Xuất khẩu thuỷ sản 2024 dự báo đạt 9,5 tỷ USD nhờ những cú “bẻ lái”

Tín hiệu phục hồi từ quý IV/2023

Năm 2023, xuất khẩu thủy sản đạt 9 tỷ USD, thấp hơn 18% so với năm 2022.

Theo bà Lê Hằng - Giám đốc truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), năm 2023, lạm phát cao, nhu cầu giảm, tồn kho lớn, giá xuất khẩu giảm và những khó khăn, bất cập trong sản xuất kinh doanh trong nước đã ảnh hưởng đến xuất khẩu hải sản sang EU…

“Trong bối cảnh khó khăn chung của thế giới, mức sụt giảm 18% so với mức đỉnh gần 11 tỷ USD của năm 2022 cũng không phải là quá bi quan. Chúng tôi đã nhìn thấy những tín hiệu hồi phục xuất khẩu vào những tháng cuối năm khi đơn hàng từ các thị trường bắt đầu khởi sắc”, bà Hằng nói.

Năm 2023, xuất khẩu thủy sản dường như quay trở lại với quỹ đạo thông thường là tăng dần từ quý II, đạt cao nhất vào quý III là giai đoạn các đơn hàng tăng để phục vụ nhu cầu cuối năm và quý IV thường thấp hơn quý III.

“Điều đó cho thấy tín hiệu thị trường và tình hình kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp thủy sản đang dần trở lại bình thường”, đại diện VASEP chia sẻ.

Năm 2023, xuất khẩu những mặt hàng chính là tôm, cá tra, cá ngừ đềugiảm 16-25%. Nguyên nhân lớn nhất kéo kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm qua tụt xuống là do giá nhập khẩu tại các thị trường đều giảm sâu.

Thách thức mới trong năm 2024

Giám đốc Truyền thông VASEP cho biết, xu hướng tăng đơn hàng và những biến động địa chính trị, các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ, EU với Nga, của Trung Quốc với Nhật Bản… sẽ gây ra thiếu hụt cục bộ về nguồn cung thủy sản ở những thị trường lớn này. Do vậy, lượng hàng tồn kho sẽ giảm mạnh và dự đoán sẽ cạn kiệt trong nửa đầu năm.

Từ đó có thể suy luận xu hướng giá thấp của năm trước sẽ chấm dứt trong năm nay. Dự báo giá các loài thủy sản sẽ tăng trở lại từ quý II và có thể tăng mạnh hơn trong nửa cuối năm.

Tuy nhiên, điều doanh nghiệp lo ngại nhất là xung đột ở Trung Đông có nguy cơ lại làm xáo trộn thương mại toàn cầu, trong đó có thủy sản. Bất ổn ở Biển Đỏ đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong đó, các hãng tàu định tuyến lại tuyến đường của họ, do đó, hành trình vận chuyển giữa châu Á, châu Âu và Bờ Đông Bắc Mỹ trở nên dài hơn. Giá cước vận tải tăng mạnh và bảo hiểm hàng hóa tăng. Ngoài ra, có thông tin cho rằng tuyến vận chuyển qua kênh đào Panama cũng bị ảnh hưởng vì mực nước thấp, khiến lưu lượng vận tải container qua đây bị giảm.

“Thách thức mới và lớn của thương mại thủy sản toàn cầu năm nay là vận tải biển qua cả kênh đào Suez và Panama đều gặp khó. Hệ lụy có thể là hàng hóa bị ứ đọng, thiếu tàu container và container rỗng. Việc này sẽ chi phối chuỗi cung ứng và có nguy cơ làm cho tình trạng lạm phát toàn cầu nghiêm trọng hơn”, chuyên gia đánh giá.

Theo bà Hằng, sự nỗ lực và linh hoạt của doanh nghiệp đã đưa ngành thủy sản Việt Nam vượt qua giai đoạn COVID-19 với những thách thức tương tự về logistic làm đứt gãy chuỗi cung ứng.

“Có thể sẽ có những cú “bẻ lái” về thị trường xuất khẩu, sản phẩm xuất khẩu và biến thách thức thành cơ hội. Ví dụ,Trung Quốc có thể sẽ thu hút nhiều doanh nghiệp hơn trong năm nay, vì vị trí địa lý gần, chi phí vận chuyển thấp, dễ kiểm soát hơn. Quan trọng hơn là Trung Quốc chắc chắn bị giảm nguồn cung từ Ecuador do cả vấn đề an ninh bất ổn tại đất nước Nam Mỹ này cũng như vấn đề vận tải biển khó khăn, chi phí tăng… Do vậy, Trung Quốc sẽ phải bù đắp nguồn cung từ Việt Nam và các nước châu Á khác.

Hoặc một ví dụ khác về xu hướng sản phẩm xuất khẩu. Với những đặc thù dễ bảo quản, thời hạn lâu, giá hợp lý,thủy sản đóng hộp, đóng túi và hàng khô sẽ có nhiều nhu cầu hơn trong năm nay trong bối cảnh của chiến tranh, xung đột và lạm phát.