Khó "bắt tận tay" doanh nghiệp FDI chuyển giá

Cơ quan thuế và hải quan kết hợp lỏng lẻo

Điểm đang lưu ý trong kết luận của Thanh tra Chính phủ là, cơ quan thuế và cơ quan hải quan còn lỏng lẻo trong việc xác định căn cứ về giá trị tính thuế dẫn đến không thể xác minh tại nước ngoài đối với dữ liệu, trong đó có doanh nghiệp chế xuất; Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế có nhiều bất cập trong hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập khác.

Việc xác định giá thị trường trong giao dịch liên kết để chặn tình trạng chuyển giá đã được Bộ Tài chính ban hành tại Thông tư 117/2005, Thông tư 66/2010 và cơ quan thuế tích cực xử lý.

Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ cho biết, kết quả còn hạn chế do không thể xác minh tại nước ngoài đối với dữ liệu, thông tin về dấu hiệu chuyển giá của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp chế xuất.

Mặt khác, sự phối hợp giữa cơ quan thuế và cơ quan hải quan còn lỏng lẻo trong xác định căn cứ về giá trị thuế. Cơ quan thuế và hải quan chưa thường xuyên thanh, kiểm tra đối với các doanh nghiệp chế xuất.

Trong 3 năm, Cục Hải quan Hà Nội không tổ chức thanh tra, kiểm tra; năm 2009 Cục Thuế tỉnh Đồng Nai không thực hiện thanh tra, kiểm tra. Chất lượng công tác thanh khoản của cơ quan hải quan còn nhiều hạn chế, bất cập do khối lượng hồ sơ thanh khoản lớn; hệ thống máy tính của hải quan chưa đáp ứng được so với yêu cầu.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách, pháp luật về thương mại còn nhiều bất cập.

Giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách để phát hiện và xử lý hành vi chuyển giá của doanh nghiệp chế xuất gia công hàng xuất khẩu nói riêng, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nói chung trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, xử lý…

Bộ Tài chính tăng cường chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp chế xuất; kiểm điểm trách nhiệm và xử lý đối với Tổng cục Thuế về việc ban hành Công văn số 207/TCT- KTNB không đúng với quy định tại Thông tư số 128 của Bộ Tài chính, mâu thuẫn với Công văn số 1720/TCT- TTra của Tổng cục Thuế; kiểm điểm trách nhiệm và xử lý việc hướng dẫn chính sách thuế và ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập khác; kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với sai phạm, khuyết điểm được chỉ ra qua thanh tra.

Phát hiện nhiều sai phạm về thuế

Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, cơ quan này cũng phát hiện nhiều sai phạm về thuế do những bất cập trong việc hướng dẫn chính sách thuế của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đối với các doanh nghiệp tại các khu chế xuất.

Cụ thể như việc ban hành Công văn 207/2011 hướng dẫn xác định doanh thu, thu nhập chịu thuế, phương pháp chuyển lỗ và thời gian ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với Công ty Loteco (Đồng Nai) là không đúng quy định.

Việc ban hành Công văn 2025/TCT-CS, Công văn 4578/TCT-CS, Công văn 2106/TCT-CS thiếu thống nhất và tạo sự bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp khi áp dụng ưu đãi miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp.

Qua thanh tra các khu chế xuất, tổng số tiền thuế được xem xét, xử lý hơn 58,8 tỷ đồng. Cụ thể, tại TP.HCM là 38 tỷ đồng; Đồng Nai là 14,2 tỷ đồng và 1.350 USD; Bình Dương hơn 1,25 tỷ đồng và Hà Nội hơn 5,19 tỷ đồng.

Theo báo cáo của cơ quan thuế, sau khi có Biên bản thanh tra, các doanh nghiệp đã tự giác nộp hơn 5,4 tỷ đồng; Công ty trách nhiệm hữu hạn Việt Nam ONAMBA Bình Dương đã tiêu hủy nguyên phụ liệu, hàng hóa với tổng số tiền hơn 115.000 USD nhưng không khai báo, cơ quan Hải quan đã truy thu thuế hơn 686 triệu đồng tiền phạt 1 lần thuế.

Về xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính thu số tiền sử dụng vốn mà Công ty Thái Sơn phải nộp từ năm 1996 đến năm 2004, nhưng đến nay vẫn chưa nộp hơn 1.350 USD; hơn 8,4 tỷ đồng tiền thuế các doanh nghiệp phải nộp; đồng thời rà soát lại doanh thu, thu nhập chịu thuế, phương pháp chuyển lỗ đối với doanh thu thu tiền trước nhiều năm và thời gian ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp của Loteco.

Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục Thuế 4 tỉnh, thành phố đôn đốc thu đối với các trường hợp truy thu nêu trên, đồng thời xử lý phạt chậm nộp và phạt hành chính theo quy định của Luật Quản lý thuế; theo dõi, quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp được miễn đối với các doanh nghiệp hơn 19,7 tỷ đồng, số lỗ tăng thêm tại Công ty TNHH Katolec Việt Nam Hà Nội hơn 21,2 tỷ đồng…