NSUT Phan Muôn: Các nghệ sĩ – doanh nhân làm tôi nể phục

NSƯT Phan Muôn: Phải nói thế này, các doanh nhân, việc của họ là làm kinh tế, chứ không phải làm nghệ thuật. Nhưng qua những kỳ hội diễn dành cho giới của họ mà tôi làm giám khảo, tôi nhận ra họ chính là những người không chỉ giỏi sản xuất kinh doanh, mà còn là những người yêu nghệ thuật, có tâm hồn nghệ sĩ. Các tiết mục biểu diễn của các nghệ sĩ - doanh nhân luôn mang một bản sắc riêng, không thua kém các nghệ sĩ chuyên nghiệp. Tôi thích một ý nghĩ như này, nghệ thuật, đó không chỉ là thứ đưa đến cho người ta thụ động thưởng thức, mà phải là thứ do chính công chúng tạo ra, trải nghiệm. Những kỳ hội diễn như thế này là một ví dụ sinh động cho thấy, doanh nhân, doanh nghiệp trở thành chủ thể tạo ra các giá trị nghệ thuật đồng thời cũng là những người hưởng thụ các giá trị nghệ thuật đó. Điều này hết sức ý nghĩa trong cộng đồng của họ.

NSƯT Phan Muôn: Có một số những gương mặt chúng tôi phát hiện từ các kỳ hội diễn. Họ thực sự tài năng, tiết mục của họ chinh phục hầu hết các giám khảo là những người làm nghệ thuật chuyên nghiệp, có uy tín. Ở các địa phương như Hải Phòng, Thái Bình thường xuất hiện nhiều giọng hát hay. Các doanh nhân phải lăn lộn “thương trường như chiến trường” mà còn đàn giỏi, hát hay nữa thì tôi rất khâm phục. Chất lượng của mỗi kỳ liên hoan theo tôi là được nâng cao hơn, năm sau tốt hơn năm trước. Các doanh nghiệp dù hoạt động kinh doanh vất vả nhưng họ vẫn không quên đầu tư cho phong trào văn hóa nghệ thuật của đơn vị, vì họ hiểu rằng, nghệ thuật là thứ cũng vô cùng cần thiết trong đời sống của cán bộ công nhân viên. Họ cũng là những người vô cùng cầu thị. Những gì chưa hoàn thiện ở kỳ liên hoan trước, thì đến kỳ liên hoan sau họ hoàn thiện, nâng tầm mình lên, chúng tôi có thể nhìn rõ điều đó.

NSƯT Phan Muôn: Theo tôi, các đơn vị nghệ thuật cần phải đa dạng hóa các hoạt động của mình lên, vừa đáp ứng yếu tố nghệ thuật, vừa đáp ứng yếu tố giải trí, không xem nhẹ bên nào. Có như vậy thì mới nâng tầm mình lên được, đáp ứng mong muốn của công chúng.

NSƯT Phan Muôn: Kỷ niệm trong đời một người nghệ sĩ thì nhiều lắm, không thể nào kể hết. Nhưng với một người nghệ sĩ theo đuổi dòng nhạc chính thống như tôi, lại sống qua những thời kỳ gian khổ, khó khăn của đất nước, thì ký ức về những ngày vượt biển băng rừng đến với đồng bào chiến sĩ nơi biên giới hải đảo vẫn là đáng nhớ nhất.

Tôi vẫn nhớ như in những cuộc đi bộ biểu diễn phục vụ bộ đội mình ở các điểm tựa tiền tiêu biên giới phía Bắc năm 1979. Đó là năm chiến tranh biến giới nổ ra ác liệt. Những nghệ sĩ chúng tôi quần xắn cao, tay xách giày dép, vai đeo ba lô, đến với những điểm tựa mà có khi chỉ có một vài chiến sĩ đang cắm chốt ở đó. Chúng tôi hát động viên tinh thần các anh. Kết thúc điểm tựa này lại hành quân đi đến điểm tựa khác, không ngừng nghỉ. Trong khi biểu diễn, đạn súng cối của kẻ thù bay vèo vèo trên đầu, chúng tôi vẫn không hề run sợ. Kỷ niệm khác làm tôi ám ảnh là những chuyến đi Trường Sa. Có chuyến tôi ra đảo cực lắm, vì lúc đi tàu gặp bão, lúc về tàu cũng gặp bão. Sóng gió trên biển thì bạn hình dung rồi đấy, vô cùng đáng sợ. Những người khỏe mạnh nhất mà đi tàu gặp bão lớn cũng có thể say sóng. Chúng tôi say sóng không biết trời đất gì. Đến lúc vào được đảo, vì háo hức quá, muốn biểu diễn ngay phục vụ anh em chiến sĩ đang nóng lòng chờ đợi, chúng tôi không nghỉ ngơi chút nào.

Nhưng chúng tôi đâu ngờ, "say đất" cũng kinh khủng không kém say sóng trên biển. Một vài nghệ sĩ, nhất là nghệ sĩ nữ đang hát, ngã lăn ra đất.

Sau được giải thích chúng tôi mới hiểu rằng đó là hiện tượng say đất, khi mình đi trên biển quá lâu và say sóng, lên bờ lại không nghỉ ngơi cho cơ thể hồi phục, làm quen với mặt đất. Có chuyến đi Trường Sa, tôi đến 7 đảo và biểu diễn phục vụ chiến sĩ như các đảo Trường Sa lớn, đảo Sơn Ca, đảo Song Tử Tây...