Đẩy mạnh xây dựng HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), giảm nghèo bền vững, cùng chương trình tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển 15.000 HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2018… hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã huy động các nguồn lực để hỗ trợ, xây dựng mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị.

Hỗ trợ mỗi HTX 220 triệu đồng

Trong năm 2018, Liên minh HTX Việt Nam đã huy động các nguồn lực để hỗ trợ, xây dựng HTX sản xuất kinh doanh (SX-KD) gắn với chuỗi giá trị.

Cụ thể, Liên minh HTX Việt Nam đã huy động 19,4 tỷ đồng từ nguồn kinh phí nhà nước hỗ trợ cho các chương trình mục tiêu NTM, giảm nghèo bền vững, sự nghiệp khoa học, sự nghiệp môi trường cùng số vốn của của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để cho vay các dự án đầu tư HTX sản xuất theo chuỗi hiệu quả, khả thi. Đồng thời hợp tác, tranh thủ các nguồn lực của một số tổ chức quốc tế như KOICA, CJ (Hàn Quốc), VCED và SOCODEVI (Canada)… để hỗ trợ các HTX xây dựng chuỗi.

Liên minh HTX Việt Nam cũng đã ban hành các quy định, quy trình hỗ trợ HTX sản xuất theo chuỗi giá trị phù hợp với thực tiễn, bảo đảm sử dụng hiệu quả, đúng quy định của pháp luật đối với các nguồn lực.

Liên minh HTX Việt Nam đã thành lập 8 Tổ công tác và giao cho các Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam trực tiếp chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương cùng các đơn vị sự nghiệp trực thuộc cơ quan Liên minh HTX Việt Nam khảo sát, lựa chọn hỗ trợ, xây dựng HTX. Tổ chức bồi dưỡng kiến thức chuỗi giá trị cho các cán bộ của các đơn vị trực thuộc, cán bộ của Liên minh HTX tỉnh, thành phố cùng lãnh đạo của chính các HTX được chọn để xây dựng chuỗi.

Nhờ đó, Liên minh HTX Việt Nam đã hỗ trợ, xây dựng 77 mô hình HTX SX-KD gắn với chuỗi giá trị sản phẩm tại 57 tỉnh, thành phố. Trong đó, mỗi HTX được hỗ trợ 220 - 250 triệu đồng và vay vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để tư vấn đào tạo cán bộ, mua nguyên liệu, máy móc, thiết bị, đầu tư cơ sở chế biến, xúc tiến thương mại và đầu tư.

Các HTX sau khi tham gia sản xuất theo chuỗi giá trị đều cho các kết quả tích cực, chi phí sản xuất đầu vào giảm 5 - 10%, giá cả đầu ra tăng hơn 10%, sản phẩm sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, bảo đảm đúng nhu cầu của thị trường...

Tham quan cơ sở chế biến dầu lạc của HTX Điện Quang, Quảng Nam

Xây dựng thêm 50 chuỗi

Theo đánh giá của Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, sau hơn một năm triển khai, Liên minh HTX Việt Nam đã cơ bản xây dựng được bộ máy hỗ trợ các HTX xây dựng chuỗi, từ đào tạo cán bộ, hỗ trợ kỹ thuật đến xúc tiến thương mại.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai và xây dựng các HTX sản xuất theo chuỗi giá trị vẫn còn nhiều khó khăn, nhất là về nguồn lực.

Hiện nay, việc huy động nguồn lực nhà nước phân bổ cho xây dựng HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị còn hạn hẹp do chưa có khoản mục riêng mà phân tán tại nhiều chương trình khác nhau.

Do đó, Liên minh HTX Việt Nam đang khó mở rộng số lượng các HTX được hỗ trợ. Thực tiễn cho thấy mức hỗ trợ 220 - 250 triệu đồng vẫn mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu thực tế của HTX, nhất là các HTX ở vùng sâu, vùng xa.

Ngoài ra, nhận thức của các HTX về xây dựng chuỗi giá trị còn yếu. Các điều kiện cần như nhân lực, cơ sở vật chất, vốn đối ứng, năng lực quản trị của HTX… còn nhiều hạn chế nên Liên minh HTX Việt Nam đang mất nhiều thời gian để củng cố lại HTX.

Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, những khó khăn trên đang dần được khắc phục, nhất là sau khi Thủ tướng đồng ý tăng vốn điều lệ cho Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX từ 100 tỷ đồng lên 500 tỷ đồng.

Nhờ đó, số lượng các HTX được hỗ trợ không những sẽ tăng lên, mà định mức hỗ trợ cũng được nâng lên, có thể đến mức 500 triệu đồng/HTX.

Liên minh HTX Việt Nam cũng đặt mục tiêu trong năm 2019 sẽ xây dựng 50 HTX có sản phẩm gắn với chuỗi giá trị, hỗ trợ 70 HTX củng cố nâng cao năng lực quản trị và cơ sở vật chất.

Trong đó, sẽ thay đổi hướng lựa chọn HTX được hỗ trợ từ chọn HTX sang lựa chọn sản phẩm của HTX để hỗ trợ, tập trung phát triển sản phẩm có khả năng tiêu thụ trên thị trường trong nước và xuất khẩu.

Ngoài ra, Liên minh HTX Việt Nam sẽ dần chuyển giao và tăng cường vai trò của Liên minh HTX tỉnh, thành phố cùng chính quyền địa phương trong công tác xây dựng chuỗi. Liên minh HTX Việt Nam sẽ chỉ đóng vai trò huy động vốn, tư vấn kỹ thuật và xúc tiến thương mại cho sản phẩm của HTX.

Song song đó, Liên minh HTX Việt Nam cũng sẽ tăng cường công tác đào tạo cán bộ cho các HTX tham gia sản xuất gắn với chuỗi giá trị để tăng cường nhận thức về chuỗi.