Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu: Cho vay ngang hàng là kênh vay vốn phù hợp với DN nhỏ và vừa

Tại Hội thảo khoa học “Liên kết - Hành động vì hàng Việt” do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (DNNVV) tổ chức vào chiều ngày 15/11/2019, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Verig đề nghị Chính phủ và Quốc hội sớm đưa ra những quy định để điều chỉnh hoạt động P2P Lending (cho vay ngang hàng), bởi vì đây là một kênh tài chính mới mẻ có thể hỗ trợ kết nối các nhà đầu tư và doanh nghiệp vay vốn, bổ sung thêm một kênh tài chính khi hệ thống ngân hàng vốn đã quá tải.

Theo phân tích của Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, 98% doanh nghiệp Việt Nam là các DNNVV, đó là các doanh nghiệp sản xuất ra phần lớn các sản phẩm tiêu dùng “Made in Vietnam” nhưng đây lại là thành phần kinh tế gặp nhiều khó khăn trong việc đi tìm nguồn vốn kinh doanh. Mặc dù Chính phủ đã có các chính sách thuế ưu đãi cho DNNVV, các quỹ hỗ trợ và đặc biệt là quỹ bảo lãnh tín dụng giúp các DNNVV vay vốn tại các ngân hàng. Nhưng tất cả những hỗ trợ đó còn rất hạn chế, các doanh nghiệp phải chủ động đi tìm nguồn vốn phù hợp với nhu cầu tài chính và kế hoạch kinh doanh của các doanh nghiệp mình.

Những hạn chế này có thể được tháo gỡ nhờ việc ứng dụng CNTT để kết nối các nhà đầu tư với doanh nghiệp vay vốn mà một trong những điển hình là các công cụ để phát triển hệ thống cho vay ngang hàng (P2P Lending), qua đó các công ty Fintech kết nối các nhà đầu tư với doanh nghiệp vay vốn qua ứng dụng CNTT. Hoạt động cho vay ngang hàng đang được phát triển nhanh hơn tại nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á.

"Tại Việt Nam mặc dù hoạt động P2P Lending chưa có chính sách cụ thể nhưng cũng đã phát triển khá mạnh mẽ, có tới khoảng 50 công ty Fintech đang có hoạt động P2P Lending. Do đó, nhà nước cần sớm có chính sách quản lý P2P Lending để người dân có thể tự cho nhau vay vốn mà không qua hệ thống ngân hàng. Đây cũng là một kênh tài chính mới mẻ có thể hỗ trợ DNNVV tìm kiếm nguồn vốn để hoạt động sản xuất, kinh doanh", Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu đề xuất Chính phủ và Quốc hội sớm có chính sách điều chỉnh dịch vụ cho vay ngang hàng P2P Lending.

Mới đây, khi dịch vụ P2P Lending đang có phát triển khá mạnh mẽ, vào tháng 7/2019, Ngân hàng Nhà nước đã ra công văn khuyến nghị về hoạt động cho vay ngang hàng. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước khẳng định pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định về hoạt động vay ngang hàng. Vì vậy, để đảm bảo an toàn hệ thống, Ngân hàng Nhà nước khuyến nghị các tổ chức tín dụng (TCTD) như sau: Nghiên cứu, tìm hiểu, nắm rõ rủi ro phát sinh từ hoạt động vay ngang hàng để hướng dẫn, thông báo trong nội bộ TCTD về các rủi ro tiềm ẩn của hoạt động; thận trọng trong việc ký kết và thực hiện thỏa thuận hợp tác với các công ty vay ngang hàng để đảm bảo việc hợp tác giữa các TCTD với các công ty này đúng quy định pháp luật; trong quá trình hợp tác đề nghị các công ty vay ngang hàng công bố đầy đủ, minh bạch, trung thực thông tin về nội dung hợp tác, giao dịch; đảm bảo việc hợp tác, kết nối, giao dịch các công ty vay ngang hàng an toàn, hiệu quả, bảo vệ được quyền lợi hợp pháp của TCTD và khách hàng.

Tại buổi tọa đàm "Thúc đẩy triển khai cơ chế sandbox trong kinh tế chia sẻ tại Việt Nam" tổ chức ngày 7/11 vừa qua, đại diện Ví điện tử Moca đã đề xuất với những ý tưởng mới như mô hình vay ngang hàng P2P, sẽ cần thời gian thử nghiệm dài hơn để kiểm chứng vì liên quan đến nhiều tầng lớp xã hội và gây ra ảnh hưởng lớn đến an ninh xã hội. Phương pháp và thời gian thực hiện cần cân bằng giữa yếu tố quản lý của cơ quan nhà nước và hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp, đảm bảo doanh nghiệp có thể yên tâm đầu tư với tầm nhìn dài hạn, tránh việc lợi dụng cơ chế sandbox để khai thác lợi nhuận trong ngắn hạn.

Hiện nay đang tồn tại một khoảng trống pháp lý đối với Fintech nói chung và dịch vụ cho vay ngang hàng nói riêng. Theo đó thể chế quản lý hoạt động Fintech chưa được đề cập tại bất cứ văn bản pháp lý cụ thể nào. Bên cạnh đó, chưa có quy định về đơn vị chuyên trách hỗ trợ xử lý các vấn đề liên quan đến hoạt động của Fintech. Ngoại trừ hoạt động trung gian thanh toán, các hoạt động Fintech chưa được quy định và điều chỉnh bởi các văn bản pháp lý, như hoạt động vay ngang hàng, trong khi theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước đang có hơn 40 công ty hoạt động trong lĩnh vực này.