Kẹo cao su Big Babol, Alpenliebe và vị cha đẻ "kín tiếng"

Cùng với chiếc bánh xốp phủ socola Choco Pie, kẹo cao su Big Babol hay Alpenliebe là những món đồ ăn vặt không thể quên với tuổi thơ trẻ em Việt Nam thập niên 90. Mặc dù nhắc cái tên Big Babol khá quen thuộc với thế hệ 8x Việt nhưng ít người biết câu chuyện kinh doanh đầy thú vị về tập đoàn đứng sau nó.

Những chiếc vé về tuổi thơ 8x Việt

Sở dĩ kẹo cao su Big Babol gắn liền với tuổi thơ nhiều người Việt Nam bởi lẽ loại này xuất hiện khá sớm và ồn ào từ năm 1997, thời điểm mà thị trường bánh kẹo còn khá ít nhãn hiệu. Đây cũng là sản phẩm đầu tiên của công ty liên doanh Perfetti Van Melle Việt Nam.

Ít người biết công ty này có mặt tại Việt Nam khá sớm, từ năm 1985 vốn là liên doanh giữa tập đoàn Perfetti và công ty thực phẩm Sài Gòn. Công ty này ban đầu chủ yếu sản xuất, phân phối kẹo và kẹo cao su cao cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Đến năm 2002, công ty đổi tên thành công ty TNHH sản xuất kẹo Perfetti Van Melle Việt Nam với 100% vốn nước ngoài. Bốn năm sau, cùng với việc xây dựng nhà máy mới tại Bình Dương nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển, công ty một lần nữa đổi tên thành công ty TNHH Perfetti Van Melle. Đến năm 2007, công ty này xây dựng nhà máy thứ 2 tại Việt Nam.

Tuổi thơ gắn với những trào lưu thổi bóng từ kẹo cao su Big Babol (Ảnh minh họa)

Không chỉ sở hữu Big Babol, Perfetti Van Melle còn có một loạt nhãn hiệu kẹo khác nổi tiếng với nhiều trẻ em như Alpenliebe, Center Fruit, Golia, Cofitos, Mentos, Happydent, Chupa Chups.

Từ kẹo cao su đến tập đoàn bánh kẹo lớn thứ 3 thế giới

Big Babol quen thuộc với người Việt Nam, Indonesia, Trung Quốc nhưng có thể khá lạ lẫm với người Mỹ hay người Anh bởi đây chỉ là một nhãn hiệu vùng của tập đoàn bánh kẹo đến từ nước Ý Perfetti Van Melle.

Tập đoàn này ra đời tháng 3 năm 2001 với sự sáp nhập giữa 2 công ty sản xuất bánh kẹo có bề dày lịch sử của Ý và Hà Lan là: Perfetti SpA và Van Melle N.V. Trước đó, năm 1991 Perfetti đã mua 37% cổ phần của Van Melle.

Đến năm 2006, Perfetti Van Melle mua lại tập đoàn kẹo tư nhân Tây Ban Nha sở hữu nhãn hiệu Chupa Chups và Mint để củng cố vị thế trên thị trường bánh kẹo thế giới. Từ đó tập đoàn này nhanh chóng vươn lên thứ 3 thế giới sau Mondelēz International (tập đoàn mua lại 80% mảng bánh kẹo của Kinh Đô Việt Nam) và Mars .

Những sản phẩm quen thuộc 

Về Perfetti, câu chuyện bắt đầu từ năm 1946 khi hai anh em nhà Ambrogio và Egidio Perfetti thành lập công ty Dolcificio Lombardo chuyên sản xuất kẹo ngọt và kẹo gôm tại Lainate, một thị trấn nhỏ ngoại ô Milan, Ý.

Đến giữa thập niên 50, hai anh em nhà Perfetti quyết định sản xuất kẹo cao su, một sản phẩm được xem là truyền thống của nước Mỹ do những người lính đồng minh đưa vào Ý. Dolcificio Lombardo là công ty tạo ra loại kẹo cao su đầu tiên của Ý có tên Brooklyn.

Năm 1968, hai anh em Perfetti quyết định thành lập công ty Gum Base nhằm cung cấp nguyên liệu kẹo cao su và hiện là một trong những nhà sản xuất nguyên liệu gum hàng đầu thế giới. Hai năm sau, Perfetti ghi dấu ấn khắp thế giới với những nhãn hiệu được ưa chuộng đến nay như Big Babol, Morositas, Vigorsol, Happydent, Vivident, và Alpenliebe.

