Luật sư nói gì về vụ án hình sự của Tòa án nhân dân quận Kiến An – TP Hải Phòng?

 

Phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập đã có cuộc phỏng vấn về bản án này đối với luật sư Trần Hồng Lĩnh. Trưởng Văn phòng luật sư Lĩnh Chính Thắng - Đoàn luật sư thành phố Hải Phòng.

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Tôi cho rằng không đủ căn cứ pháp luật để truy cứu trách nhiệm hình sự với các bị cáo trong vụ án nói chung và bị cáo Vũ Văn Nguyên nói riêng. Đối với tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai, quy định tại điều 173 BLHS, để xử lý 1 người về tội này thì phải có đủ 2 dấu hiệu: một là có hành vi vi phạm về sử dụng đất đai, hai là đã gây hậu quả nghiêm trọng. Đây là 2 dấu hiệu bắt buộc nếu thiếu thì không đủ căn cứ buộc tội.

 

Bản án sơ thẩm trang (10,11) kết luận “... Hành vi vi phạm trong lĩnh vực đất đai đồng thời vi phạm trật tự xây dựng đô thị trên tổng diện tích 3969,6 m2 vi phạm Nghị định 105/2009 NĐ-CP về xử phạt hành chính (XPVPHC) trong lĩnh vực đất đai và nghị định 180/2007/NĐ-CP về xử lý vi phạm (XLVP) trật tự xây dựng đô thị ...” Nhưng cấp sơ thẩm lại không XPVPHC theo quy định tại hai nghị định này mà lại “Sáng tạo” bằng cách “áp dụng chế tài của Bộ luật Hình sự để xử tù người có hành vi vi phạm hành chính” nghĩa là luật pháp không có quy định thì “Áp dụng luật không thành văn để xử án”, tự cho mình (Tòa án) có quyền to hơn cả Quốc hội vừa “lập pháp” vừa điều tra, truy tố, xét xử biến hành vi vi phạm hành chính (không có tội) thành có tội. Theo kiểu xét xử này thì người dân còn phải chịu oan ức, thiệt thòi, còn gây bức xúc, bất bình trong quần chúng nhân dân.

 

Trong vụ án này, cấp sơ thẩm đã vận dụng kỹ thuật cắt ghép văn bản đạt đến trình độ “tinh xảo, kỹ xảo”, mỗi quy phạm pháp luật thường có 2 phần, phần quy định và phần chế tài, cấp sơ thẩm đã khéo cắt phần quy định hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai rồi đem chế tài của Bộ luật Hình sự áp vào. Tôi cho đây là 1 “kỳ án – áp dụng chế tài hình sự để xử tù người có hành vi vi phạm hành chính” áp dụng tùy tiện, bất chấp các quy định của pháp luật, thổi phồng hậu quả, xử án không có căn cứ pháp luật, vi phạm nghiêm trọng về “tố tụng”. Điều 2 BLHS đã quy định rõ: Chỉ người nào phạm một tội đã được BLHS quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.

 

Còn đối với tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại điều 285 BLHS thì bắt buộc phải đủ 2 dấu hiệu: 1 là hành vi thiếu trách nhiệm, 2 là đã gây hậu quả nghiêm trọng. Bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân quận Kiến An cho rằng: Bị cáo Vũ Văn Nguyên (nguyên là Phó Chủ tịch UBND phường Đồng Hòa quận Kiến An, TP Hải Phòng) có hành vi thiếu trách nhiệm nhưng không chỉ rõ thiếu so với cái gì? Quy định tại văn bản quy phạm pháp luật nào?

