Bí mật về những hang cổ Karaftu và kho tàng lịch sử ở Iran

Vào thời xa xưa, những hang này rất quan trọng về mặt kinh tế bởi vì chúng nằm trên Con đường Tơ lụa. Ngày nay, chúng cũng có ý nghĩa đáng kể sau khi một câu văn khắc bằng tiếng Hy Lạp được tìm thấy trong đó.

Những hang cổ Karaftu.

Người ta chỉ vào được những hang cổ Karaftu qua một lối vào chung nằm ở mặt nam của ngọn núi. Trong quá khứ, người ta chỉ có thể vào hang bằng thang dây thừng. Ngày nay, một cầu thang dài được xây dựng dẫn đến lối vào hang.

Trước kia, những hang cổ được gọi là Lâu đài Karaftu và thường người dân địa phương sử dụng làm nơi trú ẩn vào những lúc gặp nguy hiểm. Các nhà khoa học chưa biết sự biến đổi hang động Karaftu bắt đầu diễn ra từ khi nào nhưng họ cho rằng có lẽ là vào thời đại của Đế quốc Parthia xưa ở Iran - tức là khoảng giữa thế kỷ thứ 3 trước CN và thế kỷ 3 sau CN. Câu văn tiếng Hy Lạp tìm thấy trong hang có nghĩa là "Thần Herakles ở đây/Không sự xấu xa nào được vào" được phát hiện đầu tiên bởi Sir Robert Ker Porter - nghệ sĩ, nhà ngoại giao và nhà du hành Scotland - vào năm 1819.

William Martin Leake - nhà đo vẽ địa hình và nhà nghiên cứu đồ cổ người Anh - có vài cách giải thích câu văn Hy Lạp. Thứ nhất, Leake xác định Herakles là vị thần bảo vệ khu vự c. Thứ 2, hai hàng chữ có lẽ là câu thơ. Thứ 3, dạng ký tự thuộc về thế kỷ 4 hay 3 trước CN.

Vào mùa hè năm 1936, nhà khảo cổ người Anh Sir Aurel Stein - theo tư vấn của học giả và nhà văn Anh William Woodthorpe - thám hiểm hang cổ Karaftu trong 3 ngày và sao chép câu văn Hy Lạp. Nhờ bản sao này, Marcus N. Tod - giáo sư môn Hy Lạp Đại học Oxford lúc đó - khẳng định câu văn có từ thời Hy Lạp đầu tiên, tức giữa thế kỷ 4 trước CN và đầu thế kỷ 3 trước CN.