Câu chuyện đằng sau sự thành công của các CEO gốc Ấn

Theo mường tượng của mọi người, Ấn Độ có lẽ là đất nước nổi tiếng bởi cà-ri, yoga và những bộ phim Bollywood. Nhưng cũng có một hình ảnh mới xuất hiện trong tâm trí của mọi người về Ấn Độ: giám đốc điều hành của những công ty đa quốc gia, trong đó có một vài công ty của Mỹ. Và một cái tên mà gần đây nhất mới gia nhập nhóm này đó là Sundar Pichai - người trở thành CEO của Google cách đây không lâu. Tiếp theo phải kể đến Satya Nadella, người đứng đầu của Microsoft; và một loạt những lãnh đạo cấp cao gốc Ấn đã và đang vận hành những công ty lớn như Citibank, Mastercard, và PepsiCo.

Tạp chí Harvard Business cho biết, đến giữa năm 2013 trong bảng xếp hạng Fortune Global 500 về các CEO là người đứng đầu của những công ty nước ngoài, Ấn Độ chiếm 30%. Điều này đặt Ấn Độ ở vị trí ngang hàng với các nước như Thụy Sĩ và Anh. Bởi sự nổi bật của những chức vị này, sự thành công của những giám đốc điều hành gốc Ấn trên trường quốc tế đầy khốc liệt đã tạo ra ấn tượng đối với đồng bào Ấn Độ của mình. Đây cũng là niềm tự hào dân tộc. Đất nước cho đến gần đây vẫn đi đôi cùng nghèo đói và thiếu thốn giờ đã trở thành nơi sản xuất ra những CEO hàng đầu thế giới trong các công ty kiểu mẫu.

Điều đáng nói ở đây là những cá nhân như Nadellal hay Pichai đều đã được đào tạo và có được những kinh nghiệm quản lý từ những trường đại học hàng đầu và công ty của Mỹ, chứ không phải Ấn Độ. Nói cách khác, sự thành công của những CEO gốc Ấn ở Mỹ là lợi ích đối với cả Ấn Độ và nước Mỹ.

Nhưng ít nhất đối với người Ấn Độ, đây là một niềm tự hào khi họ đã đánh bại được đối thủ lớn nhất là Trung Quốc. Sau khi Nadella được bổ nhiệm ở Microsoft vào tháng 2/2014, chắc hẳn Trung Quốc đã phải tự vấn bản thân rất nhiều. Theo số liệu từ giữa năm 2013, có 3 tổng giám đốc người Ấn Độ trong bảng xếp hạng Fortune Global 500, trong khi Trung Quốc không có ai. Ba vị gốc Ấn đó là Lakshmi Mittal của ArcelorMittal - gã khổng lồ ngành thép, Anshu Jain của Deutsche Bank, và Indra Nooyi của PepsiCo; sự có mặt của Nadella và Pichai đã nâng tổng số lên 5 người.

Có một vài lý do đơn giản tại sao Trung Quốc lại kém may mắn trong lĩnh vực này. Sinh viên tốt nghiệp Ấn Độ có khả năng nói tiếng anh tốt và cảm thấy thoải mái với văn hóa doanh nghiệp của Mỹ; điều này thì không có đối với những người bạn Trung Quốc cùng lứa. Bên cạnh đó các công ty công nghệ như Microsoft và Google, có một sự tương đồng tự nhiên với nền văn hóa giàu công nghệ của Ấn Độ. Điều này đã giúp nuôi dưỡng các lãnh đạo doanh nghiệp như Nadella và Pichai. Số lượng người Trung Quốc ít hơn rất nhiều so với Ấn Độ, không chỉ ở vị trí tổng giám đốc mà còn ở các tầng quản lý cấp cao của những công ty đa quốc gia phương Tây.

Sundar Pichai là CEO của Google

Tuy nhiên, còn có một lý do khác thuộc về tính chất của hai nền kinh tế này. Những công ty lớn của Trung Quốc trả lương cho các nhà quản lý cấp cao gần bằng hoặc chỉ thấp hơn một chút so với những vị trí tương đương ở Mỹ. Ngược lại ở Ấn Độ tiền lương, tính theo tỷ giá thực tế chứ không phải theo sức mua tương đương của đồng rupee, vẫn tụt lại phía sau. Theo một khảo sát năm 2014 của công ty tư vấn Towers Watson, tiền lương trung bình trả cho quản lý cao nhất ở Trung Quốc nhiều hơn gấp 2 lần ở Ấn Độ khi quy đổi ra đồng USD.

Một điều bất ngờ là bất chấp những lo ngại về ô nhiễm ở Trung Quốc (mặc dù mức độ ô nhiễm của Ấn Độ cũng tương đương, nếu không nói là tệ hơn), Trung Quốc vẫn trở thành điểm đến ưa thích. Theo khảo sát của HSBC vào năm 2013, Trung Quốc xếp thứ nhất trong số 37 nước về điểm đến ưa thích cho du khách nước ngoài.

Đằng sau câu chuyện thành công

Trên thực tế, các công ty ở Ấn Độ có vẻ như không mong muốn tìm đến thị trường lao động quốc tế cho những vị trí quản lý cấp cao. Những doanh nghiệp lớn của Ấn Độ vẫn chịu chi phối của những quản lý địa phương, thường là các thành viên trong gia đình. Kể cả vào những thời điểm thịnh vượng nhất và trong khi các công ty đang có hướng toàn cầu hóa, các doanh nghiệp Ấn Độ vẫn mang màu sắc tự cấp tự túc và hướng nội.

Một vài năm trước, Ratan Tata, người đứng đầu tập đoàn Tata, đã rút lui khỏi cuộc tìm kiếm người thay thế kéo dài. Cuối cùng người kế nhiệm ông không phải là một người nước ngoài như mọi người vẫn suy đoán mà là Cyrus Mistry, một người tài ba trong nội bộ gia tộc Tata. Về điều này, Ấn Độ giống với Nhật Bản hoặc Trung Quốc hơn Mỹ và Anh

Vì vậy, trước khi người Ấn Độ tự khen mình là một đất nước sản xuất ra những giám đốc điều hành nổi tiếng, có lẽ họ cần nhìn nhận đây cũng là sự thiếu sót. Ấn Độ nên tạo ra một môi trường kinh doanh có thể nuôi dưỡng và mang lại cơ hội cũng như những khích lệ cho các cá nhân xuất sắc như Nadella hay Pichai, và làm thế nào để các công ty Ấn Độ có thể đứng cùng sân chơi với các công ty đa quốc gia phương tây. Ấn Độ cần phải tạo ra một môi trường cạnh tranh và sáng tạo hơn, nơi mà có thể xuất hiện những công ty như Microsoft và Google?

Trong khi người Ấn Độ đắm mình trong ánh hào quang thì người chiến thắng thực sự là những người Mỹ gốc Ấn. Và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi chắc hẳn cũng đã học được nhiều điều trong chuyến thăm tới Thung lũng Silicon vào hồi tháng 9 vừa qua.

Doanhnhansaigon/Trí thức trẻ/Foreign Policy