 

Tất cả các văn bản quy phạm pháp luật đã đề cập trong bản án sơ thẩm như: Nghị định 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất đai, nghị định 180/2007/NĐ-CP về xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị, thông tư 16/2010/TT – BTN&MT quy định thủ tục cưỡng chế thi hành quyết định XPVPHC trong lĩnh vực đất đai...đều quy định người đứng đầu các cơ quan chuyên môn như Phòng Tài nguyên môi trường, Phòng Quản lý đô thị, Đội Thanh tra xây dựng độc lập, Chủ tịch UBND phường và Chủ tịch UBND quận phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng đất đai và trật tự XD ở địa phương mình. Không có điều nào quy định phó chủ tịch phường phải trách nhiệm. Thế mà cấp sơ thẩm lại đưa Phó chủ tịch ra xét xử, thậm chí còn xử nặng hơn Chủ tịch. Nguyên tắc: quyền hạn bao giờ cũng đi đôi với trách nhiệm, chức quyền càng cao thì trách nhiệm càng lớn nhưng cấp sơ thẩm lại xử án lộn ngược (?!) 

 

 

Luật sư Trần Hồng Lĩnh: Theo bản kết luận điều tra (trang 13,14) sau khi nhận chuyển nhượng, Hùng và Chính tiến hành san lấp mặt bằng làm đường nội bộ chia lô, bán nền cho các hộ dân tự xây dựng nhưng không được cán bộ địa chính, đô thị phường và quận kịp thời phát hiện xử lý?!

 

Tám tháng sau, ngày 17/03/2011 ông Trần Văn Quý – Chủ tịch UBND quận Kiến An TP Hải Phòng ký ban ban hành 2 quyết định XPVPHC đối với ông Khải và bà Thường đều bằng hình thức phạt tiền là 10 triệu (VNĐ) buộc ông Khải và bà Thường phải tháo dỡ công trình trên trong thời hạn 10 ngày ... giao cho UBND phường Đồng Hòa thực hiện Quyết định này. Nhưng sau khi ký 2 quyết định XPVPHC, Chủ tịch quận cũng không theo dõi chỉ đạo và tổ chức cưỡng chế mà buông xuôi nên đến tháng 09/2011 đã có 26 ngôi nhà đã xây xong và đưa gia đình đến ở (trang 6 KLĐT). Như vậy chủ tịch UBND quận Kiến An đã hoàn toàn buông lỏng quản lý, rất thiếu trách nhiệm để vi phạm ngày càng diễn biến phức tạp và đến nay đã 3 năm đã trôi qua không hiểu vì sao Chủ tịch UBND quận Kiến An không ra quyết định XPVPHC và buộc phá dỡ công trình vi phạm(?!). 

 

Tại bản án sơ thẩm số 31/2014/HSST ngày 23/6/2014 của TAND quận Kiến An (trang 22) cũng đã nhận định: Trong vụ án này còn có Hoàng Ngọc Lâm và Đặng Ngọc Mạnh là cán bộ địa chính xây dựng, phường Đồng Hòa có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng... Các cán bộ lãnh đạo các ban ngành có chức năng nhiệm vụ liên quan đến công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng đô thị như: “Thanh tra xây dựng độc lập, Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài nguyên môi trường...có hành vi sai phạm” nhưng lại không được xem xét, xử lý trong vụ án này là thiên lệch, không vô tư khách quan, không công bằng... Tôi cho rằng, giả sử có đủ căn cứ pháp luật để xử lý hình sự với vụ việc này thì bị can đầu vụ phải khởi tố trước tiên là 2 cán bộ công chức chuyên môn trực tiếp làm công tác địa chính phường Đồng Hòa, ba cán bộ đội thanh tra xây dựng độc lập, Đội trưởng đội thanh tra xây dựng độc lập của quận Kiến An tiếp theo là Trưởng phòng Tài nguyên môi trường, Trưởng phòng Quản lý đô thị cùng với Chủ tịch UBND phường Đồng Hòa và Chủ tịch UBND quận Kiến An.

 

Cấp sơ thẩm đã áp dụng sai pháp luật, áp dụng chế tài của Bộ Luật hình sự để xử tù người có hành vi vi phạm hành chính vi phạm nghiêm trọng về tố tụng tụng. Vì vậy tôi trân trọng đề nghị nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm sáng suốt để đưa ra 1 phán quyết đúng pháp luật, thấu tình, đạt lý. Đó là phán quyết hủy án sơ thẩm, đình chỉ vụ án hình sự trả hồ sơ cấp sơ thẩm để xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai.