Bị "chê" cách tính thuế xăng dầu: Bộ Tài chính nói gì?

Cách tính thuế bị "tố" thiếu minh bạch

Thời gian qua, những tranh cãi về việc áp dụng thuế nhập khẩu xăng dầu theo bình quân gia quyền giữa các bộ, ngành vẫn đang gây bất bình dư luận, mới đây nhất, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) đã gửi văn bản tới đích danh Bộ trưởng Bộ Tài Chính Đinh Tiến Dũng đóng góp ý kiến về cách tính thuế nhập khẩu trong giá cơ sở.

Tại văn bản gửi đích danh Bộ trưởng Tài chính, VINPA cho biết, theo các Hiệp định FTA song phương và đa phương mà Việt Nam đã ký kết, Việt Nam đang thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo các mức thuế nhập khẩu khác nhau. Cụ thể, hiện đối với xăng là 20% từ ASEAN và 10% từ Hàn Quốc, tương tự các mặt hàng dầu lần lượt 0% và 5%.

Ngày 17/3/2016, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 48/2016/TT-BTC áp mức thuế nhập khẩu đối với mặt hàng xăng là 20%, dầu là 7%. Tuy nhiên, cách áp mức thuế nhập khẩu này đã gây chênh lệch lớn, ảnh hưởng đến lợi ích người tiêu dùng, gây bức xúc cho xã hội.

Để khắc phục bất cập đó, ngày 18/3/2016, Bộ Tài chính ban hành công văn áp thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu là thuế nhập khẩu bình quân gia quyền theo sản lượng nhập khẩu từ các nguồn khác nhau, lấy quý trước tính cho quý sau. Hiện mức thuế nhập khẩu đang áp dụng cho quý II/2016 để tính giá cơ sở là 18,35% đối với xăng; 2,32% đối với diesel và 0% đối với dầu hoả và dầu mazut.

Tuy nhiên, cách khắc phục được Bộ Tài chính thực hiện trên, theo VINPA lại còn bộc lộ những bất cập lớn hơn. Đưa ra lý giải, VINPA cho rằng, về cơ sở pháp lý, cách áp thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở không đúng với Nghị định 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT_BTC về kinh doanh xăng dầu.

Cụ thể, theo Nghị định 83, tại Mục 9, Điều 3 quy định, giá cơ sở là căn cứ để cơ quan quản lý nhà nước điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước, giá cơ sở bao gồm 11 yếu tố trong đó có thuế nhập khẩu. Tại Thông tư liên tịch 39/2014 về phương pháp tính giá cơ sở cũng quy định giá cơ sở bao gồm 11 yếu tố trong đó có thuế nhập khẩu.

"Như vậy, Nghị định 83 và Thông tư 39 đều quy định cụ thể chi tiết, minh bạch từng yếu tố chứ không quy định thuế nhập khẩu bình quân gia quyền theo quý để hình thành giá cơ sở”, văn bản của VINPA nêu rõ.

Về thực tế, VINPA cho rằng, khi Bộ Tài chính áp thuế bình quân gia quyền 18,35% đối với xăng và 2,32% đối với dầu diesel thì mức chênh lệch thuế nhập khẩu vẫn còn lớn, làm cho giá cơ sở ở mức cao. Theo đó, giá bán lẻ cũng ở mức cao, không có lợi cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, cách áp thuế nhập khẩu bình quân gia quyền cũng được đánh giá là không phản ánh đầy đủ diễn biến giữa giá thế giới và giá trong nước, cụ thể trong kỳ điều hành đầu tiên của quý II/2016 áp dụng mức thuế bình quân gia quyền, giá dầu diesel trong nước đã diễn biến ngược lại với giá thế giới. Tại thời điểm đó, giá diesel thế giới giảm 0,4% thì diesel trong nước phải tăng sử dụng quỹ bình ổn từ 938 đồng lên 1.017 đồng/lít mới giữ nguyên được giá bán lẻ.

VINPA tiếp tục đánh giá, tính công khai, minh bạch của cách áp thuế nhập khẩu bình quân gia quyền không thuyết phục được người tiêu dùng, giới chuyên gia, các phương tiện truyền thông và các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Dư luận cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước vẫn còn dùng những biện pháp hành chính để can thiệp vào thị trường xăng dầu trong nước trong khi Nghị định 83, Thông tư 39 đã quy định và hướng dẫn cụ thể.

VINPA cũng cho rằng, khi thực hiện các cam kết FTA, các nhà nhập khẩu Việt Nam sẽ tập trung vào các nguồn có ưu đãi thuế nhập khẩu thấp như FTA Việt Nam - Hàn Quốc, ATIGA. Vì vậy, khả năng đáp ứng nhu cầu cho các nhà nhập khẩu Việt Nam là rất lớn.

Mặt khác, mỗi năm Việt Nam cần khoảng 14 - 15 triệu tấn xăng dầu, trong đó Nhà máy Lọc hoá dầu Bình Sơn cung cấp khoảng 30%, chỉ còn nhập 70%. Đến năm 2017, khi nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn đi vào hoạt động thì sản xuất trong nước đảm bảo nhu cầu cho những năm tới.
Thêm vào đó, Nghị định 83 quy định các đầu mối phải dự trữ bắt buộc 30 ngày cộng với dự trữ quốc gia sẽ đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước.

Bộ Tài chính nói đúng quy định

Trả lời vấn đề này tại cuộc họp báo chiều 2/7, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai khẳng định việc áp dụng phương pháp tính thuế nhập khẩu để xác định giá cơ sở xăng dầu theo cách bình quân gia quyền là đúng theo quy định và hợp lý nhất trong thời điểm hiện nay.

Nữ Thứ trưởng Bộ Tài chính giải thích, theo công thức tính giá xăng dầu tại Nghị định 83, thuế là một trong các yếu tố xác định, bao gồm có thuế nhập khẩu ưu đãi theo quy chế tối huệ quốc (MFN), thuế nhập khẩu ưu đãi theo hiệp định thương mại tự do (FTA), thuế nhập khẩu thông thường.

Bên cạnh đó, hiện nay, với 11 FTA đã cam kết, mức thuế nhập khẩu xăng dầu rất khác nhau. Do đó, không thể áp dụng một mức thuế cụ thể của một biểu thuế nào đó. 

Bà Mai dẫn chứng, thuế nhập khẩu xăng theo MFN là 20%, còn theo FTA với Hàn Quốc là 10%. Hay như dầu diesel, thuế nhập khẩu theo MFN là 7%, còn theo hiệp định với ASEAN là 0%. Nếu chọn mức thuế cao thì người tiêu dùng chịu thiệt, còn chọn mức thuế thấp thì doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu ở thị trường có mức thuế cao sẽ lỗ, do đó nguồn cung xăng dầu cho thị trường sẽ không đảm bảo. 

Theo Thứ trưởng Vũ Thị Mai, khi lựa chọn phương án này, Bộ Tài chính đã tính toán, bàn thảo kỹ và được Chính phủ đồng ý. Mặc dù đây là cách tính phù hợp trong điều kiện có nhiều thuế suất khác nhau, nhưng lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết vẫn phải tiếp tục nghiên cứu, nếu tình hình thay đổi sẽ phải có đề xuất phương án phù hợp, linh hoạt trong điều kiện nền kinh tế luôn có nhiều biến động.

Nên đọc