Cơ chế đặc thù - Động lực phát triển mới và trách nhiệm của TP.HCM

Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, cơ quan quyền lực cao nhất của đất nước đã thông qua Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Trước sự kiện chính trị trọng đại này, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân đã có bài viết “Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh - Động lực phát triển mới và trách nhiệm lớn của Thành phố vì cả nước”. 

Mở đầu, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, Quyết sách đột phá để thành phố Hồ Chí Minh phát triển nhanh, bền vững hơn vì cả nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI và XII của Đảng, Nghị quyết 16 và Kết luận 21 của Bộ Chính trị.

Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, Nghị quyết số 54 của Quốc hội là sự thể chế hóa nhanh nhất ở cấp cao nhất một chỉ đạo của Đảng tại Kết luận 21-KL/TW ngày 24 tháng 10 năm 2017 của Bộ Chính trị.

"Với sự chuẩn bị nghiêm túc, khoa học và tinh thần trách nhiệm, quyết tâm đột phá của Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, sự quan tâm, chỉ đạo đặc biệt của Bộ Chính trị, sự hướng dẫn và ủng hộ của các Ban, Văn phòng Trung ương Đảng, cùng với sự chỉ đạo và hỗ trợ hiệu quả của Chính phủ và các bộ ngành liên quan; sự chỉ đạo, hỗ trợ và triển khai hết sức khẩn trương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội; sự chia sẻ, đồng cảm của các địa phương trong cả nước, chỉ sau tròn 1 tháng, Nghị quyết số 54/2017/QH14 đã được ban hành, đáp ứng đầy đủ quy trình thủ tục thông qua Nghị quyết tại một kỳ họp Quốc hội theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật". Trích bài viết của Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân.

Cũng theo người đứng đầu Thành ủy TP.HCM, 5 lĩnh vực được Nghị quyết điều chỉnh khác với các qui định pháp luật hiện hành nhưng vẫn tuân thủ Hiến pháp - Động lực mới phát triển Thành phố, bao gồm: 

Về thẩm quyền quản lý đất đai, Bí Thư Nguyễn Thiện Nhân cho biết HĐND Thành phố được quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trồng lúa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

 Về thẩm quyền quản lý đầu tư, theo ông Nhân, HĐND Thành phố được quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án nhóm A sử dụng ngân sách của Thành phố theo quy định của Luật đầu tư công, trừ dự án quy định tại điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 8 của Luật đầu tư công.

Về thẩm quyền quản lý tài chính - ngân sách nhà nước, ông Nhân cho biết HĐND Thành phố đề xuất để Chính phủ xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định áp dụng trên địa bàn Thành phố thí điểm tăng mức thuế hoặc thuế suất đối với một số hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Mức tăng thuế hoặc thuế suất không quá 25% so với mức thuế hoặc thuế suất hiện hành; HĐND cũng quyết định áp dụng trên địa bàn Thành phố phí, lệ phí chưa có trong danh mục kèm theo Luật phí và lệ phí; quyết định áp dụng trên địa bàn Thành phố tăng mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí đã được cấp có thẩm quyền quyết định đối với các loại phí, lệ phí nằm trong danh mục kèm theo Luật phí và lệ phí.

 "Ngân sách Thành phố được hưởng 100% số thu tăng thêm từ các khoản thu do việc điều chỉnh chính sách thu quy định tại khoản 1, 2 và 3 nêu trên so với quy định hiện hành để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Thành phố và không dùng để xác định tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách Thành phố", Bí thư Nguyễn Thiện Nhân viết.

 Theo đó, căn cứ dự toán ngân sách nhà nước hằng năm đã được Quốc hội quyết định, Thủ tướng Chính phủ giao và căn cứ vào tình hình thực tế của Thành phố, HĐND Thành phố quyết định dự toán, phân bổ ngân sách Thành phố bảo đảm phù hợp với các định hướng cơ cấu lại ngân sách, phát triển kinh tế - xã hội và các lĩnh vực quan trọng theo quy định của Quốc hội và Chính phủ.

Sau khi ngân sách thành phố bảo đảm đủ nguồn thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội cho cả thời kỳ ổn định ngân sách theo quy định của cấp có thẩm quyền, HĐND Thành phố được quyết định sử dụng nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư của ngân sách cấp Thành phố; cho phép ngân sách cấp dưới sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách và chi thu nhập tăng thêm; cho phép các cơ quan hành chính nhà nước, Đảng, đoàn thể, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư để tăng chi đầu tư, mua sắm, hoạt động chuyên môn của cơ quan, đơn vị và chi thu nhập tăng thêm.

Thành phố được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn Chính phủ vay ngoài nước về cho Thành phố vay lại với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 90% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay và bội chi ngân sách của Thành phố hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Hằng năm, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho ngân sách Thành phố tương ứng 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách Thành phố so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao (phần còn lại sau khi thực hiện thưởng vượt thu theo quy định tại khoản 4 Điều 59 của Luật ngân sách nhà nước) và số tăng thu từ các khoản thu ngân sách trung ương hưởng 100% quy định tại các điểm b, c, d, g, h, i và q khoản 1 Điều 35 của Luật Ngân sách nhà nước so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao.

Ngân sách Thành phố được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn với tài sản trên đất theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (sau khi đã trừ kinh phí di dời, xây dựng cơ sở vật chất tại địa điểm mới) do các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc trung ương quản lý trên địa bàn Thành phố (trừ các cơ quan, đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh) để đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ đầu tư công của Thành phố.

