Nợ khó đòi của các "ông lớn" nhà nước tăng gần 19%

Phạm vi báo cáo bao gồm cả doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp của Nhà nước. (Các con số được nêu đều so với năm 2013). Chính phủ đánh giá, hầu hết các doanh nghiệp nhà nước năm 2014 vẫn duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, đóng góp nguồn thu cho ngân sách, góp phần giữ vững mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô.

Theo báo cáo, tính đến thời điểm kết thúc năm tài chính 2014, có 781 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Tổng tài sản của các doanh nghiệp này là 3.105.453 tỷ đồng, tăng 10% so với thực hiện năm 2013. Vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp là 1.233.723 tỷ đồng, tăng 7 %.

1.709.780 tỷ đồng là tổng doanh thu của khối này và chỉ tăng 1% so với thực hiện năm trước, còn  lợi nhuận trước thuế đạt 187.699 tỷ đồng, giảm 1%. Nếu tính riêng các tập đoàn, tổng côn ty thì  tỷ suất Lợi nhuận trước thuế/vốn chủ sở hữu bình quân năm 2014 là 16% (năm 2013 là 16,47%).

Theo báo cáo hợp nhất, các tập đoàn, tổng công ty có tổng nợ phải thu là 293.617 tỷ đồng, tăng 11%.

PetroVietnam dẫn đầu nợ khó đòi 

Tách riêng các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, công ty mẹ - công ty con, báo cáo cho biết tổng tài sản của khối này là 2.791.967 tỷ đồng, tăng 7%. Đầu tư tài chính ngắn hạn theo số liệu báo cáo hợp nhất của các tập đoàn, tổng công ty là 286.289 tỷ đồng, tăng 29% so, dài hạn là 182.996 tỷ đồng, giảm 3% .

Vẫn theo báo cáo hợp nhất thì các tập đoàn, tổng công ty có tổng nợ phải thu là 293.617 tỷ đồng, tăng 11%. Tỷ lệ nợ phải thu/tổng tài sản năm 2014 là 11%. Trong đó, nợ phải thu khó đòi là 13.570 tỷ đồng, tăng 18,6%, chiếm 4,6% tổng số nợ phải thu.

Dẫn đầu về nợ khó đòi là Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PetroVietnam) với 3.113 tỷ đồng. Lần lượt theo sau có Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam 1.807 tỷ đồng; Tập đoàn Viễn thông quân đội 616 tỷ đồng, Tổng công ty công nghiệp Xi măng Việt Nam 613 tỷ đồng.

Cũng lên đến 608 tỷ đồng là Tập đoàn Công nghiệp Than khoáng sản Việt Nam, 544 tỷ là nợ khó đòi của Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng công ty Lương thực miền Bắc ít hơn một chút với 504 tỷ đồng, Tổng công ty Hàng không Việt Nam 391 tỷ đồng...

Báo cáo của công ty mẹ cho thấy, tổng nợ phải thu là 293.617 tỷ đồng tăng 2%. Trong đó nợ phải thu khó đòi là 9.569 tỷ đồng, tăng 19,4%, chiếm 4,3% tổng số nợ phải thu. Các tập đoàn, tổng công ty đã trích lập 12.032 tỷ đồng dự phòng nợ phải thu khó đòi để xử lý các khoản nợ phải thu khó đòi theo quy định, Chính phủ cho biết.

Nợ tăng ở ngành xây dựng và nông nghiệp

Cụ thể hơn về nợ, báo cáo nêu nhiều con số cho thấy một số công ty mẹ có tỷ lệ nợ phải thu/tổng tài sản cao đến trên 50%.  Như công ty mẹ - Tổng công ty Đông Bắc nợ phải thu 4.714,191 tỷ đồng, bằng 72%, số tương tự ở công ty mẹ - Tổng công ty xây dựng Trường Sơn là 1.985,740 tỷ đồng, bằng 69%. Cũng chiếm đến 69% là công ty mẹ - Tổng công ty Xây dựng Nông nghiệp với 374,834 tỷ đồng,... nhiều công ty mẹ khác cũng có số nợ phải thu trên 50%.

Báo cáo còn nêu một số công ty mẹ, nợ phải thu khó đòi có giá trị tuyệt đối không lớn nhưng tỷ lệ nợ phải thu khó đòi/tổng nợ phải thu cao. Đó là: công ty mẹ - Tổng công ty Vật tư nông nghiệp nợ phải thu khó đòi 79 tỷ đồng, chiếm 33,8%, của công ty mẹ - Tổng công ty Truyền hình cáp Việt Nam là 54,223 tỷ đồng, chiếm 33,2% .

Chính phủ cho biết, nợ phải thu khó đòi và tỷ lệ nợ phải thu /tổng tài sản năm 2014 tăng hơn năm 2013, tập trung chủ yếu ở ngành xây dựng, nông nghiệp cho thấy sự phục hồi của thị trường bất động sản chưa rõ nét, khả năng tiêu thụ bất động sản còn chậm. Còn đối với sản phẩm nông nghiệp khả năng cạnh tranh thấp, sản xuất mang tính thời vụ.

Các yếu tố trên là nguyên nhân dẫn tới thời gian thanh toán khi tiêu thụ sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp phải kéo dài, làm tăng nợ phải thu và rủi ro nợ khó đòi, Chính phủ phân tích.

Nợ khó đòi tăng, và nợ phải trả của các tập đoàn, tổng công ty cũng tăng đến 8% với 1.567.063 tỷ đồng. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu bình quân năm 2014 là 1,41 lần, trong đó có 28 tập đoàn, tổng công ty có tỷ lệ nợ phải trả/vốn chủ sở hữu lớn hơn 3 lần.