Chậm chuyển đổi số, nhiều doanh nghiệp chưa nhìn thấy rủi ro

Theo báo cáo mới nhất của Google, Temasek và Bain & Company công bố tổng giá trị hàng hóa của Việt Nam dự kiến đạt tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm ở mức 16%, chạm mốc 36 tỷ USD vào năm 2024. Trong đó, lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT) là một động lực chính thúc đẩy phát triển. Năm 2024, ngành TMĐT đã tăng trưởng tới 18% so với cùng kỳ năm 2023, với mức tổng giá trị chạm mốc 22 tỷ USD.

Từ một ngành non trẻ, chỉ trong một thời gian ngắn, thương mại điện tử đã trở thành "trợ thủ" dẫn dắt nền kinh tế số theo đúng định hướng, góp phần đưa hàng Việt vươn xa toàn cầu.

Tuy TMĐT phát triển mạnh mẽ nhưng đây vừa là động lực cũng là thách thức đối với hàng hóa sản xuất trong nước phải đối mặt.

Theo ông Trần Quốc Bảo - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn KIDO, doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia thị trường TMĐT còn đối diện với nhiều khó khăn khi mức độ thích nghi về công nghệ của doanh nghiệp Việt Nam còn khá hạn chế trong khi các hoạt động chuyển đổi số của ngành bán lẻ và phân phối đều liên quan đến công nghệ. Bên cạnh việc doanh nghiệp thiếu sự kiên trì trong hoạt động chuyển đổi số và ứng dụng TMĐT.

Ông Nguyễn Lâm Thanh - đại diện TikTok tại Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội truyền thông số Việt Nam nhận định, hàng Việt Nam tuy có tính chất, đặc thù riêng nhưng do quy mô của doanh nghiệp sản xuất rất nhỏ so với toàn cầu nên khó có đủ nguồn lực để theo kịp. Nhiều doanh nghiệp chưa nhìn thấy rủi ro trong việc không hòa mình vào cuộc chuyển đổi số. Nếu doanh nghiệp bỏ qua chuyển đổi số sẽ tụt hậu, người tiêu dùng sẽ bỏ đi.

Bên cạnh đó, sản lượng hàng hoá của nhiều doanh nghiệp chưa ổn định. Có nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng hóa đặc sản, bán đến đâu, sản xuất đến đấy, nhưng khi không có được sản lượng ổn định thì người tiêu dùng không biết đến họ nữa.

Ngoài ra, giờ đây nhiều người tiêu dùng không có thói quen đến chợ, họ quen với mua hàng từ bàn làm việc với chiếc điện thoại trên tay. Chưa kể, đến năm 2024 trào lưu mua sắm đi kèm với giải trí. Trong không gian rộng rãi, họ vừa giải trí, và xem xét thuyết phục khách mua hàng. Doanh nghiệp phải nắm bắt được xu hướng này để chuyển đổi.

Nhận định về cơ hội của hàng Việt trên sàn TMĐT ông Lê Đức Anh - Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số) cho biết, trong mỗi thời điểm, sẽ có những nhóm doanh nghiệp khác nhau tận dụng được cơ hội khác nhau. Trong suốt 20 năm qua, hàng Việt luôn có nhiều cơ hội và cứ mỗi làn sóng TMĐT đều có các cơ hội khác nhau. Thực tế có nhiều doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được làn sóng TMĐT trước đây để có những bước phát triển không ngừng.

Chia sẻ về kinh nghiệm thành công trong phân phối, đặc biệt trên môi trường TMĐT, ông Trần Quốc Bảo cho biết, KIDO rất chú trọng đến kênh phân phối bán hàng. Đối với TMĐT, KIDO cũng tiếp cận theo hướng xây dựng kênh phân phối, theo đó đã xây dựng rất đầy đủ kênh phân phối online. Doanh nghiệp xây dựng hệ thống nền tảng mà người bán hàng, nhà sản xuất và người tiêu dùng tương tác trực tiếp với nhau. Căn cứ vào đó, xây dựng tổ chức bộ máy vận hành đầy đủ, từ nhân sự, hạ tầng.

"Trước đây, thương hiệu hàng Việt Nam chất lượng cao đã trở thành chỉ dấu đưa hàng Việt Nam phát triển ở kênh offline, giờ cần chỉ dấu đưa hàng Việt Nam lên kênh TMĐT. Cần chỉ dấu có tính quy mô, từ cơ quan nhà nước, hiệp hội tổ chức để đẩy mạnh công tác truyền thông, đưa hàng đến tay người tiêu dùng", ông Bảo nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Nguyễn Lâm Thanh cho biết, khi triển khai nền tảng ứng dụng TikTok và TikTok Shop, doanh nghiệp đã đặt ra mục tiêu làm thế nào để hỗ trợ cho nhà nước, doanh nghiệp và người lao động đứng vững trong kỷ nguyên chuyển đổi số của toàn thế giới. Và làm thế nào để hàng hóa Việt Nam sản xuất ra vẫn đưa đến được người trong nước và người tiêu dùng nước ngoài.

Trên thực tế, việc triển khai chương trình phiên chợ OCOP mỗi xã 1 sản phẩm, đã tôn vinh hàng nông sản Việt Nam, xóa nhòa khoảng cách số giữa nông thôn, thành thị. Triển khai chương trình này cũng hướng dẫn người dân, mỗi thứ 7 hàng tuần tổ chức 1 phiên livestream để giới thiệu, tiếp cận 5 triệu người khá thành công.

Theo ông Lê Đức Anh, Bộ Công Thương đang thiết kế hệ sinh thái để phát triển cho hàng Việt, tạo ra chỉ dấu cho hàng việt trên môi trường trực tuyến, trong đó điều quan trọng là xác minh nguồn gốc để bảo đảm chất lượng, xuất xứ hàng hóa.

Cùng với sự hỗ trợ của Bộ Công Thương thông qua nhiều chương trình trong thời gian qua, doanh nghiệp cũng cần phải mạnh dạn trong việc đổi mới vì kinh doanh trên nền tảng TMĐT sẽ khác với truyền thống.