Thập niên 80 và 90, nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng hoạt động kinh doanh, Perftti mua lại Caremoli (chủ sở hữu nhãn hiệu Golia), Gelco, La Giulia tại Ý.

Về Van Melle N.V, công ty này còn có lịch sử lâu đời hơn cả Perfetti. Đầu thế kỷ 20, Izzak van Melle mở một cửa hàng bánh kẹo nhỏ tại Breskens, Hà Lan trên cơ sở chuyển đổi cửa hàng bánh của ông nội để lại.

Đến năm 1932, hai anh em Michael and Pierre Van Mell học được cách làm kẹo mềm trái cây từ Ba Lan và quyết định về Hà Lan sản xuất loại kẹo có tên Fruittella. Từ Fruittella, họ tiếp tục tạo ra loại kẹo mềm có vị bạc hà có tên Mentos.

Chiến tranh thứ 2 kết thúc khiến nhà máy tại Breskens bị phá hủy buộc công ty phải dời đến Rotterdam. Sau một thời gian ổn định sản xuất, cùng với sự xuất hiện của đóng gói dạng thỏi, Mentos và Fruittella trở nên phổ biến trên thế giới.

Vào thập niên 80, Van Melle quyết định mở rộng chủng loại sản phẩm kẹo mềm cũng như mua lại hàng loạt công ty lớn khác như Gebt, Verdujin, Look-o-Look và Pepco đồng thời vươn rộng hoạt động sản xuất kinh doanh sang các thị trường mới nổi như Brazil, Thái Lan, Indonesia, Philippines.

Cuối thập niên 90, công ty này chuyển hướng sang khai thác khu vực châu Á với việc xây dựng hàng loạt nhà máy sản lượng lớn tại Indonesia, Trung Quốc, Ấn Độ.

Thành phần thứ 3 không thể không nhắc đến của tập đoàn Perfetti Van Melle là Chupa Chups. Sau khi kế thừa công ty kẹo do ông nội thành lập tại Barcelona, Tây Ban Nha, năm 1958 Enric Bernat thuê một công ty tư vấn của Pháp nghiên cứu thói quen ăn kẹo của người tiêu dùng.

Ông phát hiện ra rằng các loại kẹo lúc bấy giờ không được thiết kế riêng cho trẻ em nên việc ăn kẹo luôn làm cho chân tay bọn trẻ bị bẩn. Với kết quả 67% khách hàng là trẻ em dưới 16 tuổi, ông quyết định tạo ra loại kẹo ăn bằng nĩa, không gây bẩn tay.

Ban đầu chiếc kẹo mút như quả bóng nhỏ được đặt tên là GOL (tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là cầu môn) tuy nhiên sau đó đổi thành Chups và sau đổi thành Chupa Chups. Với sự nổi tiếng của Chupa Chups, năm 1964 tên công ty ban đầu Granja Asturias được đổi thành tên của loại kẹo này.

Theo Perfetti Van Melle, doanh thu kẹo cao su chiếm 41% tỷ trọng của tập đoàn năm 2012. Theo Euromonitor, 22% tổng doanh thu đến từ Ý. Theo số liệu tài chính năm 2011, Bloomberg định giá Perfetti Van Melle với mức giá trị 6 tỷ USD.

Một điều khá thú vị là không có thành viên nào của gia đình Perfetti tham gia vào hội đồng quản trị của Perfetti Van Melle, tập đoàn này được điều hành hoàn toàn bởi người ngoài. Gia đình Perfetti chuyển sang Thụy Sĩ vào những năm đầu thập niên 80 sau khi nhà sáng lập Egidio bị bắt cóc năm 1975 và được thả ra sau đó vài ngày. Đến năm 1979, vụ bắt cóc thứ 2 hướng tới Egidio cũng bị bại lộ.

Quyền kiểm soát công ty đã được chuyển giao cho Augusto và Giorgio Perfetti sau khi người cha là Ambrogio qua đời năm 1989. Còn Egidio cũng ra đi 2 năm sau đó mà không có người thừa kế.

Tổng hợp theo Trí thức trẻ