Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải đi trước một bước

Cùng dự cuộc làm việc có: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình, đại diện Thường trực các Ủy ban của Quốc hội.

Dự kiến tại phiên họp thứ 4 vào tháng sau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận về Quy hoạch và Kế hoạch này, trước khi trình Quốc hội thảo luận, quyết định tại Kỳ họp thứ 2. Các lãnh đạo Quốc hội làm việc với Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - cơ quan chủ trì thẩm tra Quy hoạch và Kế hoạch này có ý nghĩa quan trọng, góp phần bảo đảm và nâng cao chất lượng công tác phối hợp với Chính phủ và các bộ, ngành để dự thảo các Tờ trình, báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội.

Về phía Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định thành lập Hội đồng thẩm định Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) cấp quốc gia do Phó Thủ tướng Lê Văn Thành làm Chủ tịch Hội đồng. Hội đồng này cũng mới họp cách đây 1 tuần để cho ý kiến bước đầu về Quy hoạch và Kế hoạch sử dụng đất.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết Thường trực Ủy ban đã chủ động làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường để chuẩn bị cho việc thẩm tra Quy hoạch này. Đầu tháng 9 vừa qua, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến chuyên gia về Quy hoạch, sau đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã nghiên cứu tiếp thu một số ý kiến chuyên gia để tiếp tục hoàn chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Phát biểu tại cuộc làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, là nguồn lực to lớn và quan trọng bậc nhất trong phát triển kinh tế-xã hội, liên quan đến việc phân bổ dân cư, lao động, phát triển đô thị, kết cấu hạ tầng, môi trường, quốc phòng và an ninh; liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Vì vậy, việc quản lý, sử dụng đất không thể chỉ tính cho hiện tại mà còn phải tính cho cả tương lai; đồng thời, đất đai phải được phân bổ hợp lý với tầm nhìn dài hạn không chỉ 5 năm hay 10 năm mà còn phải xa hơn nữa trong tiến trình phát triển của đất nước.

Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải đi trước một bước, làm cơ sở để xây dựng Quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội nói chung và quy hoạch của các ngành, lĩnh vực khác, quy hoạch vùng và địa phương, tạo tính liên kết vùng, liên kết tỉnh, bảo đảm được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, bền vững các nguồn lực.

Trên cơ sở báo cáo của Thường trực Ủy ban Kinh tế và gợi mở của Chủ tịch Quốc hội, các đại biểu đã tập trung thảo luận về điều kiện, thủ tục chuẩn bị xây dựng Quy hoạch và Kế hoạch; kết quả thực hiện Quy hoạch và Kế hoạch sử dụng đất của giai đoạn trước; mục tiêu, quan điểm đối với Quy hoạch, các chỉ tiêu, kế hoạch sử dụng các loại đất cụ thể; đồng thời, lưu ý về các tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 đang đặt ra những yêu cầu mới đối với quy hoạch sử dụng đất, trong đó, phải dành quỹ đất cho việc xây dựng các nhà máy, phát triển nông nghiệp theo chuỗi, phát triển nền kinh tế tuần hoàn để tạo công ăn việc làm cho người dân ngay tại địa phương, thực hiện hiệu quả chính sách “ly nông bất ly hương”.

Đặc biệt, phải bảo đảm tính công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng đất; chấn chỉnh việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn tùy tiện, kém hiệu quả thời gian qua; công tác dự báo nhu cầu sử dụng đất cho ngành, lĩnh vực phải sát với thực tiễn hơn nữa; ưu tiên dành quỹ đất cho việc xây dựng các nhà máy xử lý rác thải hiện đại và hạn chế quy hoạch các bãi chôn lấp rác; quản lý chặt chẽ đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ xung yếu…

Đồng tình với nhiều ý kiến phát biểu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá hồ sơ Quy hoạch và Kế hoạch sử dụng đất được Chính phủ chuẩn bị bài bản, công phu, sử dụng nhiều phương pháp mới, cơ bản bảo đảm tính khoa học, tính thực tiễn; Thường trực Ủy ban Kinh tế đã chủ động vào cuộc từ sớm, từ xa chuẩn bị cho việc thẩm tra; yêu cầu cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp chặt chẽ, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội.

Trong đó, cần bổ sung đánh giá kỹ lưỡng hơn về việc thực hiện Quy hoạch giai đoạn trước, nhất là những tồn tại, hạn chế để khắc phục như: Việc điều chỉnh quy hoạch nhiều lần, có lúc còn tùy tiện; vấn đề các tỉnh, thành phố chậm trễ trong việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016-2020) ảnh hưởng đến công tác thu hồi đất, thu hút đầu tư, triển khai các dự án tại địa phương; cần đánh giá kỹ lưỡng hơn về công tác quản lý Nhà nước trong thực hiện Quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất; ứng dụng khoa học công nghệ nhằm xây dựng hệ thống dữ liệu về đất đai bảo đảm tính đồng bộ, tích hợp, kết nối giữa các ngành, địa phương.

Về quan điểm xây dựng Quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung vai trò của đất đai đối với sự phát triển trường tồn của đất nước, phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia cũng như từng địa phương, hài hòa lợi ích của các bên. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải bảo đảm nguyên tắc gắn kết hữu cơ giữa đô thị và nông thôn, chuyển đổi nông thôn mới sang đô thị; gắn giao thông với bố trí dân cư (mô hình TOD); gắn kết giữa yêu cầu công nghiệp hóa với nhu cầu đô thị hóa trên bình diện quốc gia và ở từng địa phương, thậm chí là từng dự án…

Mặt khác, theo quy định của Luật Quy hoạch hiện hành thì việc lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải căn cứ vào Quy hoạch tổng thể quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay, Quy hoạch tổng thể quốc gia chưa được phê duyệt. Do đó, trong thời gian tới cần tiếp tục rà soát, xử lý, bảo đảm tính tương thích, thống nhất và đồng bộ giữa các quy hoạch.