Tăng tỷ giá: Quyết định bất ngờ đầy nhạy cảm?

Ngày 7/1, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chính thức điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ, từ mức 21.246 VND/USD lên 21.458 VND/USD (mức điều chỉnh 1%). Ghi nhận trong ngày hôm nay, tỷ giá giao dịch thực tế trên thị trường xoay quanh mức phổ biến mức 21450-21460 VND/ USD. Thanh khoản tương đối tốt, tổng giá trị giao dịch trên thị trường đạt khoảng 700 triệu USD.

Trước động thái tăng tỷ giá ngay tuần làm việc đầu tiên của năm mới 2015, ông Cấn Văn Lực - chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng trước bối cảnh đồng đôla tăng giá mạnh so với đồng tiền khác, trong khi đồng Won, đồng Yen Nhật, Bat Thái...đều mất giá, để đảm bảo cạnh tranh xuất khẩu thì Việt Nam cần điều chỉnh cho phù hợp.

Theo vị chuyên gia này, do nhu cầu ngoại tệ cũng như thanh toán bằng đồng đôla tăng mạnh vào thời điểm trước Tết Nguyên đán, các ngân hàng sẽ có tín hiệu điều chỉnh tỷ giá kịch trần. Cho rằng đây là thời điểm phù hợp, ông Lực lý giải vì đồng đôla lên mạnh, lạm phát Việt Nam thấp và khi điều chỉnh tỉ giá không tạo áp lực lên lạm phát như thời điểm lạm phát tăng. Thực hiện nghị quyết của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước điều hành tỷ giá linh hoạt theo sự ứng biến của thị trường.

Dưới góc độ của mình, ông Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó chủ tịch Ủy ban giám sát tài chính Quốc gia đánh giá đây là quyết định khá bất ngờ nhưng "thông minh và nhạy cảm", cho thấy Ngân hàng Nhà nước đã hiểu sâu sắc tình hình thương mại, tài chính toàn cầu.

Năm 2015, dự báo kinh tế thế giới tăng 2,6 %, thương mại toàn cầu 2016 – 2017 chỉ tăng 3%, thấp xa so với kì vọng trước đây. Tuy nhiên đồng đôla tăng giá rất mạnh, ảnh hưởng mạnh tới các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những quốc gia nợ USD. Quốc gia nào còn dư địa điều chỉnh chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa ít thì sẽ gặp khó khăn. Điều chỉnh tỷ giá là biện pháp nhiều nước muốn làm nhưng không còn dư địa.

 Việt Nam tuy dư địa còn ít nhưng vẫn rất quan trọng. Trong nước, dự báo cán cân vãng lai năm 2015 thâm hụt nhiều so với năm 2014. Điều chỉnh tỉ giá hối đoái là công cụ hữu hiệu nhất hỗ trợ cán cân vãng lai, hỗ trợ xuất khẩu. Có thể đấy, vào thời điểm đầu năm, xuất khẩu Việt Nam tăng mạnh, việc điều chỉnh tỷ giá tạo ra lợi kép: giá đầu vào nhiên liệu rẻ, lãi suất giảm, đầu ra (xuất khẩu) tăng lên.

Ngân hàng Trung ương tăng tỷ giá hối đoái có lợi cho thu ngân sách từ USD, xuất khẩu tăng nhờ đó ngân sách có khoản thu lớn hơn. Đây là yếu tố quan trọng với ngân sách, phản ánh chính sách tài khóa, tiền tệ chặt chẽ.

"Cả thế giới và Việt Nam đang coi chuyện giá dầu giảm là gói kích thích kinh tế trời cho trong bối cảnh dư địa của chính sách tiền tệ còn rất ít, dư địa chính sách tài khóa lại bị giới hạn bởi thâm hụt ngân sách và nợ công. Tuyên bố đầu năm của Thống đốc Ngân hàng tạo lòng tin cho doanh nghiệp cho chủ động kinh doanh", ông Nghĩa nói.

Việc điều chỉnh này được thực hiện ngay từ đầu năm có đôi chút khác biệt, hai năm trước tỷ giá được điều chỉnh vào tháng 2, mặc dù vậy nhưng nguyên nhân điều chỉnh khá tương đồng, nhất quán với mục tiêu chính sách điều hành tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước trong năm vừa qua.

"Trong năm 2014, Ngân hàng Nhà nước đã thành công trong việc xóa bỏ tâm lý và kì vọng thị trường là Ngân hàng Nhà nước phải dùng hết mức điều chỉnh 2% nên việc điều chỉnh sớm trong năm 2015 sẽ sớm giúp ổn định tâm lý thị trường. Nhờ đó các doanh nghiệp liên quan dến việc sử dụng ngoại tệ được chủ động trong việc lập và thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh  Cụ thể mức cung của ngoại tệ, mức tỷ giá mới, theo tôi sẽ hỗ trợ hoạt động xuất khẩu, kích thích dòng kiều hối tăng trong mùa cao điểm hiện nay. Đồng thời góp phần trực tiếp và gián tiếp tăng giải ngân nguồn vốn đầu tư nước ngoài", ông Phạm Thanh Hà, Phó Tổng giám đốc NHTMCP Ngoại Thương Vietcombank phân tích.

Còn về tác động tâm lý, theo ông Hà "rõ ràng việc điều chỉnh tỷ giá lần này sẽ làm giảm kỳ vọng điều chỉnh tỷ giá, giảm tâm lý nắm giữ ngoại tệ của thị trường".

Sau khi Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá,VCB cũng thực hiện điều chỉnh tỷ giá niêm yết tương ứng theo quy định mới của Ngân hàng Nhà nước. Cụ thể vào đầu ngày hôm nay 7/1, tỷ giá niêm yết của VCB là 21.450-21.510 VND. Tỷ giá VCB niêm yết khá tương đồng với hầu hết các ngân hàng thương mại trên thị trường, phản ánh mức giá kì vọng của thị trường lên ngân hàng.

Với mặt bằng tỷ giá mới, giao dịch mua bán ngoại tệ sẽ sôi động hơn, nguồn cung ngoại tệ cho khách hàng tại VCB tăng nhẹ. Tại thời điểm buổi chiều 7/1 VCB điều chỉnh tỷ giá xuống mức 30 điểm, ở mức 21.420-21.480 VND/USD, có nghĩa là tỷ giá thị trường đang nằm trong khu vực tỷ giá bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố.