Làn gió mới trong ngành khí tượng Việt

Công ty Cổ phần Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước WATEC được thành lập vào năm 2003 tại Đà Nẵng. WATEC được đánh giá là doanh nghiệp mới trong lĩnh vực Khí tượng Thủy văn, nhưng những thành tựu doanh nghiệp đạt được trong gần 20 năm không ngừng phát triển rất đáng tự hào.

Những năm gần đây, tình hình thời tiết nói chung và thiên tai nói riêng xuất hiện những điểm bất thường và phức tạp.Điều này khiến công tác quản lý, dự báo khí tượng gặp rất nhiều khó khăn,đặc biệt trong các thời điểm như mùa lũ, mùa bão. Công ty Cổ phần Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước WATEC là đơn vị nghiên cứu, vận hành và đưa vào sử dụng công trình "Hệ thống đo mưa tự động chuyên dùng Vrain cảnh báo mưa lũ và vận hành hồ chứa". Đây là hệ thống phục vụ công tác dự báo, cảnh báo mưa lũ và vận hành các hồ chứa dựa trên nền tảng công nghệ mới - sử dụng phần mềm đo mưa tựđộng chất lượng cao, dễ sử dụng,đặc biệt phù hợp với điều kiện thời tiết nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam.

Trạm đo mưa tự động tại Quan Tượng Đài - Đài thiên văn cổ của triều Nguyễn.

Sau nhiều năm, Vrain đã triển khai lắp đặt 1509 trạm tại 63 tỉnh thành trên toàn quốc, phục vụ quản lý 161 hồ thủy lợi, thủy điện hiệu quả. Hệ thống xử lý của Vrain quản lý và truyền dữ liệu được phát triển trên nền tảng điện toán đám mây, có đầy đủ các tính năng phục vụ yêu cầu khai thác dữ liệu trên máy tính với tốc độ truy cập nhanh và tính ổn định cao. Đặc biệt, các chuyên gia có thể truy cập và theo dõi hệ thống từ điện thoại, điều này giúp công tác quan trắc linh hoạt, từ đó có những biện pháp phòng tránh thiên tai, điều tiết nước ở hồ chứa được an toàn, hiệu quả, hợp lý.

Trạm đo mưa thứ 1.500 của WATEC tại Đất Mũi - Cà Mau.

Bước thay đổi lớn từ đo mưa thủ công

Phương pháp đo mưa truyền thống được áp dụng trong nhiều năm qua có kết quả phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết và kĩ thuật thao tác của quan trắc viên. Đặc biệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, số liệu thu được từ hoạt động này càng quan trọng, bởi đây là căn cứ để đưa ra quyết định vận hành các công trình thủy lợi, thủyđiện, và công tác phòng chống thiên tai.

Ngành khí tượng thủy văn đã có chiến lược, kế hoạch hiện đại hóa hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn nhưng do hạn chế về nguồn lực nên tốc độ phát triển lưới trạm quan trắc, nhất là các trạm đo mưa tự động rất chậm, mật độ trạm đo mưa thấp và phân bố không đều giữa các vùng trong cả nước. Trong thực tế, nhiều công trình đã chủ động cập nhật những thiết bị đo mưa từ nước ngoài, nhưng hầu hết đều hoạt động không hiệu quả do thiếu hoạt động bảo dưỡng, bảo trì từ nhà sản xuất và địa hình cùng thời tiết đặc thù của Việt Nam.

Trạm đo mưa tự động của WATEC khắc phục được các nhược điểm của phương pháp đo mưa truyền thống.

Trước những bất cập đó, ông Văn Phú Chính (Chủ tịch HĐQT WATEC) và các cộng sự đã phối hợp với Trung tâm Vi mạch Đà Nẵng nghiên cứu, tạo ra sản phẩm Vrain ứng dụng công nghệ mới, mang thương hiệu Việt Nam. Từ những cải tiến thêmở hệ thốngđo mưa thủ công có sẵn,đội ngũ kỹ sư, cán bộ và các nhà nghiên cứu đã phát triển thành công bộ thu thập và truyền dữ liệu tự động cho trạmđo mưa tựđộng.Đây là tiền đề quan trọng để tiến tới vận hành ổn định trạm đo mưa tự động.

Ông Văn Phú Chính giới thiệu về thiết bị đo mưa tự động.

Khởi đầu với 10 trạm đo mưa tự động tại Quảng Ngãi vào năm 2015,đến nay, sự phổ biến rộng khắp các tỉnh thành tại Việt Nam của Vrain là minh chứng rõ ràng nhất về tính hiệu quả của thiết bị đo mưa tự động này."Đặt vai trò của người sử dụng lên hàng đầu" là kim chỉ nam xuyên suốt trong hoạt động nghiên cứu và phát triẻn Vrain. Do đó, thiết bị này đã 'chinh phục' được người dùng bởi tính đơn giản, gọn nhẹ và rất dễ sử dụng. Với mong muốn phục vụ cho tất cả người dân, ứng dụng Vrain trên điện thoại thông minh đã được triển khai và nhận được đông đảo sự ủng hộ.

Vrain nhanh chóng 'chinh phục' người dùng bởi tính đơn giản, tiện lợi.

 

Sau thành công của Vrain, ông Văn Phú Chính và cộng sự tiếp tục nghiên cứu và thực hiện sản phẩm Hệ thống cảnh báo lũ thông minh - Vfass. Vfass đề xuất các giải pháp cụ thể để giải quyết những vấn đề lớn trong cảnh báo thiên tai ở nước ta hiện nay, đó là cảnh báo ngập lụt tại cộng đồng; cảnh báo ngập sâu tại ngầm tràn, hầm chui và đô thị; cảnh báo an toàn hạ du hồ chứa. Hệ thống giám sát và cảnh báo ngập lụt tự động (Vfass) hoạt động trên cơ sở sử dụng các Trạm đo mực nước điện tử tự động và Trạm phát thanh cảnh báo tự động kết nối truyền dữ liệu, cảnh báo bằng công nghệ IoT.

Mô hình hệ thống thiết bị cảnh báo lũ VFASS.

Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không chỉ nằm ở chủ trương

Công ty Cổ phần Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước (WATEC) đã vinh dự đạt giải Nhất về lĩnh vực công nghệ nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lý tài nguyên tại Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam (VIFOTEC) vào năm 2019. Ngoài ra,WATEC còn đạt nhiều giải thưởng cao quý khác tôn vinh những đóng góp mà toàn thể cán bộ WATEC đã đóng góp cho ngành khí tượng nói chung.

WATEC vinh dự đạt giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam (VIFOTEC).

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang tới những trụ cột mới của công nghệ như điện toán đám mây, internet vạn vật,... Đây còn là những khái niệm khá mới đối với nhiều doanh nghiệp, nhiều chủ doanh nghiệp còn e dè khiứng dụng những giải pháp mới trong hoạt động sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, sự thành công của Vrain và Vfass là minh chứng rõ ràng nhất của việc thự cứng dụng khoa học và công nghệ trong nghiên cứu, phát triển sản phẩm sẽ đạt hiệu quả tốt.

Hiện Công ty CP Tư vấn và Phát triển Kỹ thuật Tài Nguyên Nước đang là hội viên của Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VST). Hiệp hội ra đời nhằm tập hợp, tổ chức hỗ trợ các doanh nghiệp hội viên đang hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, sản xuất, kinh doanh, đoàn kết tương trợ, kết nối hiệu quả với các nhà khoa học, phát triển công nghệ phục vụ sản xuất, kinh doanh góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo định hướng chung của Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam.