Tăng thuế VAT sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng

Mới đây, Bộ Tài chính đã công bố Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế, đề xuất tăng một loạt các sắc thuế quan trọng, trong đó có thuế VAT đã nhận được rất nhiều ý kiến từ dư luận. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng VAT lên 12%, từ mức 10% hiện hữu, ngay lập tức, đề xuất này vấp phải sự phản ứng của dư luận.

Về vấn đề này, theo bà Mùi, thuế VAT là thuế gián thu, vì thế tăng thuế thường dẫn đến tăng giá hàng hóa, dịch vụ ở mức độ khác nhau. Mặc dù thuế suất phổ thông đề xuất tăng lên 12% không áp dụng cho nhóm lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục, nhưng người tiêu dùng, nhất là những người có thu nhập thấp ít nhiều vẫn bị ảnh hưởng.

Cũng theo vị này, đối với doanh nghiệp, nếu chứng từ hóa đơn đầy đủ và hợp pháp, thì doanh nghiệp được khấu trừ VAT. Nếu có tác động đến doanh nghiệp chỉ ở khía cạnh chứng từ, hóa đơn chưa đúng quy định, doanh nghiệp không được khấu trừ thuế, doanh nghiệp sẽ đưa vào chi phí, do đó ở một chừng mực nhất định, sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của doanh nghiệp.

Hiện nay, trên 90% doanh nghiệp kê khai nộp thuế, khấu trừ thuế và quyết toán thuế qua mạng, nên số doanh nghiệp không đáp ứng được quy định về khấu trừ thuế đã hạn chế nhiều. Nhưng tăng thuế VAT, nếu thu nhập của dân cư không thay đổi, họ có thể tiết kiệm chi tiêu, điều này sẽ ảnh hưởng trở lại đối với doanh nghiệp.

Bà Mùi cũng cho biết, đánh giá tác động của tăng thuế VAT cần có số liệu, thông tin đầy đủ và chính xác. Về tổng quát, khi tăng thuế sẽ tăng nguồn thu NSNN, có điều kiện cơ cấu lại nguồn thu, mở rộng cơ sở thuế. Nhưng cũng cần lưu ý, tăng thuế sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng.

"Do vậy Bộ Tài chính cần có đánh giá đầy đủ tác động của việc điều chỉnh 5 sắc thuế đến các nhóm lợi ích dân cư khác nhau, để có sự chia sẻ và tạo sự đồng thuận trong việc thực hiện chính sách thuế", bà Mùi nhìn nhận.

Nữ chuyên gia cũng cho rằng, khi đề xuất tăng thuế VAT lên 12%, Bộ Tài chính chắc chắn phải cân nhắc trên các khía cạnh. Khi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) dự kiến điều chỉnh từ 20% giảm xuống 17% và 15% đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa có doanh thu 50 tỷ đồng và dưới 3 tỷ đồng; Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) dự kiến còn 5 bậc, mức chịu thuế thu nhập vãng lai chịu thuế từ 2 triệu đồng lên 5 triệu đồng…giả sử các yếu tố khác không thay đổi, thì nguồn thu NSNN từ thuế sẽ giảm bao nhiêu.

Tương tự khi mở rộng cơ sở thuế đối với các sắc thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế Tài nguyên, thuế VAT …thì dự kiến sẽ tăng thu ngân sách được bao nhiêu, từ đó dự kiến mức tăng thuế để vừa đảm bảo nguồn thu và ổn định nguồn thu cho NSNN, bảo đảm công bằng trong việc nộp thuế và có điều kiện thu hẹp độ doãng của bội chi NSNN.

Trước vấn đề đặt ra rằng, đề xuất tăng thuế VAT lên 12% có phải xu hướng chung trên thế giới, bà Mùi cho rằng, hiện nay nhiều quốc gia trên thế giới có xu hướng giảm thuế trực thu (thuế TNDN, thuế TNCN) để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, cải thiện thu nhập của người lao động. Khi phải cơ cấu lại nguồn thu, người ta thường điều chỉnh thuế gián thu (thuế VAT), song song với cơ cấu lại nguồn chi. 

"Việt Nam cũng đang thực hiện theo xu hướng này, thuế TNDN giảm từ 32%, xuống 20% và dự kiến đến năm 2019 xuống còn 17% và 15%; Thuế TNCN doãng bậc phải nộp thuế, sẽ có lợi cho người lao động có thu nhập ở mức trung bình khá và khá. Khi bội chi NSNN lớn, cần phải cơ cấu lại chi tiêu, tiết kiệm chi là biện pháp cấp thiết, nhưng để tăng nguồn thu ổn định hơn, Bộ tài chính xem xét đến phương án điều chỉnh thuế gián thu - thuế VAT", bà Mùi nói.

Nên đọc