Hà Nội cấm xe máy, dân chúng tôi đi bằng gì?

Ngày qua, báo chí đồng loạt đưa tin, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đang lấy ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia về Đề án "Tăng cường quản lý phương tiện cá nhân nhằm giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố".

Nội dung cơ bản của đề án đưa ra lộ trình hạn chế tiến dần đến cấm đối với xe máy trên một số tuyến trục chính và một số khu vực trong vành đai 3, được chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn 1, dự kiến trong năm 2020 sẽ hạn chế xe máy hoạt động trong khu vực phố cổ vào các ngày cuối tuần và lễ tết.

Cụ thể, giai đoạn 1, dự kiến trong năm 2020, TP. Hà Nội sẽ hạn chế xe máy hoạt động trong khu vực phố cổ vào các ngày cuối tuần và lễ tết. 

Đến năm 2021, Hà Nội sẽ dừng hoạt động đối với xe máy không đăng ký tại Hà Nội (biển kiểm soát ngoại tỉnh) vào khu vực nội đô vành đai 1 từ 7h đến 19h hàng ngày, đồng thời mở rộng thời gian hạn chế xe máy trong khu vực phố cổ 7 ngày/tuần và 24h/ngày.

Giai đoạn 2, dừng hoạt động đối với xe máy không đăng ký tại Hà Nội (biển kiểm soát ngoại tỉnh) trong Vành đai 2, đồng thời mở rộng khu vực hạn chế ra khu vực phố cũ với thời gian cấm 7 ngày/tuần và 24h/ngày vào năm 2023.

Giai đoạn 3, từ năm 2025, Hà Nội sẽ mở rộng khu vực hạn chế hoạt động của xe máy tại một số khu vực trong Vành đai 3. Đồng thời, hoàn thành Quy hoạch hệ thống các điểm trung chuyển, điểm, bãi đỗ xe và Quy hoạch vận tải đa phương thức nhằm hỗ trợ tối đa cho người dân tiếp cận tốt nhất với hệ thống vận tải hành khách công cộng vào khu vực trung tâm thành phố.

Ngay sau khi thông tin "Hà Nội đề xuất hạn chế xe máy ngoại tỉnh vào nội đô" xuất hiện tràn lan trên các mặt báo, nhiều người đã bày tỏ sự không đồng tình của đề án này đồng thời cho rằng có nhiều điểm rất bất hợp lý.

Anh Nguyễn Văn H. (Hà Đông, Hà Nội) cho Doanh Nghiệp Việt Nam biết: "Một đề xuất ngược đời có một không hai, không thể có chuyện này xảy ra trong tương lai, những con người ngoài tỉnh để sống và làm ăn ở Hà Nội đã phải chịu đủ thứ vất vả từ miếng ăn thức uống, giá cả đắt đỏ giờ mà cấm xe máy nữa thì họ lấy gì mà đi làm, chả nhẽ cứ sáng bắt xe buýt đi làm tối đi xe buýt về..."

Chị Na (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng cho bày tỏ sự bất ngờ: "Rõ ràng sẽ không người dân nào đồng ý đề án này. Các nhà soạn thảo đã nghĩ đến tình huống nếu Hà Nội cấm xe ngoại tỉnh thì các tỉnh khác cũng có thể. Nếu tỉnh, thành phố nào cũng hạn chế xe ngoại tỉnh như Hà Nội thì giao thông cả nước sẽ loạn, dù biết rằng phải phụ thuộc hoàn cảnh, điều kiện hạ tầng, kinh tế của mỗi địa phương nhưng như thế là bất hợp lý, nếu cấm xe máy thì dân chúng tôi đi bằng gì?.

Trả lời chúng tôi, một chuyên gia ngành giao thông vận tải cũng thắng thắn bày tỏ sự phản đối với đề án này. Vị này cho biết, dẫu biết rằng TP. Hà Nội từ trước đến nay vấn đề ùn tắc giao thông là vấn đề đau đầu với các cơ quan quản lý nhưng việc hạn chế tiến dần đến cấm đối với xe máy trên một số tuyến trục chính là không hợp lý.

Theo vị này, theo lộ trình đến khi cấm phương tiện cá nhân của người dân thì phải trả lời được câu hỏi người dân sẽ đi bằng gì. Bởi theo tính toán, trong 6-7 năm nữa thì tỷ lệ giao thông công cộng cũng chỉ mới tăng lên được 20%, chưa thể đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Đến năm 2025, Hà Nội cũng chưa thể hoàn thành 5 tuyến đường sắt đô thị vì vậy câu hỏi "người dân sẽ đi bằng gì" nếu cấm xe máy là rất khó trả lời.

Về việc hạn chế phương tiện ngoại tỉnh vào nội đô, vị chuyên gia cho rằng đó là biện pháp sai lầm, không khả thi, sẽ gây cảm giác ức chế cho người dân địa phương bởi họ có cảm giác như đang có sự phân biệt vùng miền. "Người ngoại tỉnh hàng ngày vào thành phố làm việc, góp phần xây dựng phát triển thành phố và cũng là nhu cầu miếng cơm manh áo vì vậy cấm xe của họ là không đúng", vị này nói.

Cũng theo vị chuyên gia, việc hạn chế xe ngoại tỉnh sẽ gây nhiều phiền toái cho người dân, đặc biệt là những người làm ăn, mưu sinh chưa có công việc ổn định ở Hà Nội. Vị chuyên gia cũng cho rằng, những người các địa phương khác lên Hà Nội để học tập, sinh sống, họ phải có phương tiện đi lại. Nếu cấm xe địa phương thì đó lại là việc làm đang đánh đố người dân. Bên cạnh đó còn có lo ngại nếu cấm xe máy ngoại tỉnh đi vào nội đô từ vành đai 1 thì người dân lấy chỗ nào để gửi xe.

Trong khi đó nói về Đề án này, ông Lê Đỗ Mười – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (đơn vị tư vấn Đề án) cho biết chưa có kiến nghị chính thức về việc cấm xe máy ngoại tỉnh vào nội đô Hà Nội.

Tuy nhiên, vị này vẫn bảo lưu quan điểm với đề án, trả lời báo chí, ông Mười cho biết, cơ quan nghiên cứu đã học kinh nghiệm từ các thành phố của Trung Quốc trong việc ưu tiên cho xe nội tỉnh hoạt động. Vì đối tượng sử dụng xe máy nội tỉnh có chặng đi ngắn, hoạt động thường xuyên, còn người ngoại tỉnh vào thành phố thường là học sinh, sinh viên, những người lao động ở các khu công nghiệp thì có thể đi phương tiện công cộng. 

“Phần lớn những người dùng xe máy biển ngoại tỉnh đi tuyến cố định, theo lộ trình, phù hợp bố trí phương tiện công cộng”, ông Lê Đỗ Mười giải thích và khẳng định, việc cấm xe ngoại tỉnh hay nội tỉnh đều áp dụng theo lộ trình, tiến tới cấm toàn bộ xe máy hoạt động trong vành đai 3. 
Đại diện cơ quan soạn thảo cũng cho biết, Đề án đang ở giai đoạn báo cáo xin ý kiến, ban đầu dự kiến áp dụng từ năm 2020 đến 2025. Tuy nhiên, hiện rất nhiều ý kiến phản hồi và căn cứ vào nhu cầu thực tế, có thể lộ trình hạn chế phương tiện cá nhân sẽ kéo dài tới năm 2030, tức là từ 2025 đến 2030 mới tiến hành hạn chế.

Nên đọc