“Chết” nhưng không chịu khai tử

Phá sản ở Việt Nam là đối mặt với công khai tài chính, tài sản trả hết cho chủ nợ, bản thân bị tước quyền kinh doanh... nên nhiều công ty đã "chết" nhưng không chịu khai tử.

Không chịu phá sản

Trong vài ngày qua, nông dân nuôi cá lẫn các chủ nợ của Công ty CP thủy sản Bình An (Bianfishco) xôn xao về việc gần chục hộ nông dân là chủ nợ của Bianfishco đã ủy quyền cho luật sư của mình chính thức đệ đơn lên TAND Thành phố Cần Thơ yêu cầu tiến hành  mở thủ tục phá sản đối với Bianfishco và đã được tòa nhận đơn.

Nhưng chỉ vài ngày sau đó, ông Trần Văn Trí, người đại diện cho Bianfishco đã tiến hành chi trả hơn 20 tỉ đồng tiền nợ lương tháng 3 của hơn 2.000 công nhân và tiền nợ mua cá của hàng chục hộ nuôi cá nhỏ lẻ, đồng thời tuyên bố Bianfishco không có ý định xin phá sản mà đang cố gắng tái cơ cấu lại để tiếp tục kinh doanh.

Câu chuyện nợ nần của Bình An đã lùm xùm cả hơn tháng nay khi công ty này rơi vào tình trạng mất thanh khoản, nợ không trả được và các ngân hàng không chịu cho vay thêm. Nhưng như nói trên, bất chấp món nợ lên tới trên 1.500 tỉ đồng, công ty này không chấp nhận phá sản. Đây là thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp hiện nay.

Ông Nguyễn Văn Tứ - Phó giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư Hà Nội cho biết, hiện nay con số  doanh nghiệp đăng ký giải thể trên địa bàn đang tăng đều đặn từng ngày. Báo cáo của Bộ Kế hoạch - Đầu tư cho thấy, hết quý 1/2012 có khoảng 2.200 doanh nghiệp giải thể, tăng 57% so với cùng kỳ năm trước và trên 9.700 đăng ký ngừng hoạt động, tăng khoảng 6%.

Trao đổi với Thanh Niên, một thứ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, con số doanh nghiệp tạm dừng nghĩa vụ nộp thuế do không có doanh thu tính tới hết năm 2011 (theo khảo sát của Bộ Tài chính phối hợp với VCCI) là gần 80.000. 

Đó mới là con số doanh nghiệp có đăng ký tạm dừng hoạt động và giải thể. Thực tế, theo số liệu từ Tổng cục Thuế, hiện có khoảng 200.000 doanh nghiệp trên tổng số 600.000 không còn thực hiện nghĩa vụ thuế do không có doanh thu - số này cũng có thể đã rơi vào trường hợp giải thể nhưng chưa đăng ký với cơ quan quản lý.

Theo ông Nguyễn Văn Tứ, tất cả số liệu trên chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Sở dĩ số doanh nghiệp xin tạm dừng hoạt động chiếm đa số vì nó là cách hành xử ưa thích nhất của doanh nghiệp Việt Nam. Vì nó nhẹ nhàng, không rườm rà về mặt thủ tục và luật cũng cho phép doanh nghiệp được tạm dừng tối thiểu 1 năm và tối đa 2 năm.

Sau đó, nếu không thể hoạt động tiếp thì giải thể. Vì vậy, đa số doanh nghiệp “chết” rồi nhưng vẫn không khai tử - số này mới đáng báo động hơn. “Hiện nay, không ít doanh nghiệp đã tạm dừng hoạt động, nhưng vì nhiều lý do không đến đăng ký. Kể cả số doanh nghiệp vẫn nộp thuế môn bài, nhưng không có doanh thu gì cả, loại này cũng rất nhiều” - ông Tứ nói.

Chết “bí mật”

Theo luật sư Trần Ngọc Quý, Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh, mục đích chính của luật Phá sản là tạo lối thoát nhân đạo cho những doanh nghiệp lâm vào hoàn cảnh khó khăn tài chính, không còn khả năng trả dứt nợ. Theo cách nói của nhiều người, phá sản là “giựt nợ hợp pháp”, thanh lý hết tài sản còn lại để trả nợ. Hết tài sản thì chủ nợ coi như mất tiền. Như vậy có thể nói, phá sản cũng là lối thoát cho các doanh nghiệp rơi vào tình trạng bế tắc tài chính như nói trên. Vậy tại sao nhiều doanh nghiệp lại sợ và trốn phá sản?

Bởi lẽ, theo quy định của luật Phá sản, các ông chủ của doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản không được quyền thành lập doanh nghiệp, không được làm người quản lý doanh nghiệp, trong thời hạn từ 1 - 3 năm, kể từ ngày bị tuyên bố phá sản. Vì vậy, chẳng ông chủ nào muốn ra tòa để bị tước quyền kinh doanh, quản lý.

Tương tự, người giữ chức vụ quản lý, điều hành công ty 100% vốn nhà nước, người được giao đại diện phần vốn góp của nhà nước ở doanh nghiệp khác bị tuyên bố phá sản cũng sẽ không được đảm đương chức vụ đó ở bất kỳ doanh nghiệp nhà nước cũng như doanh nghiệp có vốn nhà nước.

Trong khi nếu chết “bí mật” vẫn có thể mở doanh nghiệp khác, xin làm quản lý ở đơn vị khác. Vì vậy, mới có chuyện 1 người đứng tên mở cả 50 chục doanh nghiệp, trong đó có 30 chục cái đã... chết - một thẩm phán tòa kinh tế TAND TP.Hồ Chí Minh cho hay.

Sâu xa hơn, theo ông Quý, nhiều chủ doanh nghiệp trốn phá sản vì khi nộp đơn ra tòa, bắt buộc mọi chuyện về tài chính đều phải công khai. Khi đó sẽ “lòi” ra việc nhập nhằng chuyện sử dụng tài chính của công ty làm việc riêng không đúng mục đích, các khoản vay mượn, mua bán không nhập quỹ, hai hệ thống sổ sách kế toán...

Đây là dấu hiệu phạm tội hình sự, có thể là lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hoặc cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng. Rất nhiều doanh nghiệp nhập nhèm tài chính công - tư nên mọi chuyện sẽ bị phơi bày nếu làm thủ tục phá sản nên họ ngại.

Theo Thanh niên