Ai đang thâu tóm Sacombank, Eximbank?

Cuối cùng cái gì đến cũng đã đến. Sacombank đã có chủ tịch mới, ông Phạm Hữu Phú - người đại diện cho phần vốn của Eximbank tại ngân hàng.

Mặc dù vậy, hiện tượng giao dịch thỏa thuận cổ phiếu STB lớn đột biến trong tháng 10 vừa qua vẫn còn là 1 điều bí ẩn và đang khiến nhiều người đặt ra câu hỏi: Liệu lại có ai đang nhảy vào Ngân hàng Sacombank? Ai sẽ ngồi vào chiếc ghế thành viên mà ông Thành vừa bỏ trống lại? Hay đây chỉ là vòng quay thứ 2 của một vụ thâu tóm?

Thời điểm lộ diện

Hôm 5/11, Hội đồng quản trị (HĐQT) Ngân hàng Sacombank (STB) tổ chức họp thông qua đơn từ nhiệm thành viên Hội đồng quản trị của ông Đặng Văn Thành, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Sacombank. Trước đó, ngày 2/11 Sacombank cũng cho biết ông Thành chính thức thôi giữ chức Chủ tịch HĐQT và người thay thế, ngồi vào chiếc ghế thuộc hàng nóng nhất trong các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam là ông Phạm Hữu Phú, vốn là Phó chủ tịch HQĐT Sacombank.

Trên thực tế, thông tin này dù sốc nhưng không quá ngạc nhiên bởi Đại hội đồng cổ đông thường niên 2012 (tổ chức ngày 29/5) của Sacombank đã thông qua kết quả bầu bổ sung 8 gương mặt mới vào HĐQT thay cho 5 thành viên cũ từ nhiệm.

Trong các thành viên mới nhiệm kỳ 2011-2015 được bầu khi đó có ông Phạm Hữu Phú (cố vấn HĐQT CTCP Đầu tư Tài chính Sài Gòn Á châu), ông Trầm Bê, ông Trầm Khải Hòa (con trai ông Bê), ông Trần Xuân Huy (Tổng Giám đốc Sacombank), ông Phan Huy Khang (Phó TGĐ Ngân hàng Phương Nam), bà Dương Hoàng Quỳnh Như (thành viên HĐQT Ngân hàng Phương Nam), ông Nguyễn Miên Tuấn (TGĐ Công ty cổ phiếu đầu tư tài chính Sài Gòn Á châu), và thành viên HĐQT độc lập ông Kiều Hữu Dũng.

Sự việc thay đổi người đứng đầu 1 ngân hàng cổ phần hàng đầu tại Việt Nam trên thực tế đã xong xuôi và tác động của nó tới các thị trường đã lắng xuống. Tuy nhiên, điều mà nhiều người còn quan tâm là hiện tượng cả 100 triệu cổ phiếu STB được chuyển nhượng thỏa thuận một cách âm thầm trong tháng 9 và tháng 10 vừa qua đang khiến nhiều người không hiểu chuyện gì đang xảy ra.

Theo họ, không rõ vụ thâu tóm cổ phiếu STB đã kết thúc hay chưa hay lại đang có tình tiết mới. Liệu lại có ai đang nhảy vào Ngân hàng Sacombank? Ai sẽ ngồi vào chiếc ghế thành viên mà ông Thành vừa bỏ trống lại? Hay đây chỉ là vòng quay thứ 2 của một vụ thâu tóm?

Với khoảng 100 triệu cổ phiếu, tương đương khoảng 10% cổ phần Sacombank, giá trị của khoản tiền mà ai đó đã bỏ ra cũng lên khoảng gần 2.000 tỷ đồng. Nó không kém mấy so với những đợt mua-bán bất thường trong dịp đầu năm, dịp tháng 4 và những ngày trước ngày giao dịch không hưởng quyền tham dự Đại hội cổ đông 2012 của STB.

Trong khi đó, cổ phiếu Eximbank, trong tuần qua cũng chứng kiến những giao dịch ngàn tỷ diễn ra một cách âm thầm.Chỉ riêng sáng 1/11, trong vòng chưa đầy 1 giờ đồng hồ, ba lệnh thỏa thuận đã kịp được thực hiện và gần 19,5 triệu cổ phiếu EIB đã được chuyển nhượng thành công, với tổng trị giá gần 300 tỷ đồng.

Ảnh minh họa.

Trong phiên liền trước, cổ phiếu EIB cũng đã được các nhà đầu tư bí mật nào đó mua thỏa thuận hơn 35 triệu cổ phiếu tương đương gần 560 tỷ đồng.

Tình trạng mua - bán thỏa thuận bất thường cổ phiếu EIB và kéo dài trong cả tháng qua. Tính chung cả tháng 10/2012 và ngày đầu tiên của tháng 11, đã có tổng cộng khoảng 114 triệu cổ phiếu EIB được chuyển nhượng không qua khớp lệnh với tổng trị giá lên tới 1.800 tỷ đồng, bằng gần 10% vốn hóa của cổ phiếu này.

