Dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông đội giá hàng trăm triệu USD, trách nhiệm thuộc về ai?
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu Bộ GTVT và UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo kiểm điểm nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân về chất lượng thiết kế cơ sở hạn chế, chậm trễ trong giải phóng mặt bằng, kéo dài thời gian thi công, dẫn đến tăng tổng mức đầu tư và phải điều chỉnh dự án.
Đây là một trong những nội dung quan trọng tại văn bản số 2650/VPCP-KTN truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu Bộ Giao thông vận tải (GTVT) nghiên cứu, tiếp thu ý kiến, khẩn trương tổ chức thẩm định, quyết định và chịu trách nhiệm về việc điều chỉnh dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông. Đồng thời, làm việc với phía Trung Quốc để bổ sung nguồn vốn ODA cho phần vốn tăng thêm của dự án. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GTVT và UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo kiểm điểm nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân về chất lượng thiết kế cơ sở hạn chế, chậm trễ trong giải phóng mặt bằng, kéo dài thời gian thi công, dẫn đến tăng tổng mức đầu tư và phải điều chỉnh dự án.
| Dự án sử dụng vốn vay ưu đãi của Trung Quốc 419 triệu USD, gồm vốn vay ưu đãi bên mua 250 triệu USD, lãi suất (LS) 4%, thời hạn 15 năm, ân hạn 5 năm. Vốn vay tín dụng ưu đãi 1,2 tỉ NDT (tương đương 169 triệu USD), LS 3%/năm, thời hạn 15 năm, vốn đối ứng của Chính phủ VN là 133,8 triệu USD. Trong hiệp định khung về vay vốn năm 2008 giữa VN và Trung Quốc nêu rõ “khoản tín dụng ưu đãi 1,2 tỉ NDT để giải quyết một phần vốn cho dự án đường sắt đô thị Hà Đông - Hà Nội do Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện”. Một lãnh đạo của Bộ GTVT cho biết, lý do chọn nhà thầu Trung Quốc vì đây là một phần yêu cầu trong hiệp định vay vốn. |
Dự án này khởi công vào tháng 10/2011 với tổng mức đầu tư hơn 552 triệu USD, trong đó vay vốn ODA Trung Quốc 419 triệu USD. Gói thầu chính của dự án (thiết kế, cung cấp thiết bị, vật tư và xây lắp) do Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc thực hiện theo hình thức tổng thầu EPC (tư vấn, thiết kế-cung cấp thiết bị-xây lắp, vận hành). Dự kiến tuyến đường sẽ khai thác vào tháng 6/2015.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, dự án đã vướng mắc về GPMB và sự phối hợp thực hiện, kinh nghiệm của ban quản lý dự án và năng lực nhà thầu đã khiến dự án chậm trễ, đội vốn đầu tư. Sau đó, Bộ GTVT đã kiến nghị với Chính phủ xin điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 891 triệu USD (tức là thăng thêm 339 triệu USD).
Theo báo cáo mới nhất của Ban Quản lý dự án đường sắt, thuộc Cục Đường sắt VN, sau nhiều lần quyết liệt trong GPMB, thậm chí Chính phủ cũng đã đưa ra tối hậu thư phải hoàn thành giải phóng mặt bằng các hạng mục đường điện vào tháng 8/2013, nhà dân vào tháng 11/2013 và hạng mục chậm nhất (nghĩa trang Vân Nội) trong tháng 12/2013, nhưng đến cuối tháng 3/2014, dự án vẫn còn vướng 3 km/13 km chính tuyến và 0,8 km/1,7 km đường ra vào khu depot. Tiến độ chậm chễ được cho là nguyên nhân đội thêm chi phí GPMB từ 37,57 triệu USD (theo Quyết định số 635 Bộ GTVT năm 2009) lên 62,63 triệu USD (tăng 25,06 triệu USD).
