Maria Foster: Người đàn bà thép trong ngành dầu mỏ Brazil

Kiếm tiền khi mới lên 8

Maria das Gracas Silva Foster sinh năm 1953 trong một gia đình nghèo khó ở khu ổ chuột Minas Gerais, Brazil. Không chỉ phải chống chọi với cái đói, mà bà còn phải đối mặt với những kẻ cướp phá, buôn bán ma túy, chứng kiến bạo lực gia đình, bệnh tật và ô nhiễm môi trường.

Khi còn rất nhỏ, Maria đã phải kiếm tiền bằng cách đi lượm rác trên đường để mua sách giáo khoa. Mặc dù luôn lo sợ một ngày sẽ phải nghỉ học vì không có tiền, nhưng bà không bao giờ ngần ngại làm bất kỳ việc gì để có tiền ăn học.

Khi nghĩ về tương lai không mấy tươi sáng của mình, Foster càng cố gắng làm việc chăm chỉ hơn để có thể đi học. Cuối cùng, với tất cả nỗ lực, bà cũng đã cầm trên tay tấm bằng đại học của trường ĐH Liên bang Fluminense chuyên ngành kỹ sư hóa học năm 1978.

Chặng đường 36 năm cùng Petrobras

Ngay sau đó, bà được nhận vào làm thực tập sinh cho Petrobras, tập đoàn dầu mỏ lớn nhất Nam Mỹ. Một năm sau đó, Foster lấy bằng thạc sỹ chuyên ngành kỹ thuật hạt nhân. Bà trở thành nhân viên chính thức của Petrobras năm 1981, đồng thời trở thành quản lý tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Leopoldo Miguez de Mello.

Nhờ mối quan hệ bằng hữu thân tình với Dilma Rousseff trước khi bà này lên làm Tổng thống Brazil vào năm 2010, Maria đã được bổ nhiểm là một trong những trợ lý thân cận cho tổng thống mới.

Bà đảm nhiệm vai trò Thư ký cho Bộ trưởng trong Chương trình hành động trong ngành dầu mỏ và khí đốt quốc gia (PROMINP) và là điều phối viên liên ngành cho Chương trình quốc gia về sản xuất và sử dụng dầu diesel sinh học.

Năm 2012, bà trở thành thành viên ban giám đốc Petrobras và được bổ nhiệm làm CEO vào tháng 2/2012. 

Người ta đều nói rằng, tất cả phụ nữ Brazil đều nổi lên nhờ vào một thế lực nào đó. Nhưng Foster đã chứng minh được bản lĩnh phát triển và thành công trong kinh doanh của mình, lĩnh vực mà không phải ai kể cả nam giới Brazil có thể làm được nhờ sự dũng cảm, kiên trì và khả năng kinh doanh tốt của mình.

Phải thừa nhận rằng tại thời điểm Foster trở thành CEO của Petrobras đang trong tình cảnh khó khăn hơn nhiều so với những năm trước đó. 

Nhờ phát hiện ra một số mỏ dầu có trữ lượng lớn nhất thế giới, Petrobras đã nhanh chóng trở thành một trong số những nhà sản xuất năng lượng lớn nhất thế giới. Thậm chí, một số giám đốc điều hành của hãng còn tự hào cho rằng Petrobras sẽ vượt Apple trở thành công ty có giá trị lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, trái ngược với những kỳ vọng này, sự bất ổn đã làm tổn thương nền kinh tế vốn đã trì trệ của Brazil. Là một tập đoàn nhà nước, Petrobras cũng bị ảnh hưởng rất nhiều.

Hoạt động khai thác dầu mỏ ngày càng trì trệ. Những kế hoạch đầu tư hào phóng đã khiến Petrobras trở thành hãng sản xuất dầu mỏ có chi phí vốn lớn thứ hai trên thế giới (42,9 tỷ USD), sau hãng PetroChina của Trung Quốc. Tập đoàn này cũng trở thành con nợ lớn nhất trong số các công ty dầu khí niêm yết đại chúng với số nợ lên tới 97 tỷ USD.

Chính Maria Foster, với tư cách là CEO của công ty, đã luôn chủ động đối mặt với những khó khăn của Petrobras. Bà cũng không ngần ngại khi đưa ra những quyết định cứng rắn để vực dậy công ty nơi bà đã gắn bó gần 36 năm.

Nữ CEO đầy cương quyết và bản lĩnh

Không thể tìm ra lý do cắt giảm chi phí của lực lượng lao động hơn 86.000 người tại Petrobras, Foster đã buộc phải cắt giảm chuỗi cung ứng. Thậm chí là các điều khoản hợp đồng nhỏ với Petrobras cũng mất gần 1 năm mới được giải quyết.  Quyết định này không chỉ làm tổn hại tới các nhà cung cấp mà còn làm suy yếu hoạt động của cả Petrobras.

Song, Foster hiểu rằng, để đạt được những mục tiêu quan trọng hơn, cần phải đưa ra những quyết định dứt khoát dựa trên những kinh nghiệm lâu năm và đa dạng của bà trong lĩnh vực dầu mỏ.

Dưới con mắt của đồng nghiệp, Foster là người rất coi trọng việc quản lý dự án và quản lý chi phí. Bà đã giải quyết những rắc rối của Petrobras một cách trực tiếp và thẳng thắn với cả báo giới và những người trong công ty. Bà đã cho họ thấy quyết tâm giải quyết tình hình một cách minh bạch.

Cuối tháng 10/2013, Petrobras đã ký kết được hợp đồng khai thác mỏ dầu nước sâu Libra, mỏ dầu lớn nhất Brazil, cùng 4 tập đoàn dầu khí lớn khác là Shell (Anh-Hà Lan), Total (Pháp), Tập đoàn Dầu khí Trung Quốc (PetroChina) và Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC). Nhờ đó, thu nhập trước thuế, trả lãi và khấu hao của Petrobras đã tăng 57% trong Q1/2014, đạt 6,8 tỷ USD. 

Foster cũng nổi tiếng là một bà chủ tháo vát, luôn yêu cầu kết quả và đúng thời hạn. Bà không phải là mẫu giám đốc thích ngồi văn phòng hay đứng trên bục diễn thuyết. Người ta có thể dễ thấy bà với bộ đồ bảo hộ và giám sát tại các công trường xây dựng. 

Và hơn ai hết, Foster là người cam kết gắn bó lâu dài nhất với Petrobras. Bà từng nói trước công chúng rằng: “Tôi sẽ chết vì Petrobras”. Chính lòng trung thành này đã giúp bà vực dậy Petrobras sau bao khó khăn.

Trong thời gian tới, còn rất nhiều thách thức đang chờ đợi Foster ở phía trước, nhưng chắc chắn rằng bà sẽ luôn hành động một cách đầy dũng cảm, có trách nhiệm và nghiêm túc.

Với những cống hiến của Foster cho Petrobras, năm 2012, bà được vinh danh là 1 trong số 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới do Tạp chí Time bình chọn. Đồng thời, Tạp chí Fobes cũng bình chọn bà là 1 trong số 20 người phụ nữ quyền lực nhất thế giới năm 2012 và 2013.