Hà Nội - Hàng triệu tấn bùn thải đổ bừa bãi

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, tốc độ đô thị hoá của Hà Nội càng tăng thì môi trường càng bị ô nhiễm nặng nề.
 

Nạn đổ trộm phế thải

 

Trong thời gian vừa qua, các cơ quan chức năng liên tục phát hiện nhiều vụ đổ trộm chất thải, bùn thải trên địa bàn Hà Nội. Tháng 8/2011, Đội 2, Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường – CA TP.Hà Nội, phối hợp với Thanh tra giao thông huyện Từ Liêm đã bắt giữ hai xe tải, chở hàng chục tấn đất, bùn thải xây dựng từ công trường tòa nhà Keangnam đến đổ trộm tại cánh đồng xã Đại Mỗ (Từ Liêm).

Khu vực này nằm ngay sau sân vận động quốc gia Mỹ Đình, cách đường gom  đại lộ Thăng Long  200m. Đây là khu vực ít dân cư qua lại nên các chủ xe chở phế thải dễ dàng đổ trộm.
 

Đường Khuyến Lương, phường Trần Phú, quận Hoàng Mai, Hà Nội cũng đang điêu đứng vì ô nhiễm do nạn đổ trộm phế thải, lò asphalt (nhựa rải đường). Hiện nay, hai bên đường đã hình thành các bãi tập kết cát, sỏi, than đá... nên đường không còn rãnh thoát nước, khi nắng thì bụi mù, mưa thì lầy lội như ruộng cày. Các lò nhựa rải đường liên tục hoạt động, khiến bụi bẩn, mạt đá bay mù mịt, phả vào khu dân cư. Hơn 50 hộ dân sống hai bên đường phải hứng chịu ô nhiễm.

Mặc dù Ủy ban Nhân dân phường Trần Phú đã xây chốt gác ngăn không cho phương tiện đổ trộm phế thải. Thế nhưng, chỉ xử lý được một thời gian ngắn, nạn đổ trộm phế thải tái diễn, khiến mặt đường bị băm nát, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
 

Theo phản ánh của người dân, hai năm nay, giếng nước ăn của Trạm trinh sát kỹ thuật (Bộ Quốc phòng) ở tổ dân phố 21 không thể sử dụng do bụi bẩn, phế thải. Cách trạm 20 – 30m là cả núi phế thải đổ tràn lan dọc hai bên đường. Các hộ dân không dám lấy nước giếng sử dụng mà xin nước từ khu vực lân cận.

Một số hộ khác làm bể lọc, lấy nước ăn hằng ngày, nhưng chất lượng nước cũng không đảm bảo. Bà Trần Thị Vượng - Tổ trưởng tổ dân phố số 21 - nói: “Cứ tình trạng hít bụi bẩn hằng ngày, không sớm thì muộn tất cả người dân trong khu vực sẽ bị bệnh phổi”.
 

Công nhân Cty TNHH một thành viên thoát nước Hà Nội đang nạo vét bùn thải tại sông Kim Ngưu.

Ô nhiễm do chất thải công nghiệp
 

Ngoài việc xả thẳng bùn thải ra các bãi đất trống, tình trạng xả chất thải xuống các dòng sông cũng diễn ra nghiêm trọng không kém. Do lượng nước sinh hoạt và nước thải công nghiệp xả trực tiếp không đủ làm lưu thông dòng chảy, nên chất thải hữu cơ đổ xuống sông đều lắng tại chỗ, gây ô nhiễm, khiến cho cả bốn con sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét lúc nào cũng đen kịt, đặc quánh như hắc ín.

Mỗi năm lượng bùn tại các con sông dày lên khoảng 10cm. Việc nạo vét bùn ở sông nếu không được xử lý kịp thời mà cứ để lưu lại trong nguồn nước nhiều năm sẽ gây ách tắc dòng chảy và làm tăng nguy cơ ô nhiễm nặng trên các dòng sông.

Đáng nói, khối lượng bùn thải khổng lồ này sau khi nạo vét  phần lớn được đổ trực tiếp tại các bãi đổ ở ngoại thành mà chưa qua quá trình loại bỏ chất độc hại, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm không khí, nguồn nước... Trong hàng trăm tấn bùn thải công nghiệp mỗi ngày được thải ra, phần lớn  là từ các hoạt động sản xuất thuộc da, kim loại, xi mạ...
 

