Đề xuất chưa áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường

Bộ Tài chính đang chủ trì xây dựng dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) sửa đổi với việc điều chỉnh một số nội dung quan trọng. Một trong những nội dung chính sách được bổ sung mới tại dự thảo là “mở rộng cơ sở tính thuế”, trong đó bổ sung nước giải khát (NGK) có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB. Đồng thời, dự thảo đề xuất áp dụng mức thuế suất 10% do đây là mặt hàng mới.

Báo cáo “Đánh giá tác động kinh tế của dự thảo thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường” của CIEM nhận diện các tác động kinh tế dựa trên cấu trúc nền kinh tế Việt Nam thông qua bảng IO cập nhật năm 2022 và các dữ liệu chính thống liên quan sẵn có.

Kết quả tính toán cho thấy khi áp thuế TTĐB 10% đối với NGK có đường sẽ khiến quy mô sản xuất của các doanh nghiệp nước giải khát bị co hẹp; giá trị tăng thêm và giá trị sản xuất của nhóm ngành NGK đều giảm. Trong đó, giá trị tăng thêm giảm 0,772%, tương đương giảm 5.650 tỷ đồng.

Việc áp thuế TTĐB này không chỉ tác động tới ngành NGK mà còn tác động tới 24 ngành khác trong quan hệ liên ngành. Tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế giảm khoảng 0,6%, tương đương 55.077 tỷ đồng. Điều này kéo theo sự sụt giảm về GDP ở mức gần 0,45%, tương đương giảm 42.570 tỷ đồng.

Báo cáo nhấn mạnh, việc áp thuế TTĐB 10% đối với NGK có đường dẫn tới tác động tiêu cực tới nền kinh tế cũng như thực trạng chung của doanh nghiệp ngành đồ uống, ngành NGK vốn dễ bị tổn thương trước những thay đổi về chính sách. Vì thế, quá trình soạn thảo các văn bản, chính sách tác động tới doanh nghiệp ngành NGK càng đòi hỏi phải thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng. Báo cáo đề xuất chưa áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường.

Lý do của đề xuất được CIEM đưa ra là thời gian qua, doanh nghiệp ngành NGK liên tiếp chịu tác động bởi những cú sốc về dịch bệnh và những biến động khó lường, khiến cho sức chống chịu của doanh nghiệp ngành NGK suy giảm, năng lực cạnh tranh bị bào mòn. Giai đoạn này Chính phủ cần hướng tới các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi; sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thay vì ban hành các quy định mà có thể ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Cùng với việc sửa đổi Luật Thuế TTĐB, dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) (sửa đổi) đang đề xuất chuyển nhóm mặt hàngđường; phụ phẩm trong sản xuất đường từ nhóm đang áp dụng mức thuế suất GTGT 5% sang nhóm áp dụng thuế suất GTGT 10%. Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) (sửa đổi) cũng đang đề xuất loại bỏ các ưu đãi thuế đối với nhóm mặt hàng chịu thuế TTĐB.

Nếu các luật này được thông qua theo lộ trình như Bộ Tài chính đề xuất thì các doanh nghiệp NGK sẽ cùng lúc chịu thêm nhiều sức ép lớn từ việc tăng chi phí nguyên liệu sản xuất do giá đường tăng; tăng giá bán do tăng chi phí, do áp thuế TTĐB. Doanh nghiệp ngành NGK sẽ không được hưởng các ưu đãi thuế khi mặt hàng NGK có đường thuộc diện chịu thuế TTĐB.

Nhóm nghiên cứu của CIEM đề xuất cơ quan soạn thảo cần tổ chức tham vấn rộng rãi đối với các đối tượng chịu tác động bởi chính sách; giải trình rõ ràng, minh bạch, công khai đối với các ý kiến góp ý. Việc ban hành mới hay sửa đổi, bổ sung các quy định, chính sách cần thực hiện đánh giá tác động toàn diện, thực chất, dựa trên cơ sở khoa học và minh chứng thuyết phục.

Đối với hiệp hội doanh nghiệp, CIEM đề xuất Hiệp hội Bia- Rượu- Nước giải khát Việt Nam (VBA) cần chủ động cập nhật, phối hợp cung cấp thông tin, cơ sở khoa học tới cơ quan soạn thảo và các bên liên quan trong quá trình lấy ý kiến cho dự thảo luật. Các hiệp hội cần hợp tác, kịp thời thể hiện quan điểm chính sách; phản ánh các vấn đề, vướng mắc, khó khăn.

Từ đó, đề xuất các kiến nghị liên quan đến chính sách và thực thi chính sách để bảo đảm hiệu quả hoạt động quản lý Nhà nước; tạo thuận lợi, an toàn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.