Ngân sách Thành phố được hưởng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp nhà nước do UBND Thành phố quản lý và phần thu được từ thoái vốn nhà nước tại các tổ chức kinh tế do UBND Thành phố làm đại diện chủ sở hữu. Thành phố sử dụng nguồn thu này và ngân sách thành phố để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, kể cả đầu tư cho các dự án chống ngập của Thành phố; ngân sách trung ương không phân bổ cho Thành phố 10.000 tỷ đồng để thực hiện các dự án này như dự kiến trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020. Ngân sách Thành phố thực hiện vay lại toàn bộ phần vốn tăng thêm so với tổng mức đầu tư (nếu có) của các dự án đầu tư từ nguồn vốn ngoài nước đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

Đối với các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng quan trọng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được phê duyệt thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách trung ương trên địa bàn Thành phố, cho phép Thành phố sử dụng ngân sách của mình, các nguồn lực tài chính hợp pháp khác của Thành phố, vay trong phạm vi quy định tại khoản 7 nêu trên hoặc huy động theo phương thức đối tác công tư (PPP) để sớm hoàn thành dự án. Ngân sách trung ương có trách nhiệm hoàn trả cho Thành phố phần dự toán chi thuộc trách nhiệm của ngân sách trung ương đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, không bao gồm phần lãi vay trong kế hoạch đầu tư công trung hạn hiện hành hoặc kế hoạch đầu tư công trung hạn tiếp theo.

Về cơ chế ủy quyền, Chủ tịch UBND Thành phố được ủy quyền cho Chủ tịch UBND quận, huyện thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND Thành phố.

UBND Thành phố quy định các nhiệm vụ, quyền hạn mà Chủ tịch UBND cấp huyện thuộc Thành phố được ủy quyền cho UBND dân cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND cấp huyện, không được ủy quyền các nhiệm vụ, quyền hạn đã được Chủ tịch UBND Thành phố đã ủy quyền theo quy định tại khoản 1.

UBND Thành phố được quyền điều chỉnh tên gọi, chức năng, nhiệm vụ các phòng thuộc các cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố để phù hợp với đặc điểm của Thành phố.

Về thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cho biết HĐND Thành phố được quyền quyết định bố trí ngân sách Thành phố chi thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập do Thành phố quản lý theo hiệu quả công việc ngoài việc thực hiện chi trả thu nhập tăng thêm theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ tài chính đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, với mức tối đa không quá 1,8 lần mức lương ngạch bậc, chức vụ.

Theo đó, mức thu nhập cho các chuyên gia, nhà khoa học, tài năng đặc biệt của Thành phố do HĐND Thành phố quy định. Đồng thời, Nghị quyết 54 của Quốc hội cũng đòi hỏi: Việc thực hiện các quy định về thu nhập tăng thêm phải gắn với việc sắp xếp bộ máy tổ chức, tinh giản biên chế, cải cách tiền lương theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Ngoài ra, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cũng cho biết Nghị quyết 54 của Quốc hội còn xác định trách nhiệm của Chính phủ trong thời gian tới, bao gồm: Tổ chức thực hiện Nghị quyết này; chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với Thành phố cải cách thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý các vấn đề chưa phân cấp, phân quyền cho Thành phố; Nghiên cứu hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý ngân sách; phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi; xây dựng nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách cho phù hợp với yêu cầu của việc phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững; thực hiện chính sách động viên hợp lý; bảo đảm vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương; cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn bền vững; xác định tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia ngân sách hợp lý, tạo điều kiện cho Thành phố có nguồn lực để phát triển nhanh, bền vững theo định hướng của Đảng, Nhà nước; Chỉ đạo Thành phố sơ kết, tổng kết để báo cáo kết quả thực hiện với Quốc hội; Xây dựng dự thảo, trình Quốc hội ban hành Luật Thuế tài sản để áp dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

Trong bài viết, Bí thư Thành ủy TP.HCM còn nhấn mạnh trách nhiệm lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP.HCM cùng cả nước, vì cả nước, đó là việc thực hiện trách nhiệm trước Bộ chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ ngay trong kỳ họp đầu tháng 12/2017, Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố sẽ có Nghị quyết về triển khai quyết liệt, đồng bộ Nghị quyết 54 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, trong đó xác định trách nhiệm lãnh đạo, kiểm tra giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết trong hệ thống Đảng, HĐND, UBND và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố; trách nhiệm và kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết 54 của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Thành phố hàng năm từ 2018 đến 2020. Hội nghị Ban chấp hành Đảng bộ Thành phố sẽ thông qua kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận 21 của Bộ Chính trị của Ban Thường vụ Thành ủy.

Trong 18 nội dung của cơ chế, chính sách đặc thù của Thành phố có 12 nội dung cần có quy định của Hội đồng nhân dân Thành phố. Ngay kỳ họp của HĐND Thành phố từ 4-7/12/2017, HĐND Thành phố sẽ có Nghị quyết về triển khai Nghị quyết của Thành ủy về thực hiện Nghị quyết 54 của Quốc hội. Trên cơ sở Nghị quyết của Thành ủy và HĐND, UBND Thành phố sẽ có chương trình thực hiện Nghị quyết 54 của Quốc hội 03 năm 2018-2020 và kế hoạch triển khai hàng năm.

Trong quá trình triển khai Nghị quyết 54 của Quốc hội và Kết luận 21 của Bộ Chính trị, Thành ủy, HĐND và UBND Thành phố sẽ định kỳ báo cáo và kịp thời xin ý kiến Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ các nội dung liên quan và các vấn đề mới phát sinh để có chỉ đạo kịp thời.

"Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố chân thành cám ơn Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, các Ban, Bộ, ngành Trung ương và 62 tỉnh, thành phố đã luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hỗ trợ và chia sẻ với Thành phố để Thành phố có điều kiện phát triển nhanh hơn, bền vững hơn vì cả nước, xứng đáng là Thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu". Bí thư Nguyễn Thiện Nhân kết thúc bài viết.

Nên đọc