Đua 'về đích' nợ xấu

 

 

Tính đến quý III/2014, nợ xấu của hệ thống NHTM nói trên, so với quý trước và cùng kì năm trước, đã có nhiều thay đổi. Trong đó đáng chú ý nhất là một số ngân hàng đã quyết liệt chọn giải pháp chấp nhận trích lập dự phòng rủi ro với giá trị tối đa 100%, đồng nghĩa chấp nhận giảm lợi nhuận. VIB, ACB, Eximbank và nhiều ngân hàng đều đã thực thi giải pháp này.

 

Với VIB, đây là một ngân hàng trong năm 2013 đã có một quý kinh doanh thua lỗ. Cũng năm 2013, nợ xấu của VIB là 2,78%. Thực tế để đạt được tỷ lệ nợ xấu “đẹp” này, VIB đã phải chấp nhận trích lập dự phòng rủi ro gần 1.000 tỷ đồng và theo đó, chấp nhận giảm lợi nhuận tới 95%. 3 quý của năm 2014, VIB tiếp tục phương cách này, chấp nhận lợi nhuận bị ăn mòn vì khoản dự phòng rủi ro khủng.

 

Gần đây nhất, báo cáo quý III/ 2014, 1 năm sau quý thua lỗ cùng kì năm trước, VIB công bố lợi nhuận đạt tới 798 tỷ đồng. Tuy nhiên đây là con số chưa trừ khoản trích lập dự phòng. Sau trích lập dự phòng, lợi nhuận trước thuế của VIB chỉ còn lại 234 tỷ đồng. Như vậy, có thể thấy khoản trích lập dự phòng đã tương đương gấp hơn 2,4 lần khoản lợi nhuận mà ngân hàng còn lại. Chính nhờ “cứu cánh” trích lập dự phòng quyết liệt, từ một ngân hàng có nợ xấu cao vào những năm trước, tính đến quý III/2014, nợ xấu của VIB chỉ còn 2,19%, tức giảm 19% tương đương 810 tỉ đồng nợ xấu. 

 

Tương tự như VIB là ACB, một ngân hàng cũng đã tích cực trích lập dự phòng rủi ro và nỗ lực xử lí các vấn đề còn tồn đọng trong quá khứ trong 2 năm trở lại đây. Nếu như các năm trước, ACB tập trung mọi nguồn lực để xử lí vấn đề vàng thì năm nay, lợi nhuận sau thuế bị ăn mòn không còn là nguyên nhân vàng mà là hoạt động nghiệp vụ chính của ngân hàng - tín dụng.

 

Cụ thể, theo báo cáo tài chính của ACB, lợi nhuận sau thuế quý 3-2014 đã giảm đến 34%, lũy kế 9 tháng đầu năm giảm 25%. Giải trình của ACB cho biết mặc dù lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh đạt 1.735 tỷ đồng, nhưng do phải trích dự phòng rủi ro tín dụng tới 664 tỷ đồng nên lợi nhuận giảm chỉ còn 837,5 tỷ đồng. Bên cạnh kết quả tích cực là lợi nhuận trước thuế 9 tháng đạt 1.071 tỷ đồng, đạt 90% kế hoạch năm là 1.189 tỷ đồng (+14,8% so với cùng kỳ năm trước) và theo đó ACB có khả năng hoàn thành mục tiêu kế hoạch năm thì nợ xấu dù trích lập vẫn là nỗi lo ngại có thể tiếp tục “ngáng đường”, khi tốc độ tăng trưởng… nợ của ngân hàng này cũng lại tăng, đạt đến mức 3.478 tỷ đồng, chiếm 3,07% tổng dư nợ, trong đó nợ có khả năng mất vốn chiếm đến 70%...

 

Một chuyên gia cho rằng dù xót xa, nhưng không thể không thừa nhận sau một giai đoạn nặng gánh nợ xấu, các ngân hàng giờ đây đã tích cực hơn trong động thái chấp nhận chọn giải pháp trung thực, không còn “biểu diễn” số đẹp đối với nợ xấu và đặc biệt là lên dây cót tinh thần cho các cổ đồng chấp nhận giảm lợi nhuận để trích lập dự phòng.

