Từ 'công xưởng giá rẻ' đến nhà sản xuất UAV: Bước chuyển mình của trí tuệ Việt

Công ty TNHH Real-time Robotics Việt Nam (RtR) là doanh nghiệp công nghệ hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu, thiết kế và sản xuất máy bay không người lái (UAV). Điểm khác biệt của RtR nằm ở chỗ doanh nghiệp không chỉ cung cấp dịch vụ bay mà trực tiếp làm chủ quá trình phát triển sản phẩm, từ ý tưởng, thiết kế, chế tạo đến phần mềm điều khiển, hướng tới những UAV “Made in Vietnam” có thể cạnh tranh ở các thị trường quốc tế.

Người sáng lập và điều hành RtR, TS Lương Việt Quốc tốt nghiệp thạc sĩ theo học bổng Fulbright và nhận bằng tiến sĩ kinh tế tại Đại học UC Berkeley, từng đảm nhiệm vai trò chuyên gia kinh tế cho một số tổ chức tại Mỹ. Xuất thân từ tuổi thơ nhiều thiếu thốn bên dòng kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, ông Quốc theo đuổi con đường học tập bền bỉ và chọn trở về Việt Nam để khởi nghiệp trong lĩnh vực mới mẻ và đầy thách thức: máy bay không người lái.

Khoảng năm 2014, khi nhận thấy xu hướng ứng dụng UAV trong nông nghiệp, hạ tầng, môi trường, ông Quốc bắt đầu bằng việc nhập thiết bị từ nước ngoài và cung cấp dịch vụ kiểm tra sâu bệnh trên đồng ruộng, giám sát đường điện cao thế, dự án điện mặt trời. Thực tế vận hành cho thấy nhiều sản phẩm thương mại không đáp ứng được kỳ vọng. Điều đó thôi thúc ông và cộng sự tự tháo lắp, cải tiến từng chi tiết từ camera đến pin, tích lũy kinh nghiệm để tiến tới mục tiêu tự thiết kế và sản xuất.

Năm 2017, RtR quyết định chuyển hẳn sang hướng đi khó: tự nghiên cứu và chế tạo UAV. Những mẫu thử đầu tiên như VIAN cho thấy đội ngũ đã đi đúng hướng về mặt công nghệ, nhưng mức độ khác biệt chưa đủ để hình thành sản phẩm thương mại. Giai đoạn đó, công ty đối mặt không ít thách thức: một số nhân sự chủ chốt rời đi, cổ đông thu hẹp đầu tư, sản phẩm chưa tạo dấu ấn trên thị trường. Ở tuổi ngoài 50, đứng trước lựa chọn dừng lại hay tiếp tục theo đuổi một lĩnh vực mà nhiều người khuyên “đừng thử”, nhà sáng lập Lương Việt Quốc và RtR đã chọn cách bước tiếp – bền bỉ đi đến cùng với con đường công nghệ.

Bước ngoặt đến khi đội ngũ kỹ sư trẻ cùng nhau phát triển HERA – dòng UAV mới với yêu cầu rất rõ ràng: sức nâng tốt hơn, kích thước nhỏ gọn hơn và đa nhiệm hơn. Sau hàng loạt lần thử nghiệm, HERA ra đời với trọng lượng khoảng 9kg nhưng có thể mang tải tới 15kg, đủ không gian gắn bốn tải khác nhau, tầm quan sát 360 độ cho từng tải, thời gian bay dài và kích thước gấp gọn vừa ba lô để một người có thể mang theo.

Nhà sáng lập RtR, TS Lương Việt Quốc, cùng mẫu UAV HERA – sản phẩm nghiên cứu lõi của doanh nghiệp.

Trên phương diện kỹ thuật, HERA sử dụng khung sợi carbon chịu lực cao, hệ thống càng đáp có thể tự động gập gọn khi cất cánh để không che khuất tầm nhìn camera. RtR tự thiết kế và chế tạo phần lớn bộ phận quan trọng của thiết bị, từ thân vỏ, cánh tay, các cơ cấu khóa, bo mạch điện tử đến phần mềm điều khiển. Đội ngũ kỹ sư cũng xây dựng các thuật toán trí tuệ nhân tạo để HERA nhận diện vật thể, tự động chụp và ghi hình theo yêu cầu nhiệm vụ.

Nhờ thiết kế tối ưu giữa tải trọng, thời gian bay và kích thước, HERA thu hút sự quan tâm của các đối tác quốc tế. Doanh nghiệp đã xuất khẩu những chiếc HERA đầu tiên sang Mỹ, châu Âu để phục vụ các bài toán kiểm tra đường điện, hạ tầng và một số ứng dụng chuyên biệt khác. Sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an ninh thông tin, cấu phần phần cứng và bảo mật dữ liệu theo yêu cầu của đối tác.

RtR hiện duy trì đội ngũ khoảng 50 kỹ sư, phần lớn là người trẻ tốt nghiệp từ các trường đại học kỹ thuật trong nước. Họ phụ trách đầy đủ các mảng: cơ khí, điện tử, điều khiển, phần mềm, thuật toán xử lý dữ liệu. Doanh nghiệp đặt mục tiêu sở hữu công nghệ “từ A đến Z” để không phụ thuộc vào các nền tảng bên ngoài, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu về bảo mật và chủ động công nghệ ngày càng được chú trọng.

Song song với HERA, RtR tiếp tục nghiên cứu các dòng UAV chuyên dụng cho những lĩnh vực khác nhau, từ nông nghiệp – hỗ trợ phát hiện sâu bệnh, phun thuốc, bổ sung dinh dưỡng – đến giám sát công trình, cứu hộ – cứu nạn, quan trắc môi trường. Hướng đi chung là thiết kế giải pháp theo nhu cầu cụ thể của từng nhóm khách hàng, thay vì chỉ cung cấp thiết bị bay mang tính phổ thông.

Về chiến lược dài hạn, doanh nghiệp lên kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất, khu nghiên cứu và chế tạo tại Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh với quy mô khoảng 9.000m², tổng vốn đầu tư dự kiến hàng chục triệu USD. Khi nhà máy đi vào hoạt động, công suất có thể tăng gấp nhiều lần so với hiện tại, tạo tiền đề mở rộng sang các thị trường như châu Âu, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Ấn Độ.

Trong bối cảnh thị trường máy bay không người lái toàn cầu tăng trưởng nhanh, nhưng chịu nhiều ràng buộc về pháp lý, an toàn không phận và an ninh dữ liệu, mục tiêu của RtR không chỉ là sản xuất thiết bị mà còn xây dựng năng lực R&D, bảo đảm sản phẩm đáp ứng các chuẩn mực mới. Doanh nghiệp coi việc sở hữu phát minh, sáng chế là công cụ cốt lõi để duy trì lợi thế cạnh tranh, thay vì chỉ dựa vào giá thành hay gia công lắp ráp.

Từ một văn phòng nhỏ nằm trong con hẻm ở TP Thủ Đức, Real-time Robotics Việt Nam đang từng bước chứng minh rằng các sản phẩm công nghệ phức tạp như máy bay không người lái hoàn toàn có thể được nghiên cứu, thiết kế và chế tạo tại Việt Nam, với đội ngũ kỹ sư Việt Nam và khát vọng chinh phục những thị trường khó tính nhất thế giới.