Chủ tịch HH Yến Sào Phú Yên: Yến giả, yến kém chất lượng tràn lan trên mạng, làm sao để phân biệt?

Năm 2020 là một năm đầy biến động đối với nghề nuôi yến sào ở nước ta khi mà dịch bệnh Covid-19 khiến cho thị trường tiêu thụ yến lớn nhất là Trung Quốc bị giảm sút, yến không xuất khẩu được bà con nuôi yến khốn đốn. Giá yến trong nước bị giảm thê thảm từ 20-30% so với năm trước, trong khi đó thị trường yến trong nước lại xuất hiện sản phẩm yến giả, yến kém chất lượng vào dịp Tết nguyên đán cận kề.

Ông Phạm Duy Khiêm, Chủ tịch Hội Yến Sào Phú Yên.

Ông Phạm Duy Khiêm, Chủ tịch Hội Yến Sào Phú Yên đã chia sẻ với Doanh nghiệp Việt Nam bức tranh về ngành yến sào năm 2020 và đưa ra những cảnh báo về yến giả xuất hiện trong dịp Tết Tân Sửu 2021.

Năm 2020 có thể nói là một năm khá khó khăn đối với ngành yến sào Việt Nam khi mà thị trường trọng điểm Trung Quốc bị dừng lại do Covid-19, ông có thể chia sẻ đến cuối năm 2020 này mức độ tiêu thụ yến sào trong nước và ngoài nước đang ở mức nào?

Ông Phạm Duy Khiêm: Từ đầu năm 2020 tới nay như mọi người đã biết, tình hình kinh tế đình trệ toàn cầu, trong đó ngành yến sào trong nước cũng như các nước Đông Nam Á đều bị ảnh hưởng lớn.

Với thị hiếu tiêu dùng của khách hàng trong nước hiện nay đã biết phân biệt được giá trị cao từ yến Việt Nam và yến nhập ngoại (hàng dưới sàn). Độ tuổi dùng yến sào tại Việt Nam hiện nay từ 30-50 tuổi là cao nhất. Chính vì điều đó mà sản lượng người dùng yến trong nước tăng rất cao (khoảng 50%) vào những tháng cuối năm. Yến là thực phẩm dùng để bồi bổ sức khoẻ, làm quà biếu tết cho người thân, nhất là những người cao tuổi. Nên dịp Tết dự báo yến sẽ tiêu thụ được một lượng lớn trong nước. Cuối năm một số xưởng chế biến hàng tổ yến và công ty đã ngừng nhận hợp đồng với khách hàng là đối tác lớn cho đến hết Tết nguyên đán do đã nhận đơn đặt hàng quá lớn.

Đối với yến xuất khẩu, một số nước trước đây vẫn tiêu thụ yến sào Việt Nam bằng hình thức xách tay, tiểu ngạch và có mặt nhiều siêu thị mini của 1 số nước như: Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Canada, Anh… Nhưng vì dịch Covid-19 nên lượng yến sào tiêu thụ ra nước ngoài giảm rõ rệt vì không thể đi bằng đường xách tay.

Như vậy có thể nói sóng gió chưa thể qua đi đối với các hộ nuôi yến, cũng như các đơn vị kinh doanh các sản phẩm từ yến sào?

Hiện nay với Luật Chăn nuôi 2018 có hiệu lực từ tháng 1/2020 thì chủ hộ nuôi yến đang gặp nhiều vấn đề về pháp lí khi Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành đưa ra Nghị quyết về vùng nuôi chim yến nhưng chưa tham vấn ý kiến của các chi hội và ban vận động chi hội các tỉnh trực thuộc Hiệp hội Yến Sào Việt Nam, cho nên dẫn đến Luật Chăn nuôi chưa theo sát được với thực tiễn khách quan của nghề nuôi yến.

