Loạt sai phạm về đất đai của Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam, Tổng công ty Lâm nghiệp và Tổng công ty Chè Việt Nam

Theo KLTT, việc quản lý sử dụng đất đai, trong đó có đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh đối với 3 đơn vị trên ghi sự chuyển biến tích cực trong việc lập quy hoạch sử dụng đất gắn với quy hoạch phát triển kinh tế. Tuy nhiên trong công tác quản lý sử dụng đất đai còn nhiều vi phạm.

Đối với Tập đoàn công nghiệp Cao su Việt Nam: TTCP cho biết, tại Tập đoàn hiện đang quản lý và sử dụng diện tích đất là 371.348 ha (đất nông nghiệp 361.647 ha, đất phi nông nghiệp 9.701 ha). Tính đến ngày 31/12/2017, phần lớn diện tích đất đã được cấp giấy CNQSD đất với khoảng 92%, khoảng 8% còn lại chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vì nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có phần đất dự kiến bàn giao cho địa phương quản lý, sử dụng nên không lập hồ sơ và đất đang tranh chấp.

Công tác xác định, cắm mốc đo đạc, lập bản đồ địa chính của Tập đoàn mới chỉ thực hiện được khoảng 84,4%, diện tích chưa thực hiện còn 15,6% dẫn đến số liệu về diện tích đất còn chưa chính xác.

Theo Thanh tra Chính phủ, công tác quản lý hồ sơ đất đai trước đây của Tập đoàn còn sơ sài, không đầy đủ, chủ yếu là sử dụng hồ sơ dạng giấy, bản đồ địa hình, tài liệu đo đạc lạc hậu, công cụ để quản lý thô sơ, nguồn lực mỏng, diện tích được giao lại quá lớn dẫn đến khó khăn trong theo dõi, quản lý, giải quyết tranh chấp, lấn chiếm đất đai.

Tính đến ngày 31/12/2017, các đơn vị thuộc tập đoàn còn để hơn 10.710 ha đất bị lấn chiếm, tập trung ở các tỉnh Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và để diện tích đất chồng lấn giữa các công ty thuộc tập đoàn với những đối tượng khác, chủ yếu là người dân lên tới trên 1.737 ha, vi phạm quy định của pháp luật đất đai...

Về việc xử lý, sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước: Tập đoàn quản lý, sử dụng 759 cơ sở nhà, đất với tổng diện tích đất là 1.200,39 ha, diện tích nhà là 1.176.187m2 thuộc đối tượng phải xử lý, sắp xếp. Tuy nhiên, đến 31/12/2017, Tập đoàn mới chỉ trình cơ quan chức năng phê duyệt xử lý, sắp xếp 43 cơ sở, chiếm 5,7%; còn 716 cơ sở, tương ứng 94,3% hiện chỉ mới hoàn tất công tác kiểm tra hiện trạng.

Tính đến ngày 31/12/2017, các đơn vị thuộc Tập đoàn còn để hơn 10.710 ha đất bị lấn chiếm.

Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng, việc Tập đoàn cho thuê một phần diện tích văn phòng làm việc chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đất Đai 2013 (tại số 177, Hai Bà Trưng, Quận 3, TP.HCM; số 56 Nguyễn Du, Hai Bà Trưng, Hà Nội) và cho mượn đất làm nhà ở để bị lấn, chiếm chưa thu hồi được (Nhà E1, phố Tạ Quang Bửu, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội); Tạp chí Cao su cho thuê làm nhà ở không đúng mục đích.

Ngoài ra, việc Tập đoàn cho phép Công ty cao su Phú Riềng chuyển giao 96,18 ha đất cao su, sau đó UBND tỉnh Bình Phước thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất đối với Trường Cao đẳng Công nghiệp Cao su (không thuộc tổ chức kinh tế nên không được thuê đất để thực hiện dự án đầu tư) là chưa thực hiện đúng quy định tại Điều 35, Luật đất đai năm 2003.

Việc Giám đốc Công ty Cổ phần Cao su Đồng phú, Giám đốc Công ty TNHH MTV Tổng Công ty Cao su Đồng Nai cho cán bộ, công nhân mượn đất làm nhà là không đúng, sử dụng đất sai mục đích, vi phạm quy định tại Luật đất đai 2003 và Luật đất đai 2013...

