Nên cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

(DT) Luật Hôn nhân Gia đình năm 2000 chưa có quy định cụ thể về mang thai hộ. Nghị định năm 2003 của Chính phủ về sinh con theo phương pháp khoa học có quy định, nhà nước nghiêm cấm các hành vi mang thai hộ và sinh sản vô tính. Trẻ ra đời do thực tiễn hỗ trợ sinh sản phải được sinh ra từ người mẹ trong cặp vợ chồng vô sinh hoặc người phụ nữ sống độc thân và họ là cha, mẹ đối với đứa trẻ sinh ra do thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Theo Bộ Tư pháp việc nghiêm cấm hành vi mang thai hộ nhằm tránh những tiêu cực đã và đang xảy ra như mang thai hộ nhằm mua bán trẻ sơ sinh bất hợp pháp, mang thai hộ nhằm lách luật để sinh con thứ ba... Song việc nghiêm cấm này lại hạn chế mong muốn chính đáng của rất nhiều gia đình hiếm muộn, vô sinh.

Trong loạt kiến nghị gửi về Bộ Tư pháp khi xây dựng Luật Hôn nhân - Gia đình (sửa đổi) cũng có nhiều vấn đề khác nhau về vấn đề này. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Y tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban dân tộc, UBND tỉnh Lâm Đồng, Hòa Bình, Vĩnh Phúc… đồng loạt cho rằng pháp luật cần cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo vì nó tạo điều kiện cho những cặp vợ chồng không có khả năng sinh con được quyền làm cha, mẹ theo nguyện vọng. Tuy nhiên, để tránh bị lạm dụng, Luật Hôn nhân Gia đình phải quy định cụ thể trường hợp nào được phép mang thai hộ, trường hợp nào không, căn cứ xác định quan hệ cha mẹ và con, quyền và nghĩa vụ cụ thể của các bên, trách nhiệm, mục đích của việc mang thai hộ…

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng chưa nên quy định mang thai hộ vào trong Luật Hôn nhân gia đình. Đề nghị thực hiện như quy định tại Nghị định số 12, theo đó Nhà nước nghiêm cấm các hành vi mang thai hộ và sinh sản vô tính... Đề nghị quy định trong Luật về việc cấm việc mang thai hộ vì đây là vấn đề phức tạp, có thể mang lại hậu quả khó lường cho đứa trẻ sau này, mặt khác đây là thỏa thuận trái thuần phong mỹ tục, tập quán của người Việt Nam.

Trong định hướng sửa đổi, Bộ Tư pháp đưa ra hai phương án khác nhau, trong đó có việc cấm mang thai hộ vì mục đích thương mại, đồng thời cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo với những quy định chặt chẽ. Cụ thể về các vấn đề như điều kiện đối với người nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ; Hình thức pháp lý của việc mang thai hộ; Quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ mang thai hộ; Xác lập quan hệ cha, mẹ và con và quyền, nghĩa vụ với đứa trẻ được mang thai và sinh ra. Phương án cấm mang thai hộ dưới bất kỳ mục đích nào cũng được đưa ra.

Đoàn Huế