Báo cáo giải trình về việc điều chỉnh dự án của Bộ GTVT gửi Thủ tướng nói rõ, GPMB và di dời công trình hạ tầng kỹ thuật kéo dài, chi phí xây lắp tăng kéo theo các chi phí thuế GTGT, lãi vay, bảo hiểm vốn vay, phí các loại... cũng tăng thêm, dự kiến phải cần thêm 88,3 triệu USD.
Chưa hết, cuối tháng 12/2013, tổng thầu EPC là Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc đã có văn bản đề nghị điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư cho gói thầu số 1 là 258,4 triệu USD (chưa bao gồm chi phí dự phòng 25,84 triệu USD). Chủ đầu tư (Cục Đường sắt VN) và tư vấn thẩm tra (Tổng công ty tư vấn thiết kế giao thông vận tải - Tedi) rà soát, tính toán, xác định tổng mức đầu tư điều chỉnh là 891,92 triệu USD (tương ứng 18.792 tỉ đồng), giá trị tăng thêm so với tổng mức đầu tư được duyệt năm 2009 (552,86 triệu USD) là 339,06 triệu USD (tương ứng 7.144 tỉ đồng).
Báo cáo giải trình của Bộ GTVT cũng cho rằng, biến động giá nguyên, nhiên vật liệu, tỷ giá, đặc biệt là khối lượng, đơn giá chưa tính chính xác trong thiết kế cơ sở (theo nguyên tắc do tổng thầu EPC lập, Bộ GTVT thẩm định) khiến kinh phí dự án phải tăng thêm 95 triệu USD. Cụ thể hơn, về phương án thay đổi thiết kế ga 2 tầng thành 3 tầng, Tedi đã tính toán chi phí xây lắp nhà ga 3 tầng là 133,3 triệu USD, tăng so với bước lập dự án là 84,2 triệu USD (trong đó tăng do trượt giá 43,5 triệu USD, tăng do thay đổi quy mô 40,7 triệu USD).
Đáng nói, theo thiết kế cơ sở, dự kiến khu vực depot phát hiện nền đất yếu xuất hiện ở độ sâu khoảng từ 2 - 3 m, đây là lớp bùn sét hữu cơ, màu xám đen chiều dày 20 m. Tuy nhiên, tư vấn lập dự án là Tedi đã không đề xuất phương án xử lý nền đất yếu cho khu vực này. Sau khi phát hiện vấn đề trên, Bộ GTVT đã cho phép bổ sung hạng mục xử lý nền đất yếu (chi phí 13,54 triệu USD). Đồng thời việc xây thêm đường tránh QL6 cũng tốn thêm 1,94 triệu USD; điều chỉnh vật liệu vỏ tàu từ thép chịu khí hậu sang thép inox cũng làm tăng chi phí thêm 3,19 triệu USD, chi phí bổ sung cho đào tạo, chuyển giao công nghệ cũng tăng thêm 2,91 triệu USD...
Bộ GTVT cho biết sẽ đề nghị Kiểm toán Nhà nước đánh giá toàn bộ quy trình thực hiện dự án, căn cứ từng hạng mục cụ thể làm rõ, yêu cầu các bên liên quan giải trình, từ đó quy trách nhiệm cho các tổ chức, cá nhân.
| Nhà thầu Trung Quốc và chủ đầu tư cũng chưa có kinh nghiệm triển khai dự án, lần đầu tiên thực hiện hợp đồng EPC, dẫn đến lúng túng, chậm chạp trong triển khai. Tổng thầu kiểm soát các thầu phụ thi công không chặt chẽ, còn phụ thuộc vào ban quản lý và tư vấn giám sát. Ngoài ra, với dự án xây dựng đường sắt đô thị, ngay từ khi bắt đầu xây dựng đã cần phải có công ty quản lý vận hành và khai thác (Công ty O&M), nhưng đến nay, công ty này cũng chưa được thành lập nên chưa tuyển dụng và đào tạo được nhân lực. |
Nguyễn Hoàng
End of content
Không có tin nào tiếp theo
Xem nhiều nhất
Cột tin quảng cáo
