi phạm ra tòa. Thế thì so với ebook, loại sách “lọt sổ” giữa pháp lý và Luật Xuất bản sửa đổi, thì khó mà kiện nhau cho “ra ngô ra khoai” được. Đây là thời gian mà các NXB, đơn vị làm sách tập cho quen với trào lưu xuất bản thế giới, còn người mua sách cũng tập cho được thói quen dùng sách  số có bản quyền.

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng cần đưa những quy định rõ ràng về  sách điện tử, sách số vào Luật Xuất bản cũng như có những văn bản  dưới luật về các biện pháp xử lý đối với tình trạng vi phạm bản quyền ebook. Lâu nay, thị trường này đang phát triển mạnh, nhưng lại không thấy được đề cập trong Luật Xuất bản. Ngoài ra, đứng trước thị trường ebook đang phát triển sôi động  trên thế giới, với những hình thái mới chưa dự báo nổi,  nên  tham khảo kinh nghiệm quốc tế  để nghiên cứu những điều cần quy định trong Luật Xuất bản sửa đổi sắp tới.

Dù vậy, thì trách nhiệm của đơn vị quản lý với thị trường ebook vẫn phải được đặt lên hàng đầu, sao cho vừa hạn chế được việc vi phạm bản quyền, phát tán nhiều loại ebook có nội dung  bạo lực, khiêu dâm, độc hại; vừa tạo thông thoáng cho độc giả tiếp cận nhiều loại sách giá rẻ, có nội dung lành mạnh, bổ ích.

Thảo Nguyên (Theo Lao Động)