Luật hoá thương mại điện tử để phát triển lành mạnh

Tại hội nghị tham vấn chính sách xây dựng Luật Thương mại điện tử (TMĐT) ngày 9/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, TMĐT đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường Việt Nam. Những năm gần đây, TMĐT Việt Nam phát triển rất mạnh mẽ. Quy mô thị trường bán lẻ TMĐT hiện đứng thứ 3 tại khu vực Đông Nam Á, đạt khoảng 25 tỷ USD. Trong tổng quy mô 36 tỷ USD của nền kinh tế số Việt Nam, TMĐT chiếm tới 2/3. Đặc biệt, về tốc độ tăng trưởng, Việt Nam hiện đang xếp thứ 5 trên toàn thế giới.

Để quản lý lĩnh vực này, thời gian qua Chính phủ đã ban hành Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 về TMĐT và Nghị định số 85/2021/NĐ-CP ngày 25/9/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013/NĐ-CP.

Tuy nhiên theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, cùng với sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới, đa dạng về chủ thể, phức tạp về bản chất đã dẫn tới nhiều thách thức trong công tác quản lý nhà nước về TMĐT.

Từ đó, các chính sách và quy định hiện hành đã bộc lộ những vấn đề cần khắc phục, như: tính pháp lý của các văn bản quy phạm pháp luật còn chưa cao và thiếu chế tài xử lý các hành vi vi phạm; chưa có quy định điều chỉnh các mô hình TMĐT mới, trong đó có các nền tảng dựa trên dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và thương mại qua mạng xã hội.

Bên cạnh đó, thiếu cơ chế cụ thể đối với các chủ thể tham gia TMĐT, đặc biệt trong việc xác định quyền và nghĩa vụ. Điều này gây khó khăn trong việc xử lý vi phạm, tạo nguy cơ gia tăng gian lận thương mại và trốn thuế.

"Bộ Công Thương thấy rằng cần thiết phải kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các cấp có thẩm quyền sớm xây dựng và ban hành Luật TMĐT để điều chỉnh, quản lý lĩnh vực này", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Báo cáo tại hội nghị, bà Lê Hoàng Oanh – Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, bộ đã xây dựng 5 bộ tài liệu phục vụ đề nghị xây dựng Luật TMĐT, công khai từ ngày 17/1/2025 để lấy ý kiến rộng rãi theo quy định.

Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và đánh giá tác động, Bộ Công Thương đề xuất 5 nhóm chính sách lớn, gồm: hoàn thiện khái niệm pháp lý; quy định rõ các hình thức hoạt động, chủ thể tham gia TMĐT và trách nhiệm quản lý nhà nước; quy định trách nhiệm đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ TMĐT; dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử; và chính sách phát triển TMĐT xanh, bền vững.

Trước hội nghị, bộ đã lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và nhận được sự đồng thuận cao với các chính sách đề xuất. Tại hội nghị, đại biểu từ Quốc hội và các cơ quan liên quan tiếp tục khẳng định sự cần thiết ban hành luật, đồng thời góp ý về các nội dung như quản lý TMĐT xuyên biên giới, vai trò của đơn vị trung gian, mô hình hoạt động đặc thù…

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên ghi nhận các ý kiến tâm huyết, giao Cục TMĐT và Kinh tế số tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ trình cấp có thẩm quyền, đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 và trình Quốc hội tại kỳ họp cuối năm.