Vẫn cần tháo gỡ những vướng mắc tồn đọng trong nhà ở xã hội

Tháo gỡ vướng mắc trong nhà ở xã hội cần triệt để hơn. (Ảnh: PV)

Theo các cơ chế đặc thù của Nghị quyết 201, dự án nhà ở xã hội sẽ được giao chủ đầu tư không qua đấu thầu, không yêu cầu lập nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, miễn thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng (chủ đầu tư tự thẩm định, phê duyệt), đồng thời lồng ghép thủ tục thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy vào quy trình cấp giấy phép xây dựng. Những cải cách này giúp rút ngắn tối thiểu 350 ngày so với quy trình thông thường, tạo hành lang pháp lý quan trọng để địa phương đẩy nhanh tiến độ đầu tư và hoàn thành các chỉ tiêu phát triển nhà ở theo đề án của Chính phủ.

Được tiếp sức từ những chính sách mới, nhiều địa phương đang tăng tốc triển khai các dự án nhà ở xã hội. Đơn cử, tại TP Hồ Chí Minh, Sở Xây dựng cho biết, Sở đang tham mưu, rà soát các quỹ đất do nhà nước quản lý, quỹ đất các dự án nhà ở thương mại, trong đó dành 20% cho nhà ở xã hội, đồng thời cập nhật một số khu đất mới theo quy hoạch đô thị sau khi hợp nhất để kêu gọi đầu tư. Sở Xây dựng cũng đang bám sát Nghị quyết 201, theo kế hoạch, đến cuối năm 2025 sẽ hoàn thành thêm 6.300 căn nhà ở xã hội và dự kiến cấp phép xây dựng cho 22 dự án với tổng quy mô khoảng 20.000 căn.

Ông Luyện Văn Phương, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hà Nội cho biết, việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 201, Chính phủ đã ban hành Nghị định 192 trong đó đã có nhiều điểm đột phá từ lựa chọn chủ đầu tư đến rút ngắn hoặc thực hiện đồng thời các thủ tục hành chính. Các giải pháp này sẽ tạo “cú huých” lớn cho việc phát triển nhà ở xã hội.

Theo ông Luyện Văn Phương, tính đến thời điểm này, thành phố đang tích cực kêu gọi đầu tư và nhanh chóng thực hiện thủ tục hành chính đối với các nhà đầu tư quan tâm tới việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội. Thành phố cũng đang rà soát xây dựng kế hoạch chi tiết để bảo đảm đạt được 100.000 căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021-2030 theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ tại Thông báo 120.

Bên cạnh đó, thành phố cũng đang xây dựng cơ chế sử dụng linh hoạt các quỹ nhà xã hội phục vụ tái định cư giảm thiểu chi phí đầu tư công và hạn chế tình trạng chậm đưa vào sử dụng các khu tái định cư.

Cũng theo ông Phương, để có thể đẩy nhanh việc thực hiện dự án nhà ở xã hội tới đây, cần quy định rõ hơn đối với việc cho phép thực hiện dự án riêng đối với việc giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án nhà ở xã hội đồng thời cần có cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ hơn đối với đền bù để đẩy nhanh tốc độ giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó cũng cần có các biện pháp để xử lý việc mua bán đất nông nghiệp nhằm tư lợi gây khó khăn cho quá trình triển khai các dự án.

Đặc biệt, ông Phương đề xuất thêm, cần nghiên cứu tinh giản thủ tục đầu tư xây dựng hơn nữa, gộp một số thủ tục vào một hoặc thực hiện song song đồng thời để giúp nhà đầu tư có thể nhanh chóng triển khai đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu người dân Thủ đô.

Theo một số chuyên gia pháp lý về đất đai, bất động sản cùng một số lãnh đạo quản lý chính quyền địa phương và cả doanh nghiệp, Nghị quyết 201/2025 đã kịp thời tháo gỡ hàng loạt nút thắt về thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và mở ra cơ hội sở hữu nhà cho hàng triệu người dân. Với việc quyền tự thẩm định được giao cho doanh nghiệp, quay về tinh thần tiến bộ của Luật Xây dựng 2003 và Nghị định 12, Nhà nước không còn "ôm đồm" khâu thiết kế mà để doanh nghiệp tự thuê đơn vị có năng lực thực hiện và thẩm tra, vừa bảo đảm an toàn công trình, vừa rút ngắn thời gian.

Tuy nhiên, dù được tự phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, doanh nghiệp vẫn phải xin cấp phép xây dựng, điều này khiến quá trình triển khai chưa thực sự thông suốt. Do đó, nên triển khai rút gọn triệt để, tránh rút bớt thủ tục này lại phát sinh thủ tục kia.