Do sống gần các con sông bị ô nhiễm nặng, nên tình trạng sức khỏe của người dân cũng bị ảnh hưởng. Tiếp xúc với PV, nhiều người dân sống tại đường Kim Ngưu – ngay cạnh sông Kim Ngưu (phường Thanh Lương, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đều có chung một nỗi lo là biết được môi trường ô nhiễm, nhưng do đất chật người đông, kinh tế khó khăn nên không có điều kiện chuyển nhà nên đành phải cam chịu sống chung với ô nhiễm.

“Người lớn thì có thể chịu được, nhưng lo nhất là lũ trẻ, chúng rất dễ mắc các bệnh về đường hô hấp và ngoài da. Mấy đứa con, cháu tôi hầu như đứa nào cũng có dấu hiệu của triệu chứng viêm xoang, da mẩn ngứa...” – bà Trần Thị Sen - đại diện các hộ dân - cho biết.
 

Cần nhà máy xử lý

 

Theo tìm hiểu của PV, phần lớn bùn sau khi thu gom được vận chuyển đến đổ bỏ tại các khu đất trống cách xa khu dân cư hoặc tại các ao nuôi thủy sản đang trong quá trình san nền... Chính việc đổ bùn tràn lan và hoàn toàn không được xử lý như hiện nay sẽ gây ảnh hưởng đến môi trường, đặc biệt là việc tích tụ các kim loại, gây tình trạng mất vệ sinh, mùi hôi thối.

Nghiêm trọng hơn, bùn thải đang gây ra những ảnh hưởng nặng nề do được đổ bỏ, chôn lấp không có lớp lót chống thấm nên các chất ô nhiễm thấm xuống nguồn nước ngầm và nước mặt làm cho chất lượng nguồn nước bị suy giảm.
 

GS-TSKH Lê Huy Bá - Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ và quản lý môi trường - cho rằng, nếu không xử lý bùn thải mà đổ trực tiếp ra môi trường chỉ là chuyển ô nhiễm từ điểm này sang điểm khác. Bởi thực trạng ô nhiễm đã biến các tuyến kênh, mương tại Hà Nội sẽ trở thành dòng sông chết, hầu như không còn sinh vật nào có thể sinh sống. Do đó, nếu đổ bùn thải ra môi trường xung quanh thì cũng không cây cối nào sống được và còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
 

Việc đổ trực tiếp bùn thải ra môi trường như hiện nay không chỉ gây ô nhiễm mà còn lãng phí tài nguyên môi trường – là ý kiến của PGS-TS Nguyễn Văn Lâm – Trưởng khoa Địa chất – ĐH Mỏ - Địa chất. PGS-TS Nguyễn Văn Lâm cho rằng: Sau khi được xử lý hết các thành phần độc hại, bùn thải hoàn toàn có thể được tận dụng làm vật liệu xây dựng (bêtông, gạch...) và san nền, giúp hạn chế đáng kể tình trạng khai thác đất mặt tại các quận, huyện ngoại thành để phục vụ việc san lấp.

Cần nhấn mạnh rằng, việc quy hoạch và xây dựng ngay hệ thống quản lý lượng bùn nói trên bao gồm cả các nhà máy xử lý, tái chế và tái sử dụng bùn là vấn đề cấp thiết và cấp bách trước mắt, trước khi vấn đề ô nhiễm bùn tại thành phố ngày càng nghiêm trọng hơn.
 

Vấn đề thiếu bãi đổ bùn thải tại Hà Nội hiện rất nan giải, hiện chỉ có bãi rác thải Nam Sơn, Sóc Sơn mới xử lý được bùn thải công nghiệp. Nếu cứ giải quyết bùn thải bằng cách tận dụng các bãi đất trống để đổ bùn tạm, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao và cũng không mặt bằng nào kham nổi. Với một đô thị lớn như Hà Nội, để giải quyết bền vững bài toán môi trường, việc quy hoạch, xây dựng các nhà máy xử lý bùn thải đúng tiêu chuẩn là hết sức cần thiết.

Theo LĐ