Đối với Tổng công ty Lâm nghiệp: Để diện tích đất bị lấn chiếm, chưa thu hồi là hơn 7.396 ha, việc lấn chiếm chủ yếu xảy ra vào giai đoạn từ năm 2005 về trước (những năm sau cơ bản đã khống chế được tình trạng lấn chiếm), trong đó có nguyên nhân do những năm trước đây, các lâm trường quốc doanh được giao đất lâm nghiệp nhưng để đất trống nhiều năm, không đưa vào sử dụng… cho nên bị hộ dân lấn chiếm; đất lâm nghiệp trước đây chưa được đo đạc, cắm mốc và chưa có bản đồ địa chính, không có hồ sơ ranh giới cụ thể cho nên khi bị lấn chiếm, không có đầy đủ hồ sơ pháp lý để xử lý dứt điểm, dẫn đến tình trạng lấn chiếm đất đai xảy ra trong thời gian dài, không được xử lý triệt để…

Giám đốc Lâm trường Tân Lạc ký Hợp đồng giao khoán 150 ha đất nông nghiệp với Trung tâm ứng dụng KHKT lâm nghiệp thuộc Viện Khoa học lâm nghiệp cần rà soát thanh lý hợp đồng, thu hồi đất do đơn vị nhận giao khoán không thuộc đối tượng theo quy định.

Đối với Tổng công ty Chè Việt Nam: Để 497,53 ha đất bị lấn chiếm, tập trung tại tỉnh Phú Thọ, đến nay chưa giải quyết dứt điểm; đưa 12 khu đất để góp vốn liên doanh, liên kết, cho thuê lại đất không đúng quy định; thoái vốn không thông qua đấu giá, vi phạm quy định pháp luật… Diện tích đất nông nghiệp các đơn vị thuộc tổng công ty được giao là 1.644,5 ha, đến thời điểm thanh tra chưa thực hiện ký hợp đồng thuê đất và nộp tiền thuế theo quy định từ năm 2005 đến ngày 31/12/2017.

Tổng công ty đưa 12 khu đất góp vốn liên doanh, liên kết, cho thuê lại đất không đúng quy định: thoái vốn không qua đấu giá.

TTCP cũng nêu rõ những bất cập, vi phạm, khuyết điểm tại một số địa phương khi để tình trạng đất đai bị lấn chiếm không xử lý, hoặc việc xử lý, thu hồi chưa dứt điểm; chưa giải quyết dứt điểm tranh chấp, chồng lấn… Một số tỉnh, thành phố chậm nhận bàn giao đất đai từ các tập đoàn, tổng công ty; UBND một số tỉnh chưa giải quyết dứt điểm những vướng mắc trong công tác lập hồ sơ thuê đất, chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…

Kết luận TTCP việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng đất đai theo Chỉ thị số 11 của Thủ tướng Chính phủ tại Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam; Tổng công ty Lâm nghiệp và Tổng công ty Chè Việt Nam.

Từ những nội dung nêu trên, TTCP kiến nghị Tập đoàn công nghiệp Cao su Việt Nam phải kiểm tra, rà soát đối với việc thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất, cho thuê đất, chuyển nhượng dự án theo thẩm quyền xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Báo cáo với các địa phương để sớm bố trí kịp thời ngân sách thực hiện việc rà soát, xác định ranh giới, cắm mốc giới, đo đạc, lập bản đồ địa chính và hồ sơ ranh giới sử dụng đất.

Xử lý các vi phạm trong việc cho thuê văn phòng làm việc, cho thuê, mượn nhà, đất không đúng quy định để xảy ra tình trạng lấn chiếm nhà đất, để nhà trống không sử dụng, gây lãng phí. Rà soát, xử lý và chịu trách nhiệm đối với một số đơn vị thuộc tập đoàn mua một số cơ sở nhà, đất với giá cao chưa đúng quy định.

Cung cấp hồ sơ, tài liệu để cơ quan chức năng điều tra vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong quản lý, sử dụng đất sai quy định tại 67 Ngô Thì Nhậm, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội; Lập hồ sơ, trình các cơ quan chức năng thực hiện việc sắp xếp, xử lý tài sản công đối với 76 cơ sở nhà đất, đảm bảo đúng quy định của pháp luật...

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố chấn chỉnh, khắc phục xử lý những tồn tại, vi phạm, khuyết điểm thuộc phạm vi trách nhiệm được nêu tại kết luận thanh tra; theo thẩm quyền chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức cá nhân có liên quan khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.