 

 

Với một số ngân hàng có cơ hội được VAMC chọn “mua” các khoản nợ, thì đương nhiên việc bán nợ cho VAMC là một giải pháp đắc lực để đưa nợ xấu về số đẹp. Trong quí III/ 2014, nhiều ngân hàng đã chọn bán nợ tiếp tục với con số hàng nghìn tỷ đồng cho VAMC.

 

Điển hình có Vietinbank, NHTMCP có tổng tài sản lớn nhất  trong hệ thống ngân hàng VN hiện tại. Theo thống kê của CTCK Bản Việt, Vietinbank đã bán hơn 6.000 tỷ đồng nợ xấu (tương đương 281,7 triệu USD) cho Cty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) kể từ khi ngân hàng này bắt đầu bán nợ xấu cho đến cuối tháng 11/2014. Cty này dẫn báo cáo tài chính quý III/2014 của CTG, phân tích: Số dư nợ xấu của ngân hàng này khoảng hơn 6.900 tỷ đồng. Việc bán nợ xấu cho VAMC đã giúp CTG giảm tỷ lệ nợ xấu tính đến cuối tháng 11/2014 xuống 1,35% từ mức 1,75% tại thời điểm cuối quý III/2014. Cần lưu ý là chỉ một quý trước đó, vào 31/6/2014, nợ xấu của CTG đã tăng vọt từ 3.770 tỷ đồng cuối 2013 lên 9.575 tỷ đồng trong đó nợ có khả năng mất vốn chiếm hơn 3.172 tỷ đồng. Do tổng dư nợ lớn nên mặc dù số nợ xấu khủng, tỷ lệ nợ xẩu của CTG vẫn ở mức “an toàn” 2,53%. Dù vậy, nếu “hy sinh” lợi nhuận để trích lập dự phòng gần cả chục nghìn tỷ đồng nợ xấu, giải pháp này sẽ khó có thể thành hiện thực khi ở thời điểm 6 tháng lợi nhuận của CTG cũng chỉ đạt hơn 3.000 tỷ đồng. Tuy không thể tính là “bền vững” nhưng do đó việc bán nợ cho VAMC để giảm trừ nợ với CTG xem ra vẫn là lựa chọn hợp lí hơn cả.

 

Riêng với Sacombank, có lẽ đã có nhiều kinh nghiệm khi bán nợ cho VAMC. Theo báo cáo tài chính quý III/2014 của  Sacombank, nợ xấu đã giảm rất mạnh. Cụ thể, nợ xấu tính đến thời điểm 30/09/2014 chỉ còn 1.222 tỷ đồng, tương đương 0,98%, mức thấp nhất kể từ năm 2012 đến nay. Bên cạnh tỷ lệ nợ giảm đẹp, trong cơ cấu nợ xấu, nợ nhóm 5 của ngân hàng cũng từ mức 1.334 tỷ đồng cuối quý trước chỉ còn 758 tỷ đồng. Nguyên nhân khiến cho nợ xấu của Sacombank giảm mạnh chủ yếu là trong quý 3 đã bán một phần nợ cho VAMC làm giảm 433 tỷ đồng nợ xấu trích lập dự phòng. Trong 9 tháng đầu năm 2014, Sacombank mới chỉ dùng 43 tỷ đồng để xử lý nợ xấu, chỉ bằng khoảng 10% so với cùng kỳ năm trước. Cần nhớ năm 2013, Sacombank cũng là ngân hàng bán nợ với giá trị lớn khoảng 800 tỷ đồng cho VAMC và tuyên bố sẽ bán tiếp 1.000 tỷ đồng đợt 2. Một nguồn tin cho biết ngân hàng này tới nay đã bán khoảng 6.000 tỷ đồng nợ xấu cho VAMC. Nói một cách khác và đúng thực chất hơn, việc nỗ lực “gửi nợ vào kho” của VAMC đã giúp Sacombank sở hữu được tỷ lệ nợ xấu thấp nhất trong hệ thống ngân hàng hiện nay.