Đã ký kết nhập khẩu 20 triệu tấn than/năm

Theo Quy hoạch điện VII (Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030), nguồn nhiệt điện than chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn điện của Việt Nam, vì vậy trong thời gian tới, nhu cầu than cho phát điện ngày càng cao trong khi đó sản xuất trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu. Như vậy, NK than để bù đắp cho sự mất cân đối lớn giữa năng lực sản xuất với nhu cầu là điều không thể tránh khỏi.

Bộ Công Thương cho biết từ năm 2016, Việt Nam sẽ phải NK than phục vụ các hộ tiêu thụ trong nước, đặc biệt là cho sản xuất điện với khối lượng dự kiến như sau: năm 2016 khoảng 3-4 triệu tấn; năm 2020 khoảng 35 triệu tấn; năm 2025 khoảng 80 triệu tấn, năm 2030 khoảng 135 triệu tấn.

Với một lượng than NK lớn như vậy, song hiện nay việc NK than gặp nhiều khó khăn liên quan đến nguồn tài chính, cơ chế chính sách, cơ sở hạ tầng cho NK than cũng rất hạn chế khi cảng NK than chưa được xây dựng..., trong đó đặc biệt phải kể đến khó khăn về nguồn NK.

Theo nhiều chuyên gia, nguồn NK than là chưa đảm bảo. Hiện có 4 nguồn mà Việt Nam có thể NK than gồm: Indonesia, Australia, Nga, Nam Phi. Hai đối tác Australia và Indonesia có tính khả thi cao hơn, đây cũng là hai nhà cung cấp than chủ chốt cho các nền kinh tế lớn ở châu Á. Song phần lớn than của họ đã có người mua, nếu mua được thường phải mua qua nước thứ ba, hơn nữa họ có chủ trương tăng mức thuế XK.

Thị trường Nga, Nam Phi dù có tiềm năng lớn nhưng địa lý xa xôi, việc khai thác, vận chuyển sẽ có nhiều khó khăn và làm tăng chi phí. Chưa kể, các nước XK than đang hạn chế XK, xu thế sử dụng than trên thế giới đang tăng cao, vì vậy sự cạnh tranh để có nguồn than ổn định ngày càng khốc liệt, việc mua than của ta càng khó khăn hơn. Bài toán đầu tư khai thác mỏ ở nước ngoài đã được tính đến song giải pháp này không đơn giản do nguồn tài chính đầu tư rất lớn, chưa kể, việc đầu tư sẽ có nhiều rủi ro, mạo hiểm.

Về vấn đề này, Bộ Công Thương cho biết: Để chuẩn bị nguồn than cho các hộ tiêu thụ trong nước, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã và đang triển khai thực hiện một số công việc như sau: thành lập Ban Chỉ đạo NK than để chỉ đạo, điều hành công tác NK than; xây dựng và phê duyệt Đề án cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện để xác định cụ thể từng nhà máy sử dụng than nội địa hay than NK, làm cơ sở cho các chủ đầu tư dự án điện đàm phán ký hợp đồng với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng công ty Đông Bắc để NK than.

Cũng theo thông tin từ Bộ Công Thương, đến nay, TKV đã ký 10 Biên bản ghi nhớ, 1 Hợp đồng nguyên tắc với một số công ty than của Indonesia, Australia; Công ty Sojitz, Marubeni, Sumitomo của Nhật Bản và 1 Thoả thuận cung cấp than dài hạn với Công ty ASPECT Resources của Australia với tổng khối lượng than đã ký kết khoảng trên 20 triệu tấn/năm.

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng đã ký được 4 Hợp đồng khung về cung cấp than với các đối tác Ensham Coal Sales và Peabody của Australia, Tuah Turangga Agung của Inđônêxia, Sojitz Corporation của Nhật Bản và 1 Biên bản ghi nhớ với Noble Group của Indonesia với tổng khối lượng than đã ký khoảng 10 triệu tấn/năm, đáp ứng đủ nhu cầu than cho các nhà máy nhiệt điện của PVN.

Liên quan đến cơ sở hạ tầng cho NK than, Bộ Công Thương cho biết để chuẩn bị các điều kiện về cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho việc tiếp nhận và trung chuyển than NK, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đang chỉ đạo TKV khẩn trương hoàn thành việc lập Dự án đầu tư xây dựng cảng trung chuyển cung cấp than cho các trung tâm nhiệt điện khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, báo cáo Thủ tướng Chính phủ vào cuối quý IV năm 2014.

Bộ Công Thương khẳng định, đến thời điểm hiện tại, công tác chuẩn bị nguồn than (sản xuất trong nước và NK) cho các hộ tiêu thụ trong nước, đặc biệt là cho sản xuất điện đang được Bộ Công Thương chuẩn bị tích cực, đáp ứng yêu cầu đề ra theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.