Vì sao hải quân Nga quyết sửa chữa tàu sân bay Kuznetsov đầy bất hạnh?

Tàu sân bay Kuznetsov của hải quân Nga.

Kuznetsov “nằm cảng” từ năm 2018, sẽ tròn 37 tuổi khi tàu lại ra khơi vào năm 2022 (nếu điều này xảy ra). TASS, hãng thông tấn nhà nước của Nga cho biết Điện Kremlin hy vọng sẽ tạo điều kiện để tàu có thể hoạt động ít nhất 5 năm nữa.

Hải quân Nga vẫn chưa làm rõ liệu họ có gì để thay thế Kuznetsov hay không khi con tàu cuối cùng cũng sẽ ngừng hoạt động vào cuối những năm 2020.

Tàu Kuznetsov dài 305m, được đưa vào hoạt động năm 1990. Ngay từ đầu nó đã là một con tàu không mấy suôn sẻ. Con tàu được cung cấp năng lượng bởi hệ thống tuabin hơi nước và nồi hơi tăng áp mà tờ Defense Industry Daily mô tả một cách hào phóng là "bị lỗi". Kuznetsov luôn bốc khói đen đặc khi đang vận hành.

Hệ thống dây điện của tàu tỏ ra tệ hại. Hệ thống đường ống cũng vậy. Một blogger ẩn danh trên trang English Russia giải thích: “Nước đóng băng ở khắp mọi nơi. Tình hình với nhà tiêu cũng tồi tệ như vậy. Con tàu có hơn 50 nhà vệ sinh cho 1.900 thành viên thủy thủ đoàn nhưng một nửa trong số đó phải đóng cửa”.

Kuznetsov là soái hạm của hạm đội Nga nhưng hiếm khi ra khơi. Nó chỉ thực hiện bảy chuyến tuần tra từ năm 1991 đến năm 2016. Trong nhiệm vụ năm 2016 ngoài khơi Syria, không đoàn của con tàu đã mất hai máy bay tiêm kích do tai nạn chỉ trong khoảng thời gian ba tuần.

Vào tháng 10 năm 2018, Kuznetsov bị hư hại nghiêm trọng tại Xưởng sửa chữa số 82 ở Roslyakovo, một cảng gần Murmansk, khi ụ tàu PD-50 bị chìm trong khi tàu đang trên ụ sửa chữa.

Sau đó vào tháng 12 năm 2019, một đám cháy đã xảy ra trên Kuznetsov trong khi quá trình sửa chữa đang diễn ra. Hai công nhân tử vong. Ngọn lửa đã làm hỏng hệ thống điện vốn đã ọp ẹp của con tàu.

Điện Kremlin chỉ cân nhắc việc ngừng hoạt động Kuznetsov thay vì chi hàng tỷ đô la để xây dựng một ụ khô mới, di dời bến tàu hiện tại hoặc chính con tàu sân bay, hoặc tìm một số cách khác để sửa chữa con tàu.

“Không phải ai cũng coi việc tiếp tục sửa chữa là phù hợp”, một nguồn tin hải quân nói với Izvestia. “Có nhiều ý kiến khác nhau, bao gồm cả những ý kiến cho rằng với số tiền này thì tốt hơn nên đóng một cặp khinh hạm hoặc tàu ngầm hạt nhân”.

Ngay cả khi tiến trình sửa chữa diễn ra tốt đẹp, Kuznetsov vẫn tồn tại những hạn chế nghiêm trọng. Tàu không có máy phóng, vì vậy hai chục máy bay chiến đấu Su-33 và MiG-29K trên tàu phải nhờ vào sức mạnh động cơ, cất cánh từ một đoạn đường dốc. Do đó, các máy bay chiến đấu này chỉ có thể mang theo một lượng nhỏ nhiên liệu và vũ khí.

Nhưng con tàu có giá trị về mặt chính trị. “Là tàu sân bay duy nhất của Nga và là kỳ hạm, sứ mệnh chính của Kuznetsov là nâng cao uy tín quốc gia”, Richard Moss và Ryan Vest, cả hai đều là giảng viên tại Trường Hải chiến Mỹ, viết trên Proceedings, tạp chí chuyên nghiệp của Hải quân Mỹ. "Theo quan điểm đó, Nga phải đại tu và đưa tàu trở lại phục vụ càng nhanh càng tốt."

Công việc trên tàu sân bay Kuznetsov vẫn tiếp tục ở cầu tàu trong khi công ty đóng tàu giải quyết tình trạng ụ khô. Theo TASS, Kuznetsov sẽ rời Murmansk vào năm 2022 với các lò hơi mới và hệ thống dây điện được tân trang.

Nhưng tàu vẫn sẽ không có máy phóng máy bay. Và việc 4 năm con tàu nằm cảng sửa chữa có thể đè nặng lên phi đội trên hạm. Nếu không được luyện tập thường xuyên, kỹ năng của phi công hải quân sẽ nhanh chóng phai nhạt.

Frederik Van Lokeren, một nhà phân tích hải quân người Bỉ nói: “Vẫn còn phải xem liệu phi đội còn đủ kỹ năng và kiến thức cần thiết để hoạt động trên boong máy bay hay không”.