Thực hiện nhiều giải pháp để thúc đẩy xuất khẩu

2 tháng xuất siêu trên 2,8 tỷ USD

Hoạt động xuất khẩu hàng hóa 2 tháng đầu năm nay có những tín hiệu tích cực với cán cân thương mại tiếp tục thặng dư trên 2,8 tỷ USD. Tính luỹ kế sau 2 tháng, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 96 tỷ USD, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Nguyên nhân là do tháng 1 tiếp tục thiếu vắng các đơn hàng xuất khẩu, cùng với đó là xu hướng giảm của giá hàng hóa. Còn sang tháng 2, hoạt động xuất nhập khẩu đã khởi sắc trở lại tăng 6,2% so với tháng 1.

Xuất khẩu thủy sản đón nhận tín hiệu tích cực

Với ngành nông, lâm, thủy sản, hoạt động giao thương chịu tác động không nhỏ của diễn biến thị trường thế giới. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 2 tháng đầu năm giảm 16,8% so với cùng kỳ năm trước. Do vậy ngay từ tháng sau Tết, nhiều doanh nghiệp đã tăng tốc sản xuất trở lại, tìm kiếm thị trường. Thủy sản là một trong những ngành hàng đã bật tăng trở lại với kim ngạch xuất khẩu đạt 662 triệu USD, tăng 4% so với tháng trước.

Tín hiệu tốt từ thị trường với các đơn hàng mới đã quay trở lại. Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Việt - doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản, đã tự tin điều chỉnh về doanh thu so với đầu năm.

Thủy sản là một trong những ngành hàng đã bật tăng trở lại với kim ngạch xuất khẩu đạt 662 triệu USD, tăng 4% so với tháng trước. (Ảnh minh họa - Ảnh: TTXVN)

"Dự kiến năm 2023 chúng tôi sẽ tăng trưởng khoảng 25 - 30%, năm 2022 doanh số của chúng tôi đã đạt 180 triệu USD", ông Nguyễn Văn Vỹ, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Việt, cho biết.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn còn khá thận trọng khi tiếp cận trở lại thị trường ASEAN, bởi theo các doanh nghiệp, đây là thị trường có nhu cầu cao nhưng giá bán vẫn ở mức trung bình.

"Mấy ngày đầu, thị trường Trung Quốc khởi sắc thì giá nhích lên nhưng hiện nay cũng bình bình trở lại bởi vì họ chưa chấp nhận mua giá cao hơn", ông Võ Đông Đức, Tổng Giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Cần Thơ, chia sẻ.

Theo các chuyên gia, tháng 2 đã có sự phục hồi về con số kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt trên 3,4 tỷ USD, tăng 18,1% so với tháng trước và tăng 5,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh nghiệp cần tiếp tục phải đa dạng thị trường nhằm cân bằng lợi nhuận từ xuất khẩu.

"Xác định thế mạnh của các doanh nghiệp cho phù hợp để kêu gọi đối tác để làm sao trong quý 2 xuất khẩu tốt lên", ông Hà Vũ Sơn, Giám đốc Sở Công Thương TP Cần Thơ, cho hay.

Chi phí cho thức ăn, thuốc cho cá vẫn chiếm hơn 70% giá thành và phần lớn vẫn phải nhập khẩu. Tuy nhiên, thách thức với không chỉ thủy sản, mà toàn ngành nông nghiệp, xuất khẩu vẫn gần như đang ở mức gia công.

Nâng cao giá trị hàng hóa xuất khẩu

Đó cũng là bài toán chung với nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam khi biên độ lợi nhuận từ xuất khẩu vẫn ở mức thấp. Thách thức để đạt mục tiêu xuất khẩu năm nay (gần 394 tỷ USD) sẽ khó khăn hơn.

Vì vậy các doanh nghiệp vừa phải tìm kiếm, duy trì đơn hàng vừa phải nâng cao chất lượng hàng hóa xuất khẩu, tận dụng các ưu đãi của các Hiệp định thương mại tự do để nâng cao sức cạnh tranh.

Thay vì phải tốn từ 16 - 17 container xuất khẩu quả tươi sang châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, doanh nghiệp chỉ cần 1 container nước quả chế biến với giá trị tương đương, thậm chí là cao hơn so với kỳ vọng. Với 80% thị phần xuất khẩu là mặt hàng chế biến, doanh nghiệp này đang có lợi thế lớn để cạnh tranh.

"Đối với mảng chế biến, khi xuất khẩu, chúng ta sẽ qua được rào cản kỹ thuật của các nước nhập khẩu về kiểm dịch thực vật. Sản phẩm khi chế biến sâu rất tiện lợi cho người tiêu dùng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Kết tinh giá trị xuất khẩu của sản phẩm cao hơn xuất khẩu của quả tươi rất nhiều", ông Phạm Ngọc Thành, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, cho biết.

Các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam phần nhiều vẫn xuất khẩu sản phẩm thô, qua đường tiểu ngạch và đang chịu sức ép cạnh tranh gay gắt từ các nước trong khu vực. (Ảnh minh họa - Ảnh: TTXVN)

Còn với những ngành hàng công nghiệp chế biến chế tạo như da giày, dệt may…, các doanh nghiệp cũng đứng trước những thách thức về yêu cầu sản xuất bền vững. Những doanh nghiệp gây ô nhiễm trong quá trình sản xuất, hay sản phẩm không có yếu tố "xanh"… sẽ có nguy cơ bị ngừng tiếp nhận đơn hàng hoặc bị từ chối đặt hàng.

Theo Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), nhu cầu các thị trường lớn châu Âu, Trung Quốc và Hoa Kỳ tăng trở lại, cơ hội xuất khẩu là rất lớn, nhưng kèm theo sức cạnh tranh, các tiêu chuẩn kỹ thuật, việc rà soát của các thị trường cao hơn. Do vậy, đảm bảo thực thi các tiêu chuẩn trong các hiệp định thương mại tự do sẽ là cơ hội cho doanh nghiệp Việt.

"Chúng ta có hiệp định thương mại tự do và các thuế đối với sản phẩm chế biến cũng cơ bản được loại bỏ 0% hoặc đang giảm rất nhanh theo lộ trình. Chính vì thế đây là khu vực mang lại lợi thế của xuất khẩu Việt Nam", bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI), nhận định.

Theo Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường có FTA mới chỉ chiếm khoảng 2% trong tổng kịp ngạch nhập khẩu của các trường này. Trong đó, hơn 1/3 lượng hàng hóa mới tận dụng được ưu đãi hưởng thuế và xuất xứ hàng hóa. Do vậy, còn nhiều dư địa để doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi cơ cấu sản xuất, nâng cao hàm lượng giá trị sang các thị trường tiềm năng.

Theo Bộ Công Thương, diễn biến của thị trường thế giới còn nhiều bất định do lạm phát, cạnh tranh tăng cao, nhiều mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh gặp nhiều khó khăn, đơn hàng giảm mạnh. Các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam phần nhiều vẫn xuất khẩu sản phẩm thô, qua đường tiểu ngạch và đang chịu sức ép cạnh tranh gay gắt từ các nước trong khu vực ASEAN, châu Á.

Để hoàn thành mục tiêu xuất khẩu trong năm nay, các doanh nghiệp cần tiếp tục bám sát thị trường và chủ động các phương án linh hoạt với cả thị trường ngách và thị trường truyền thống, phát triển thương hiệu của sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch.