Còn bao nhiêu con thỏ bị tuyên là con gấu?

Vụ án Nguyễn Thanh Chấn bị xét xử tù chung thân sau 10 mới được minh oan gây bức xúc trong dư luận. Người ta cho rằng nhất nhật tại tù mà ngàn thu tại ngoại. Vậy trách nhiệm của Tòa án đến đâu và Chánh án có giải pháp gì để minh oan, xin lỗi, bồi thường thiệt hại cho người dân và liệu có còn bao nhiêu con thỏ mà chúng ta lại tuyên là con gấu hay không?

 

 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết: Theo tinh thần của Nghị quyết 37 Quốc hội năm 2013 ngành Tòa án đã giải quyết được 63,3 % đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Một con số cao nhất so với những năm trước đây như tôi đã báo cáo với đại biểu Quốc hội. Đối với số lượng đơn mà ngành nhận được thì hiện nay chúng tôi giải quyết số đơn cũ còn lại của năm trước chuyển sang trong năm nay thụ lý thêm thì khoảng gần 11.000 đơn, xử lý hiện nay còn lại khoảng chưa đầy 4.000. Tôi nghĩ rằng con số thụ lý mới 5.000 và cộng với con số giải quyết cũ là mười mấy nghìn đơn nhưng mà đã giải quyết được trên 6.000 đơn. Số lượng đơn đặc biệt là số lượng đơn còn lại đều còn trong thời hạn giải quyết. Tức là theo quy định của pháp luật Tòa án, người có thẩm quyền được xem xét các đơn này trong thời hạn 3 năm, trường hợp đặc biệt là 5 năm. Những đơn còn lại đều là những đơn còn trong thời hạn luật định, chủ yếu là số đơn mới nhận. Còn một số vụ phức tạp có thể còn tồn lại của mấy năm trước nhưng ý nghĩa chỉ tồn ở đây là chuyển sang chứ không phải là tồn đọng.

 

Vấn đề liên quan đến mô hình tố tụng, liên quan đến pháp luật về tố tụng tư pháp, nhiều lần chúng ta đã xin được trình bày với Quốc hội hiện nay trình tự của chúng ta đang xét xử 2 cấp nhưng với thực trạng hiện nay thì gần như tòa án cấp giám đốc thẩm lại trở thành cấp xét xử thứ ba, có nghĩa rằng phạm vi, yêu cầu, căn cứ để được xem xét đơn và kháng nghị hiện nay chúng ta đang rất rộng, mặc dù số đơn nếu tính ra hàng năm tòa án nhận khoảng 5 ngàn đơn/ tổng số 370 nghìn, tỷ lệ không phải là nhiều, tôi có tham khảo kinh nghiệm ở các nước thấy lượng đơn người ta cũng xấp xỉ như mình thôi. 

 

Vấn đề ở toà án tối cao người ta xem xét, lựa chọn bản án để đưa ra xét xử là người ta có quyền còn mình với tính chất chế độ dần dần tất cả đều được xem xét giải quyết cho nên là chúng ta phải giải quyết hết, còn ở các nước họ lực chọn một năm khoảng 100-150 vụ mang tính chất điển hình liên quan đến quyền con người, lợi ích quốc gia, vấn đề quan trọng về pháp luật người ta đưa ra xét xử để làm án lệ, còn ta thì thụ lý giải quyết hết, báo cáo với các đại biểu Quốc hội tình hình là như thế, thành ra đánh giá niềm tin của dân đối với công tác của tư pháp, đối với tòa án cũng là vấn đề chúng ta đánh giá đúng mức dựa trên kết quả xét xử, chất lượng xét xử nâng cao như thế nào, để xảy ra oan sai như thế nào chứ còn số lượng đơn chưa phản ánh đúng uy tín của tòa án và biểu tượng của công lý. 

 

Vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn xảy ra đã có Bản án hình sự phúc thẩm số 1241 ngày 27/7/2004, sau khi xét xử gia đình ông Chấn và ông Chấn đã có đơn kêu oan vào những năm trước đây. Gần đây có xuất hiện việc là ngày 4/11/2013 Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã căn cứ vào các quy định của pháp luật tố tụng hình sự đã có Quyết định kháng nghị tái thẩm số 01 đối với bản án hình sự phúc thẩm nêu trên thì bản án này được Viện trưởng VKSNDTC kháng nghị và TANDTC đã triệu tập phiên họp của Hội đồng thẩm phán TANDTC để xét xử tái thẩm lại đối với bản án này.

 

Hiện nay các thủ tục về tố tụng đang được tiến hành để Viện kiểm sát thực hiện việc điều tra lại. Tất nhiên Viện kiểm sát sẽ chuyển lại cơ quan điều tra để điều tra lại vụ án. 

Trên thực tế do những nguyên nhân khác nhau cũng có để xảy ra oan sai, gần đây có dư luận cho rằng vụ án ông Chấn là sai và có ép cung nhục hình. Chúng tôi nghĩ rằng về bình diện chung thực tế thì bất cứ một nền tư pháp của đất nước nào, kể cả những nước có nền pháp luật tiên tiến thì cũng không tránh khỏi có tình trạng oan sai và Việt Nam chúng ta cũng nằm trong thực tế đó. Tuy nhiên, việc để xảy ra oan sai, nhất là oan và oan đối với những người bị buộc tội ở mức án cao nhất như 20 năm, chung thân, tử hình là không thể chấp nhận được.

 

việc xác định có oan sai hay không thì lại phải theo quy định của pháp luật rất chặt chẽ, còn dư luận thì đó là dư luận. Với dư luận những người có trách nhiệm đặc biệt phải quan tâm, phải xem xét, phải nghiên cứu, những lời kêu oan, những người có trách nhiệm phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình. Nếu để xảy ra oan sai là một nỗi khổ, như các vị đại biểu đã nói đối với người dân phải bị ngồi tù "nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại" phải bị thiệt hại về nhân phẩm, danh dự, quyền tự do thân thể, quyền con người, quyền tự do của công dân, ảnh hưởng cả dòng tộc, cả gia đình của họ thì phải được xem xét giải quyết một cách kịp thời, khẩn trương, thấu đáo. Nhưng đồng thời phải đúng pháp luật, có oan hay không oan là theo quy định của pháp luật.

 

Về vấn đề có ép cung, nhục hình hay không? Nếu có chúng tôi nghĩ rằng đó là điều không thể chấp nhận được, nhưng nếu có cũng phải được chứng minh. Hiện nay, tôi cũng được biết Bộ Công an cũng đang cho tiến hành kiểm điểm lại vụ việc này.