Với Hội Yến Sào Phú Yên nhờ có tham vấn tốt với chính quyền và UBND tỉnh Phú Yên về chuyên môn nên dự thảo về Nghị quyết vùng nuôi chim yến rất thực tế và phù hợp với thực tiễn hiện nay mà không sai luật. Bà con nghề yến Phú Yên rất phấn khởi và tin tưởng vào chính quyền, cũng như tin vào Hội Yến Sào tỉnh Phú Yên.

Song vấn đề nan giải hiện nay là sản phẩm yến Việt Nam trên thị trường đang bị hàng nhái, hàng giả rao bán tràn lan trên mạng như: Facebook, Zalo, các trang web giả mạo.. mang đến hiểu lầm cho bà con dùng yến cả nước.

Dịp Tết cũng là dịp mà thị trường yến sào có cơ hội tiêu thụ mạnh do yến là sản phẩm quà biếu cao cấp, ông có dự báo thế nào về sức tiêu thụ sản phẩm yến cuối năm, cũng như biến động giá cả so với cùng kỳ năm trước?

Tết cổ truyền từ xưa nay các mặt hàng đều được tiêu thụ mạnh hơn bình thường. Trong đó yến sào được xem là món quà biếu giá trị và bổ dưỡng cho nên được quan tâm nhiều nhất trong nhiều mặt hàng được tiêu thụ trong Tết nguyên đán này.

Năm nay các công ty phân phối yến sào cũng chú trọng đến đa dạng sản phẩm, phục vụ nhiều thành phần trong xã hội. Sức mua năm nay về yến sào đang tăng cao từ đầu tháng 12/2020 và còn tiếp tục tăng trong dịp Tết cổ truyền.

So với năm trước thì tổng sản lượng tiêu thụ ra thị trường trong nước có giảm khoảng 30% về cả yến ngoại nhập và yến Việt. Nhưng xét riêng về yến Việt Nam thì sức mua không hề giảm so với cùng kì năm trước.

Đồng thời cũng tại thời điểm cuối năm là thời gian chim yến bắt đầu sinh sản, dẫn đến sản lượng tổ yến Việt giảm mạnh, phải đến tháng 3/2021 thì mới có sản lượng yến nhiều như trước khi sinh sản. Vì thế giá yến Việt Nam từ đây cho tới Tết nguyên đán sẽ nhích lên từ 10-20%. Và tổ yến thời điểm mùa Xuân cũng có chất lượng khá đẹp mắt và đủ dưỡng chất nhất trong năm.

Một trang Facebook bán yến kém chất lượng và lời đối đáp xấc xược với khách hàng.

Như ông vừa nói, có nhiều người đã đưa ra cảnh báo về việc một số kênh bán hàng online đã quảng cáo và bán yến giả lừa đảo người tiêu dùng. Theo quan điểm của ông, đây có phải là sự thật không? Tình trạng bán yến giả đang diễn ra như thế nào?

Hiện nay yến sào bị hàng giả, hàng kém chất lượng rao bán tràn lan trên Internet thông qua các trang mạng xã hội như: Facebook, Zalo, website mạo danh là có thật. Về phía Hội Yến Sào tỉnh Phú Yên cũng đã thu thập nhiều thông tin và đã gửi cho cơ quan chức năng vào cuộc xử lý.

Những nơi bán yến giả, yến nhái thường có đặc điểm chung như sau:

Giảm giá rẻ hơn từ 5- 6 lần so với hàng thật, dùng hình thức ship COD nhưng không cho xem hàng, chỉ nhìn từ lớp vỏ ngoài và trả tiền.

Những người bán hàng giả chạy quảng cáo rầm rộ trên Facebook và các trang mạng xã hội khác bằng những quảng cáo đập vào mắt người tiêu dùng. Khi người tiêu dùng có ý hỏi han kĩ trước khi mua hàng thì có khi còn bị chửi mắng.