Và một câu hỏi đã được đặt ra, vậy ai đang bán ra và ai đang mua gom số lượng lớn cổ phiếu này. Có chăng sau sự biến động nhân sự trong HĐQT ở ACB, Sacombank thì Eximbank có xuất hiện nhân vật mới?. Tất cả đang được thị trường dõi theo. Tuy nhiên, các bên mua bán và cơ quan quản lý thị trường vẫn im lặng trước những biến động này

Những góc khuất

Vụ thâu tóm, đổi chủ sở hữu tại Sacombank có lẽ đã gần tới hồi kết thúc. Theo tân chủ tịch Sacombank, ông Đặng Văn Thành hiện chỉ còn nắm giữ gần 4% cổ phần Sacombank, trong khi ông Đặng Hồng Anh nắm giữ 3,46% cổ phần Sacombank.

Ông Thành và người nhà đã dần dần rút ra khỏi ngân hàng mà ông đã xây dựng trong suốt 20 năm qua. Những gương mặt mới tại STB cũng đã xuất hiện. Thanh tra tại ngân hàng này cũng đã hoàn thành hôm 5-10.

Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn về sự thiếu minh bạch trong các giao dịch tại STB, EIB nói riêng và trên thị trường chứng khoán cũng như trong hệ thống ngân hàng nói chung.

Dẫu rằng những người vi phạm, mua bán cổ phiếu STB không công bố như Công ty CP đầu tư tài chính Sài Gòn Á Châu, Công ty CP đầu tư Sài Gòn Exim và ông Trần Phát Minh... đã bị xử phạt nhưng hình phạt rất nhẹ. Trong khi đó, tác động của vụ thâu tóm STB tới thị trường là khá lớn.

Điều mà nhiều nhà đầu tư quan tâm là liệu việc thâu tóm Sacombank có vi phạm pháp luật và tiền đâu thâu tóm ngân hàng vẫn chưa có câu trả lời. Những cam kết của Thống đốc NHNN khi trả lời chất vấn Quốc hội kỳ họp trước sẽ công khai kết quả thanh tra toàn diện một số ngân hàng thương mại có liên quan đến vụ thâu tóm Sacombank hồi cuối tháng 8/2012 cũng vẫn chưa được thực hiện.

Giải thích về nguồn tiền ở đâu để các cổ đông mới mua cổ phiếu và thay đổi chủ sở hữu tại Sacombank, đại diện 1 ngân hàng cho biết, không nên đặt vấn đề tiền ở đâu ra vì đương nhiên, tiền từ trong hệ thống ngân hàng. Cũng không nên đặt vấn đề với một tổ chức tín dụng là anh cho ai vay tiền, mà quan trọng là anh cho vay có đúng pháp luật hay không?

Vấn đề được đặt ra là, để hợp sức được 51% cổ phần STB như Eximbank đã từng tuyên bố thì số lượng tiền bỏ ra ở đây rất nhiều. Quá trình thâu tóm STB diễn ra trong một thời gian khá dài. Nó khiến giá cổ phiếu STB biến động rất mạnh nhưng gần như toàn bộ các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán lại không chính thức được biết về các động thái của các cổ đông lớn. Sự thiệt hại đối với các cổ đông nhỏ lẻ cũng như các nhà đầu tư có ý định đầu tư vào STB chắc hẳn là có.

Trong bối cảnh mà các nhà đầu tư "sống" bằng tin đồn thì các cơ quan chức năng không có động thái gì. Gần nửa tháng sau khi thương vụ thâu tóm Sacombank lộ ra ngoài ánh sáng thì Ủy ban Chứng khoán mới công bố xử phạt những tổ chức và cá nhân sai phạm khi mua gom cổ phiếu STB trước đó vài ba tháng.

Không chỉ trên thị trường chứng khoán, nhiều người còn tỏ ra lo ngại về sự bất ổn trong hệ thống ngân hàng nếu tiền được sử dụng không đúng để thâu tóm 1 ngân hàng thương mại. Các hình thức cầm cố, repo (nếu có) để thực hiện các phi vụ thâu tóm có thể khiến các ngân hàng vốn đang rất khó khăn về nợ xấu trở nên yếu kém, ít nhất là về mặt thanh khoản hơn.

Trong 1 phát biểu gần đây, đại diện của Eximbank - hiện là cổ đông lớn tại Sacombank với tỷ lệ 9,73% cho biết, các cổ đông lớn của Sacombank có ý tưởng về kế hoạch mở rộng thông qua sáp nhập, đúng như chủ trương giảm số lượng để tăng cường sức mạnh tài chính của các ngân hàng.

Tuy nhiên, trước khi điều đó có thể diễn ra thì một vấn đề đang được quan tâm là sau những giao dịch ngàn tỷ trên là ai, ngoài sự rút lui của ông Thành và gia đình ở Sacombank thì có những ai đang bán ra cổ phiếu Eximbank. Và tất nhiên, sau người đi sẽ có người đến. Đó là điều thị trường đang cần sự minh bạch, nhất là trong hoàn cảnh hiện nay.

Bảo Anh (Theo VEF)