Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải: “Thu nhập thấp thì có trách nhiệm dùng ít điện”

Trao đổi với báo chí bên lề cuộc gặp mặt chiều 26/1, nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề tăng giá điện và hoạt động của Tập đoàn Điện lực EVN đã được đặt ra với Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải.

Theo đó, Thứ trưởng Hải khẳng định, tới đây giá điện sẽ được điều chỉnh với 3 phương án nhưng phương án cụ thể phải được tính toán dựa trên sức chịu đựng của nền kinh tế.

Thứ trưởng Hải cũng cho biết, tại cuộc làm việc với Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây về tài chính của EVN, các chuyên gia của WB đã báo động về tình trạng tài chính của EVN bởi giá điện quá thấp. Nếu kéo dài tình trạng này, EVN có thể sẽ phá sản.

Trước ý kiến cho rằng, thực chất của việc tăng giá điện nhằm giúp EVN bù lỗ Thứ trưởng Hải đã khẳng định: “Không ai nói tăng giá điện chỉ để bù lỗ, giá điện hiện tại vẫn là dưới giá thành. Tăng giá điện quan trọng nhất là để giá điện dần dần tiến tới thị trường”. 

Theo số liệu thống kê, giá điện của Việt Nam mặc dù ở mức thấp hoặc tương đương với một số nước trong khu vực nhưng thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam thấp hơn nhiều. Do đó có ý kiến đánh giá giá điện Việt Nam là cao nếu tính theo thu nhập bình quân đầu người.

Cụ thể, trong khi giá điện của Việt Nam tương đương với Malaysia,  Indonesia nhưng thu nhập bình quân của Việt Nam vào năm 2013 là 1.911 USD/người/năm còn Malaysia là 10.538 USD/người/năm, Indonesia là 3.475 USD/người/năm…

Nêu quan điểm về vấn đề này, Thứ trưởng Hải cho rằng, ưu tiên hàng đầu đối với giá điện phải “chuẩn với thị trường”, trường hợp thu nhập thấp người dân phải có trách nhiệm dùng ít thay vì dùng nhiều điện.

Thứ trưởng Hải cũng cho biết, giá điện của Việt Nam hiện đang thấp thứ 31 trên tất cả các nước, việc tăng giá điện sẽ giúp kêu gọi đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này. 

“WB ủng hộ việc tăng 40% trong vòng 3 năm tới, nếu không EVN sẽ phá sản do không đủ khả năng bù lỗ. Trong khi nếu đưa ra thị trường, có thêm người đầu tư sản xuất điện, lúc đó mới có sự cạnh tranh lành mạnh”, Thứ trưởng Hải phân tích. 

Một vấn đề khác cũng đặt ra, theo phân tích của Thứ trưởng Hải việc giá điện thấp, nhà nước phải có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bù lỗ cho doanh nghiệp đồng nghĩa với việc hỗ trợ cho doanh nghiệp nước ngoài khi doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam sản xuất thép, tôn được hưởng chế độ giá điện rất rẻ. 

Trước đó, đại diện của EVN từng cho biết, các khoản như lỗ tỷ giá vẫn còn treo 8.800 tỷ đồng, cộng với các chi phí phát sinh từ việc tăng giá than, khí, thuế tài nguyên nước, phí môi trường rừng… gộp lại các chi phí tăng thêm của EVN bước sang năm 2015 đã lên tới gần 17.000 tỷ đồng phải tính vào giá điện.