Đổi tiền lẻ trái phép, phạt 20-40 triệu đồng

Ngày 21-1, tại cuộc họp báo về việc đáp ứng nhu cầu tiền mặt cho người dân dịp Tết Ất Mùi, ông Ðào Minh Tú, phó thống đốc Ngân hàng (NH) Nhà nước, khẳng định đã có phương án đáp ứng đủ nhu cầu tiền mặt của người dân, doanh nghiệp.

Trao đổi với PV xung quanh việc nhiều người dân, nhất là công nhân, không rút được tiền tại các ATM vào những ngày cuối tuần, ông Tú cho rằng nhu cầu rút tiền ATM tăng đột biến bởi nhiều doanh nghiệp, cơ quan, xí nghiệp tập trung trả lương cho cán bộ công nhân viên.

Ngoài ra, hoạt động của ATM đôi khi gặp sự cố khách quan như hệ thống đường truyền bị trục trặc.

Tuy nhiên, chúng tôi đã chỉ đạo các NH thương mại dứt khoát không để xảy ra hiện tượng ATM không có tiền hay không hoạt động hoặc hoạt động không đủ nhu cầu người dân khi rút tiền. Nếu do lỗi chủ quan, dứt khoát phải xử lý” - ông Tú cho biết.

* NH Nhà nước đã có biện pháp gì để hạn chế hiện tượng này vào những ngày cận tết, thưa ông?

- Ðể giảm áp lực cho hệ thống ATM, NH Nhà nước đã xem xét cho phép một số NH triển khai thêm dịch vụ máy ATM lưu động nhằm hỗ trợ giảm tải cho các ATM cố định. Mặt khác, các NH cũng được yêu cầu rà soát, kiểm tra, bảo dưỡng tất cả ATM trước khi vào thời điểm cao điểm rút tiền như những ngày giáp tết.

Về tiền mặt, NH Nhà nước cam kết cung ứng đủ tiền, đủ các loại mệnh giá, cả tiền mới để các NH thương mại tiếp quỹ cho ATM.

Chúng tôi cũng yêu cầu lãnh đạo chi nhánh các NH cần trao đổi với các doanh nghiệp để có thể trả tiền lương, thưởng trực tiếp cho người lao động thay vì phải ra rút tiền tại ATM. Tuy nhiên, nếu nói không có chuyện ATM tuyệt đối không gặp trục trặc là khó.

* Còn đối với các loại tiền mới, nhất là tiền mệnh giá 10.000 - 50.000 đồng, cho nhu cầu tiền mừng tuổi của người dân trong dịp tết?

- Chúng tôi cam kết đảm bảo đầy đủ nhu cầu tiền mặt, bất kể loại mệnh giá lớn hay nhỏ, cho người dân, doanh nghiệp vào dịp tết này. Trong đó có tiền polymer mới các mệnh giá 10.000, 20.000 và 50.000 đồng đầy đủ.

Riêng tiền mệnh giá từ 5.000 đồng trở xuống, NH Nhà nước không in tiền mới vào dịp tết này.

* Vì sao không phát hành loại tiền giấy mới mệnh giá nhỏ từ 5.000 đồng trở xuống, thưa ông?

- Những năm trước, cứ sau tết, tiền lẻ từ nhiều chùa, đền... lại quay về các kho của NH khiến các kho chật cứng. Qua khảo sát ở ba địa phương có nhiều đền chùa, lễ hội nhất là Hà Nội, Hải Dương và Bắc Ninh, có hiện tượng sử dụng tiền mệnh giá nhỏ tại các đền, chùa... không hợp lý, gây phản cảm như gài tiền vào tay tượng Phật hay ném tiền, rải tiền...

Do đó, từ năm 2013 NH Nhà nước đã không in và phát hành tiền mới mệnh giá nhỏ 500, 1.000, 2.000 và 5.000 đồng.

Hơn nữa, nhiều loại tiền mệnh giá nhỏ có giá trị thấp hơn nhiều chi phí sản xuất, chưa kể chi phí lưu thông, kiểm đếm, vận chuyển, cất giữ, bảo quản... cũng rất lớn.

Theo kết quả đánh giá của NH Nhà nước, việc không in mới và phát hành bốn loại tiền có mệnh giá nhỏ như nêu trên trong ba năm 2013-2015 giúp ngân sách tiết kiệm được hơn 1.084 tỉ đồng, một khoản tiền không nhỏ trong điều kiện ngân sách khó khăn như hiện nay.

* Nhưng tiền lẻ mới vẫn được đổi công khai tại nhiều đình chùa, NH Nhà nước xử lý hiện tượng này như thế nào?

- Ðúng là thời gian qua vẫn có các bàn đổi tiền ở một số cổng chùa, đền và lễ hội. Ðây là hoạt động không được phép. Tuy nhiên, có một số nơi xử phạt chưa nghiêm, thậm chí còn chưa phạt.

Do đó năm nay các cơ quan gồm công an, quản lý thị trường, thanh tra NH Nhà nước... sẽ phối hợp kiểm tra, giám sát quyết liệt hơn để xử phạt nghiêm những đối tượng có hành vi đổi tiền. Mức phạt từ 20-40 triệu đồng để đồng tiền VN được sử dụng đúng với chức năng của nó.

* Nhiều tờ tiền mệnh giá từ 50.000 đồng trở xuống có chất lượng kém như nhàu, mực in bị phai... người dân có được đổi sang tiền mới hay không?

- Việc đổi tiền xu sang tiền giấy, từ tiền giấy cũ, không đủ tiêu chuẩn lưu thông sang tiền giấy mới là hoạt động bình thường của các NH. Chúng tôi cũng đã có văn bản chỉ đạo các NH thương mại phải đổi miễn phí tiền mới cho người dân.

Thực tế, chất lượng nhiều tờ tiền giấy, thậm chí tiền polymer cũng bị xấu do tần suất sử dụng quá nhiều trong lưu thông.

Theo như lý thuyết, tuổi thọ tờ tiền thường 7-8 năm, trong khi bộ tiền polymer đang sử dụng được phát hành đã 10 năm nay. Do đó đối với những tờ tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, qua NH thương mại, chúng tôi sẽ giữ lại để tiêu hủy.