Bộ quy tắc ứng xử về quấy rồi tình dục tại nơi làm việc cần được áp dụng rộng rãi

Sáng 25/5, tại Hà Nội, Bộ LĐ-TB&XH, Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã công bố Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc ở Việt Nam.

Bộ quy tắc này giải quyết những điểm vẫn chưa được pháp luật hướng dẫn cụ thể trong Bộ Luật Lao động 2012 

Thế nào là quấy rối tình dục tại nơi làm việc?

QRTD là hành vi có tính chất tình dục, gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới. Đây là hành vi không được chấp nhận, không mong muốn và không hợp lý làm xúc phạm đối với người nhận và tạo ra môi trường làm việc bất ổn, đáng sợ, thù địch và khó chịu.

QRTD tại nơi làm việc biểu hiện bằng nhiều hành vi:

- Hành vi trao đổi: Là hành vi đánh đổi tình dục để đổi lấy những lợi ích trong công việc. hành vi trao đổi tình dục diễn ra khi người sử dụng lao động, người giám sát, người quản lý, đồng nghiệp thực hiện hay cố gắng thực hiện nhằm gây ảnh hưởng đến quy trình tuyển dụng, thăng chức, đào tạo, kỷ luật, sa thải, tăng lương hay các lợi ích khác của người lao động để đổi lấy sự thỏa thuận về tình dục.

- Tấn công tình dục: Là hành vi QRTD tồi tệ nhất. Đây là hành vi tấn công có tính chất tình dục hoặc hiếp dâm được quy định trong pháp luật xử lý vi phạm hành chính hoặc pháp luật hình sự.

- Hành vi cố ý tiếp xúc thể chất: Hành vi mang tính thể chất như tiếp xúc, cố tình đụng chạm không mong muốn, sờ mó, vuốt ve, cấu véo, ôm ấp, hay hôn cho tới tấn công tình dục, cưỡng dâm, hiếp dâm.

- QRTD bằng lời nói: Sử dụng những lời nói, nhận xét không phù hợp về mặt văn hóa, xã hội và không được mong muốn bằng những ngụ ý về tình dục như những truyện cười gợi ý về tình dục; những nhận xét về cơ thể trang phục của một người nào đó mang tính chất gợi dục không được mong muốn. Hình thức này bao gồm cả những lời đề nghị và những yêu cầu không mong muốn hay lời mời đi chơi mang tính cá nhân một cách liên tục.

- QRTD bằng hành vi phi lời nói: Gồm các hành động không được như mong muốn như ngôn ngữ cơ thể khiêu khích, biểu hiện không đứng đắn, cái nhìn gợi tình, nháy mắt liên tục, các cử chỉ của ngón tay…hình thức này bao gồm việc phô bày các tài liệu khiêu dâm, hình hảnh, vật, màn hình máy tính, áp phích, thư điện tử, ghi chép, tin nhắn liên quan tới tình dục.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Cách phòng chống QRTD nơi làm việc

Người sử dụng lao động cần ban hành các quy định nhằm thúc đẩy, thực hiện và giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về QRTD, để đưa vào nội quy lao động, thỏa ước tập thể hoặc các quy chế, quy định hợp pháp của doanh nghiệp.

Người sử dụng lao động phải có hành động ngay lập tức khi phát hiện những hành vi QRTD hay cáo buộc QRTD, đảm bảo người được cho là nạn nhân không sợ bị trả thù hoặc cảm thấy yêu cầu của họ bị lờ đi hay bị coi thường.

Nếu cho rằng hay cảm thấy mình là đối tượng bị QRTD, người lao động cần thông báo cho người bị cho là có hành vi QRTD bằng lời nói, văn bản yêu cầu dừng ngay hành vi đó.

Khi bị QRTD, người lao động cần báo ngay cho người sử dụng lao động để giải quyết hoặc thông qua các kênh không chính thức như: hòa giải, trung gian, trao đổi không thức thức hoặc đề nghị điều tra chính thức.

Trong trường hợp QRTD bằng hành vi trao đổi, người lao động không muốn trao đổi trực tiếp với người bị cho là thực hiện hành vi QRTD, hoặc nếu việc trao đổi đó không hiệu quả, người lao động được khuyến khích báo cáo các hành vi không mong muốn càng nhanh càng tốt cho các phòng ban, đơn vị có trách nhiệm.

Biện pháp xử lý đối với hành vi QRTD nơi làm việc

Mọi hành vi bị xem là QRTD đều vi phạm pháp luật, cần bị lên án, điều tra và xử lý theo đúng tính chất, mức độ của hành vi QRTD.

QRTD có thể bị truy tố hình sự với 3 mức độ: nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng. Bộ luật Hình sự quy định những hành vi QRTD bị truy tố hình sự như: tội cưỡng dâm, tội hiếp dâm… Nếu phát hiện những hành vi này, cần báo ngay cho các cơ quan điều tra hình sự (công an, cơ quan có thẩm quyền khác…).

Hành vi QRTD chưa đến mức xử lý hình sự, có thể xử phạt hành chính, xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính, pháp luật lao động…