Lý giải việc đứt gãy cục bộ nguồn cung xăng dầu

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, mấy ngày qua, tình hình xăng dầu trên toàn thế giới và trong nước lại tiếp tục có những diễn biến mới. Cụ thể, nguồn cung xăng, dầu thế giới ngày càng khan hiếm, do những ngày qua châu Âu và các nền kinh tế lớn gia tăng thu mua lượng dầu hiện có từ các nguồn cung chính là OPEC+ và Nga.

Đồng USD và Euro liên tục thay đổi về tỷ giá. Dự báo tỷ giá có thể sẽ tiếp tục điều chỉnh trong một vài tuần tới, lên tới ngưỡng khoảng 4,25% đối với đồng USD và ngưỡng trên dưới 5% đối với đồng Euro. Đây là những khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu.

Việc tiếp cận vốn ngoại tệ để được bảo lãnh nhập hàng, hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối cũng còn khó khăn. Lý do là nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng. Do đó, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung trong hệ thống tiếp tục diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là những thành phố lớn tập trung đông dân cư.

Theo đánh giá của người đứng đầu Bộ Công Thương, thị trường xăng dầu thế giới ảnh hưởng rất lớn đến Việt Nam. Xăng dầu sản xuất trong nước đạt khoảng 80% nhu cầu. Tuy nhiên, trong 80% này thì một nửa, thậm chí là hơn nửa lượng dầu thô Việt Nam vẫn phải nhập từ thế giới. Do đó, diễn biến thị trường thế giới sẽ tác động đến thị trường trong nước.

Việt Nam còn khoảng trên dưới 20% xăng dầu thành phẩm nhập từ nước ngoài, cho nên cũng bị ảnh hưởng. Đến thời điểm hiện tại, số lượng nhập từ nước ngoài đã đạt 86% kế hoạch của cả năm. Nguồn cung ở các doanh nghiệp, các dự trữ thương mại và các cấp là hoàn toàn bảo đảm theo kế hoạch.

Thêm vào đó, nhu cầu tăng thêm đối xăng dầu cũng rất lớn khi dự báo tăng trưởng GDP năm 2020 đạt 8%, cao hơn mức dự báo đưa ra đầu năm là 6,5%. Tuy vậy, Bộ Công Thương đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành xây dựng tăng thêm 20% sản lượng bình quân của hằng năm. Theo đó, sẽ có lượng xăng dầu trong nước khoảng 21 triệu tấn để đủ đáp ứng cho nhu cầu của cả nước.

Theo người đứng đầu Bộ Công Thương, trong bối cảnh khan hiếm nguồn cung, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành chức năng vào cuộc và đến nay mỗi ngành chức năng đều đã và đang làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình. Sự phối hợp giữa các ngành chức năng, từ Bộ Công Thương cho đến Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước cũng như các ngành chức năng đã phối hợp hiệu quả hơn.

Chiều ngày 4/11, Bộ Tài chính đã chính thức có dự kiến phương án điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam để lấy ý kiến của Bộ Công Thương. Cũng ngay trong chiều 4/11, Bộ Công Thương đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính. Như vậy, nếu không có gì thay đổi lớn thì trong kỳ điều hành 11/11 này những chi phí phát sinh sẽ được cập nhật và đây cũng là một tháo gỡ tương đối tốt.

Chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) chuyển đến Bộ trưởng ý kiến của cử tri: Theo quy định hiện nay, giá xăng dầu trong nước là giá xăng dầu bình quân thế giới của 10 ngày trước. Như vậy, giá trong nước chậm hơn thế giới tới 20 ngày, đã lạc hậu. Mặt khác, Bộ Công thương đã cấp phép tràn lan với 36 đầu mối phân phối xăng dầu, hệ lụy rất khó quản lý.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, thị trường xăng dầu rất dị biệt trong bối cảnh thế giới hỗn loạn nên đã bộc lộ những khiếm khuyết trong quy định hiện hành. Chính phủ cũng đã nhận thấy điều này và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ ngành nghiên cứu để sửa Nghị định 95 cho phù hợp với thực tiễn.

"Việc điều hành theo ngày cũng là hướng chỉ đạo của Chính phủ. Bộ sẽ nghiên cứu làm sao chỉ đạo sát hơn với tình hình. Nếu như 10 ngày không phù hợp thì có thể rút xuống 5 ngày, thậm chí nếu lấy ý kiến rộng rãi người dân và các đối tượng chịu sự tác động mà thấy rằng điều chỉnh theo ngày là ý kiến đa số thì chúng tôi sẽ nghiên cứu để tham mưu cho cấp có thẩm quyền. Bộ Công Thương hy vọng, tới đây được Chính phủ và cấp có thẩm quyền giao thì sẽ phối hợp với các bộ, ngành để sửa quy định này cho sát hơn với tình hình", người đứng đầu Bộ Công Thương chia sẻ.

Về ý kiến cho rằng Bộ Công Thương cấp phép tràn lan cho các đầu mối phân phối xăng dầu, Bộ trưởng cho biết, Bộ thực hiện việc cấp phép theo quy định của Nghị định 83 và 95 trong những năm vừa qua. Quan điểm của bộ là không cấp thêm, tuy nhiên nhiên một số doanh nghiệp chứng minh đủ các điều kiện.

Theo Bộ trưởng, thời gian tới cần phải sắp xếp lại hệ thống từ doanh nghiệp đầu mối, có lẽ không cần quá nhiều thương nhân phân phối, từ đầu mối tới đại lý và bán lẻ, để giảm được tầng nấc.