Tỷ lệ doanh nghiệp khai thác ưu đãi thuế EVFTA tăng vọt

Năm 2025 đánh dấu chặng đường 5 năm thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Đây không chỉ là biểu tượng của hội nhập mà còn là minh chứng cho những bước tiến vững chắc, đồng thời phản ánh những thách thức nội tại mà doanh nghiệp Việt Nam và châu Âu cần tiếp tục vượt qua để tận dụng trọn vẹn tiềm năng của hiệp định.

Theo kết quả khảo sát Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) quý II/2025 vừa được Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố, 66% doanh nghiệp tham gia BCI cho biết họ đang tích cực tham gia vào hoạt động thương mại EU–Việt Nam hoặc các lĩnh vực hỗ trợ chuỗi cung ứng như hậu cần, kho bãi và phân phối.

Kết quả khảo sát cũng phản ánh sự ghi nhận ngày càng rõ rệt từ phía doanh nghiệp đối với những lợi ích thiết thực mà EVFTA mang lại.

“Thật đáng khích lệ khi có tới 98,2% doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ đã biết đến EVFTA. Gần một nửa trong số đó báo cáo rằng hiệp định mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể cho hoạt động kinh doanh của họ – một tín hiệu rõ ràng cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng", Chủ tịch EuroCham Jaspaert cho hay.

Dữ liệu khảo sát cũng cho thấy mức độ thụ hưởng từ EVFTA có sự khác biệt tùy theo quy mô doanh nghiệp. Các doanh nghiệp lớn thường ghi nhận lợi ích nổi bật hơn, đặc biệt trong hoạt động xuất khẩu từ EU sang Việt Nam. Trong khi đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ lại đóng vai trò tích cực hơn trong việc thúc đẩy thương mại hai chiều, đặc biệt ở chiều xuất khẩu từ Việt Nam sang EU.

Một trong những chuyển biến đáng chú ý nhất trong năm qua là tỷ lệ doanh nghiệp xác định ưu đãi thuế quan là lợi ích nổi bật của EVFTA đã tăng vọt – từ 29% trong quý II/2024 lên đến 61% trong quý II/2025. Sự gia tăng này phản ánh hiệu quả của lộ trình cắt giảm thuế theo từng giai đoạn, cũng như mức độ tận dụng ngày càng cao các điều khoản ưu đãi của hiệp định.

Theo số liệu của Bộ Công Thương, tổng kim ngạch thương mại giữa EU và Việt Nam đã tăng 40% kể từ năm 2020. Mặc dù chỉ 21% doanh nghiệp có thể định lượng được lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, nhưng mức tăng lợi nhuận ròng trung bình của nhóm này vẫn đạt 8,7%, thậm chí có trường hợp lên tới 25%.

Dù những chuyển biến tích cực đã được ghi nhận, nhiều rào cản vẫn cản trở doanh nghiệp khai thác trọn vẹn EVFTA. Trong đó, định giá hải quan tiếp tục là vấn đề nổi cộm, với 37% doanh nghiệp phản ánh gặp khó khăn do cách phân loại sản phẩm không thống nhất giữa EU và Việt Nam, dẫn đến tranh chấp về thuế suất và kéo dài thời gian xử lý.

Ngoài ra, hệ thống pháp lý còn thiếu rõ ràng và giao tiếp với chính quyền địa phương vẫn là rào cản cố hữu. Doanh nghiệp cũng đề xuất các giải pháp như: đơn giản hóa thủ tục nhập khẩu, tăng cường ứng dụng công nghệ số, khai báo điện tử và cho phép cơ chế tự chứng nhận xuất xứ. 28% doanh nghiệp mong muốn hải quan thực thi nhất quán hơn, còn 22% đề xuất loại bỏ các rào cản kỹ thuật trong thương mại.

Sau gần 5 năm thực thi, hiệp định EVFTA giúp doanh nghiệp Việt Nam và EU mở rộng thị trường, tận dụng được ưu đãi thuế quan, đưa thương mại song phương đạt xấp xỉ 70 tỷ USD.