TPP với Hoa Kỳ và Việt Nam qua góc nhìn của ông Trương Đình Tuyển

Theo đó, ông Tuyển cho rằng Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn nhất thế giới, cũng là nước khởi xướng mở rộng P4 và là nước cầm trịch trong quá trình đàm phán TPP. Trong khi đó, với Việt Nam vào TPP sẽ giúp chúng ta mở rộng thị trường thu hút đầu tư, nhất là thu hút đầu tư từ các nước có công nghệ cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản…

Cụ thể, với Hoa Kỳ, TPP nhằm hai mục tiêu lớn: Một là, mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, điều chỉnh cán cân thương mại vốn thường xuyên bị nhập siêu. Tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng đi đôi với tăng cường bảo hộ tài sản trí tuệ cho những tập đoàn công nghệ của Hoa Kỳ hiện đang thống lĩnh thị trường.

Trong TPP, Nhật Bản nền kinh tế lớn thứ ba thế giới sẽ là nước tạo ra giá trị gia tăng lớn nhất cho Hoa Kỳ. Sau Nhật, Việt Nam với 90 triệu dân (đứng thứ 4 trong TPP) phần lớn dân số trẻ, thích mua sắm, lại có tốc độ tăng trưởng tương đối cao, đang trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong tương lai không xa sẽ là nước đem lại giá trị gia tăng lớn thứ hai cho Hoa Kỳ.

Hai là, mục tiêu chiến lược. Về mục tiêu này, Hoa Kỳ nhắm tới hai yêu cầu: Đó là tạo động lực cho vòng Doha. Tình trạng có nhiều FTA song phương và khu vực với nội dung cam kết khác nhau từ quy tắc xuất xứ, lộ trình cắt giảm thuế, đến mở cửa thị trường dịch vụ và đầu tư, v.v… dẫn đến sự chồng chéo, phức tạp và “rắm rối” trong việc thực thi ngay trong một quốc gia, tạo nên cái gọi là “ Hiệu ứng đĩa mỳ Spagetty” (của Ý). Nền thương mại toàn cầu cần được quản lý bằng những định chế thống nhất.

TPP bao gồm những nước có trình độ phát triển rất khác nhau, trong đó có những nền kinh tế lớn bậc nhất thế giới (Hoa Kỳ, Nhật Bản…) và những nước có trình độ phát triển thấp hơn nhiều. TPP cũng đã có đủ ba loại mâu thuẫn có trong vòng Doha, trong đó Việt Nam là nước có trình độ phát triển thấp nhất, lại đang trong quá trình chuyển đổi mà vẫn tham gia được một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao sẽ là một hình mẫu cho các nước khác. Từ đó, Hoa Kỳ sẽ thúc đẩy mở rộng TPP tiến tới một Hiệp định bao trùm 21 nền kinh tế thành viên APEC.

Hơn nữa, Hoa Kỳ và EU lại đang đàm phán một Hiệp định tiêu chuẩn cao xuyên Đại Tây Dương (gọi tắt là TTIP). TPP (nếu bao trùm các nền kinh tế APEC) và TTIP sẽ là cơ sở để trong tương lai, Hoa Kỳ ‘đẩy” những nội dung này vào vòng Doha, hy vọng làm “sống” lại vòng đàm phán này vốn đang bị “chết yểu”. Tuy nhiên, để thực hiện mục tiêu này sẽ còn rất khó khăn và chắc chắn sẽ mất rất nhiều thời gian.

Bên cạnh đó, với Hoa Kỳ thì TPP sẽ là cơ sở “địa kinh tế” mà không chỉ là địa kinh tế cho chiến lược “xoay trục’ của quốc gia này. Đây còn là một trong ba di sản đối ngoại của Tổng thống Obama trước khi rời Nhà Trắng vào đầu năm 2017.

Đối với Việt Nam, thì việc gia nhập TPP sẽ giúp chúng ta mở rộng thị trường thu hút đầu tư, nhất là thu hút đầu tư từ các nước có công nghệ cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản…

Bên cạnh đó, TPP cũng là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường hiện là những nước nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam như Hoa Kỳ, Nhật Bản. Tạo thế cân bằng mới trong quan hệ thương mại với các nước. Lưu ý rằng, tác động tích hợp của TPP với các FTA mà chúng ta đã ký hoặc đang đàm phán, nhất là tác động tích hợp của TPP với FTA Việt Nam-EU và FTA Việt Nam –Hàn Quốc về hai lợi thế này còn lớn hơn nhiều.

Ngoài ra, TPP cũng sẽ tạo dựng khuôn khổ cho cải cách thể chế và cải thiện môi trường kinh doanh-yếu tố quan trọng nhất của phát triển. Qua đó, thúc đẩy tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng mà chúng ta đang thực hiện.

Theo ông Triển, việc triển khai sâu rộng hơn chủ trương “đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế” của Đảng, hướng tới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với tất cả các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc; nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, nhất là vị thế trong việc giải quyết những vấn đề đang đặt ra trong một khu vực hết sức nhạy cảm và phát triển rất năng động của thế giới, nơi đang diễn ra cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn.

Nên đọc