Xưởng men vi sinh Ngân Nguyễn: Ươm mầm giải pháp xanh, lan toả hành động vì môi trường

Nằm bên con đường làng yên ả của phường Lê Đại Hành, Hải Phòng (trước đây là phường Tân Dân, TP Chí Linh, Hải Dương), xưởng sản xuất men vi sinh Ngân Nguyễn lúc nào cũng rộn ràng mùi chuối chín, cám gạo và thứ hương men đặc trưng. 'IMO' là vi sinh vật bản địa được chị Nguyễn Thị Điệp (tên thường gọi Nguyễn Thị Ngân) nghiên cứu, nhân nuôi và chuyển hoá thành giải pháp xử lý rác thải hữu cơ tại nhà.

Sau hơn ba năm vận hành, mô hình đã giúp người dân xử lý trên 100 tấn rác, đồng thời cung cấp phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng cho cây trồng, góp phần cắt giảm 50–60% lượng rác phải chôn lấp hoặc đốt.

Khác với những cơ sở sản xuất thông thường, “công nghệ” ở Ngân Nguyễn bắt đầu từ trái tim cộng đồng: men được ủ từ nguyên liệu rẻ và sẵn có – cám gạo, chuối, sữa chua – phối trộn theo quy trình khép kín, không phát thải. Mỗi tháng, xưởng cho ra đời 1.000 – 1.500kg men thành phẩm, bảo đảm chất lượng, an toàn vi sinh và giá bán thấp hơn thị trường 10–15%. Nhờ đó, 10–15 lao động nữ – phần lớn là hội viên phụ nữ khó khăn – có việc làm ổn định, thu nhập đều đặn, tự tin tham gia kinh tế gia đình.

Sáng 4/7/2025, tại Nhà văn hoá đồng Kỵ (Bắc Ninh), chị Điệp mang theo những thùng men IMO đầu mùa cùng 45 phụ nữ nội trợ của Câu lạc bộ Gia đình Hạnh phúc tạo thành lớp học xanh rộn rã tiếng cười. Chị tỉ mỉ hướng dẫn chị em phân loại rác, trộn men, ủ rác trong thùng nhựa, khử mùi hôi thối và chắt lọc nước men tưới cây. Chỉ sau vài giờ, những “học viên” tay còn phảng phất mùi men đã hồ hởi cam kết sẽ áp dụng ngay tại bếp nhà mình. Sự kiện khép lại trong ánh mắt lấp lánh của 45 “đại sứ xanh”, hứa hẹn một Đồng Kỵ sạch đẹp, văn minh nhờ bàn tay phụ nữ.

Đó chỉ là một lát cắt trong hành trình bền bỉ hơn 20 năm của người phụ nữ sinh năm 1974 này. Từ năm 2018, chị Điệp đã khởi xướng mô hình “Thu gom phế liệu” gây quỹ tặng quà – khởi đầu cho chuỗi 14 “Ngôi nhà xanh” khắp 9/9 chi hội, quyên góp 35 triệu đồng, hỗ trợ 115 suất quà và 10 thẻ BHYT cho hộ khó khăn. Song song, chị tham mưu xây dựng tuyến “Phụ nữ đảm nhận đường hoa kiểu mẫu” với 4 km đường làng rực sắc 2.510 cây xanh. Đến năm 2025, toàn phường đã xuất hiện 1.200 thùng ủ rác; riêng xưởng Ngân Nguyễn còn kết nối tiêu thụ 7.500 kg rác tái chế, đổi 1.150 kg men và 250 kg túi sinh học, tạo vòng tròn kinh tế tuần hoàn gọn ghẽ.

Không dừng ở môi trường, quỹ tiết kiệm hơn 100 triệu đồng do chị Điệp vận động giúp xây 02 nhà “Mái ấm tình thương”, tặng 164 suất quà, đỡ đầu 6 trẻ mồ côi với 72 triệu đồng. Trong giai đoạn cao điểm COVID-19, xưởng vừa sản xuất men, vừa quyên góp 21,5 triệu đồng và giải cứu 242 tấn nông sản, kịp thời san sẻ khó khăn cho nông dân và người yếu thế.

Những con số ấy đã mang về cho chị hàng loạt bằng khen danh giá: Bằng khen Trung ương Hội LHPN Việt Nam năm 2023 về phòng chống rác thải nhựa, Bằng khen UBND tỉnh Hải Dương, UBND TP Chí Linh cùng nhiều giấy khen khác. Nhưng phần thưởng lớn nhất với chị có lẽ là niềm tin của cộng đồng mỗi khi thùng rác nhà ai “đỡ mùi”, chậu hoa nơi ngõ thêm xanh, hay một lao động nữ tự tin khoe “lương tháng đầu tiên” kiếm được nhờ làm men. Những việc làm của chị đã góp phần mang lại giá trị của cuộc sống, được các cấp Hội, địa phương ghi nhận và trân trọng.