Về mặt chuyên môn mong rằng các khách hàng mua hàng trên mạng phải nắm rõ những vấn đề then chốt tránh bị lừa mua phải hàng giả, hàng nhái như: Yêu cầu cho xem: Giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, tem truy xuất nguồn gốc QRcode, chứng nhận thương hiệu. Đặc biệt là phải xem trụ sở công ty có đúng với giấy phép và các giấy tờ liên quan không, rồi có thể lên Google để tìm ra mã số thuế công ty đó có tồn tại hay không.

Đồng thời khi mua yến yêu cầu có xuất hoá đơn kèm theo hàng hoá thì sẽ hạn chế được hàng giả, hàng nhái. Hiện yến sào đang bị làm giả tràn lan có giá chỉ khoảng 600.000 đồng/lạng. Trong khi giá yến nuôi của Việt Nam từ 2,5 triệu đồng/lạng yến thô, từ 3 triệu đến 5,5 triệu đồng/lạng yến tinh chế cao cấp. Vì thế người tiêu dùng không nên ham rẻ, vì giá rẻ chắc chắn là yến giả, yến kém chất lượng.

Việc bán yến giả tràn lan trên thị trường sẽ gây ra những thiệt hại nào cho ngành yến, thị trường yến Việt Nam?

Với việc bán yến giả tràn lan trên mạng xã hội, thậm chí là trên các sàn thương mại điện tử lớn cũng bị kẻ gian lợi dụng để đưa yến giả lên bán. Điều này gây thiệt hại cho nghề nuôi yến và ngành yến Việt Nam rất lớn như: Người tiêu dùng trong nước sẽ mất niềm tin vào sản phẩm yến sào khi mua trúng hàng giả, hàng kém chất lượng, từ đó họ sẽ tẩy chay luôn sản phẩm yến sào chất lượng cao.

Với quốc tế thì sẽ bị nước sở tại cho nhập khẩu yến đưa ra các tiêu chuẩn khắt khe hơn trong tất cả thủ tục pháp lí cũng như sự so sánh giữa yến Việt Nam và yến các nước Đông Nam Á khác. Giá trị yến Việt Nam sẽ giảm uy tín trên thị trường yến quốc tế mà xưa nay khách nước ngoài luôn cho yến Việt Nam là số 1 về chất lượng yến.

Yến giả dai như cao su khi chưa chưng xuất hiện trên thị trường (hình ảnh do Hiệp hội Yến Sào Phú Yên cung cấp)

Người tiêu dùng cần phải lưu ý như thế nào khi mua yến để tránh mua lầm phải yến giả? Các dấu hiệu nhận biết yến giả như thế nào?

Như tôi đã nói ở trên, người tiêu dùng nên lưu ý những yếu tố sau sẽ hạn chế việc mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.

Thứ nhất, tra cứu thông tin công ty bán hàng và xác minh mã số thuế thông qua Google, gọi số điện thoại được đăng kí trên đó để hỏi xem có đúng là công ty đang bán mặt hàng này không. Khi thấy rao bán yến giá trị quá rẻ so với thị trường thì cần lưu ý. Kiểm tra các loại giấy tờ chứng nhận về sản phẩn công ty đưa ra như: An toàn thực phẩm, tem QRcode truy xuất nguồn gốc, chứng nhận thương hiệu.

Đồng thời, người tiêu dùng cần tìm hiểu cách nhận biết yến giả, kém chất lượng như sau:

Tổ yến khi chưa chưng thì bóp dẻo như cao su, khó vỡ, tổ yến màu vàng như đường.

Tổ yến màu đỏ huyết bị ủ phân yến và hoá chất để lên màu đỏ, ăn rất độc và chưng không tan.

Trên hộp yến có dán tem truy xuất, nhưng người mua chỉ cần dùng phần mềm quét qua nếu nó không tác dụng thì coi như hàng không rõ nguồn gốc, tuyệt đối không nhận hàng.

Xin cảm ơn ông!