Môi trường biển miền Trung đang phục hồi, các chất độc giảm mạnh

Như tin tức đã đưa, tại hội nghị công bố kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển 4 tỉnh miền Trung do Bộ TN&MT và UBND tỉnh Quảng Trị cùng các bộ ngành, cơ quan trung ương, cơ quan chuyên môn tổ chức vào sáng 22/8 tại TP. Đông Hà, ông Trần Hồng Hà - Bộ trưởng Bộ TN&MT phát biểu khai mạc đã nhấn mạnh, tháng 4/2016 ở 4 tỉnh miền Trung xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt. 

Chính phủ, các bộ ngành, các nhà khoa học đã vào cuộc đầy trách nhiệm. Ngày 28/6, Công ty TNHH Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm, công khai xin lỗi người dân và bồi thường 500 triệu USD, cam kết không tái phạm xả thải ra môi trường biển.

Bộ TNMT đã huy động đội ngũ lớn chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, các bộ, ngành và các địa phương triển khai Chương trình quan trắc chất lượng môi trường biển, đồng thời tổ chức tổ chức đánh giá, xác định mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh thái tại 4 tỉnh miền Trung. 

Việc triển khai dựa trên phương pháp hiện đại có tính khoa học cao, phù hợp với thông lệ quốc tế, bảo đảm độ tin cậy và đã có kết quả khách quan, toàn diện.

Diễn biến chất lượng nước biển: trên cơ sở kết quả phân tích của 1.080 mẫu (tháng 5), 331 mẫu (tháng 6) và 68 mẫu kiểm chứng (tháng 8), so sánh, đối chiếu với QCVN 10-MT:2015/BTNMT về chất lượng nước biển cho thấy diễn biến chất lượng nước biển thì các thông số lý hóa, dinh dưỡng, kim loại nặng, nhóm hợp chất hữu cơ và tổng Coliform đều nằm trong giới hạn cho phép. Các thông số sắt, tổng phenol và xyanua (nguyên nhân chính gây sự cố môi trường) có biến động. Báo Công an TP. HCM thông tin.

Đối với sắt, kết quả quan trắc tháng 5/2016, có 3,8% số mẫu vượt giới hạn cho phép, tập trung chủ yếu ở Hà Tĩnh và Quảng Bình, giá trị cao nhất quan trắc được ở bãi tắm Kỳ Ninh (Hà Tĩnh) là 0,9 mg/l. Mức độ ô nhiễm cao nhất ở Hà Tĩnh và giảm dần vào đến Thừa Thiên - Huế. 

Kết quả quan trắc tháng 6/2016, chỉ còn 1,8% số mẫu vượt giới hạn cho phép, tuy nhiên giá trị vượt không nhiều và chủ yếu là mẫu tầng đáy. Các mẫu vượt giới hạn tập trung ở vùng biển Quảng Bình và Thừa Thiên Huế. Như vậy, hàm lượng sắt trong nước biển đã giảm đi đáng kể, số lượng mẫu có hàm lượng vượt giới hạn cho phép cũng đã giảm xuống.

Hàm lượng xyanua trong nước tháng 5/2016 giao động từ 0,002 – 0,1mg/l, lớn hơn nhiều so với tháng 6/2016 (giá trị cao nhất là 0,002mg/l) và đều nằm trong ngưỡng cho phép của QCVN.

Tổng phenol trong nước biển, trong tháng 5/2016 hầu như không phát hiện được hoặc có giá trị thấp (2-10 g/l). Tháng 6/2016, hàm lượng tổng phenol trong nước có tăng và có 2,7% số mẫu vượt giới hạn cho phép, chủ yếu là mẫu tầng đáy. 

Điều này có thể giải thích do cơ chế nhả hấp phụ phenol từ dạng phức hỗn hợp dưới dạng hệ keo sắt và từ trầm tích đáy vào nước biển. Tháng 8/2016, tổng phenol trong nước biển đã giảm đến giá trị nhỏ hơn giới hạn cho phép.

Chất lượng nước biển tại 19 bãi tắm thuộc bốn tỉnh thì tất cả các thông số quan trắc từ tháng 5/2016 đến nay đều nằm trong giới hạn cho phép của QCVN 10-MT:2015/BTNMT - đảm bảo đáp ứng yêu cầu đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước.

Hàm lượng tổng phenol và xyanua (không được quy định trong QCVN 43:2012/BTNMT) giảm rõ rệt theo thời gian. Tháng 5/2016, phenol 6 - 12,5 mg/kg (giá trị cao nhất là 16,98 mg/kg), tháng 6 chỉ còn 0,35 - 1,2 mg/kg (giá trị cao nhất là 5,05 mg/kg). Hàm lượng xyanua kết quả cũng tương tự, tháng 5/2016 giá trị trong khoảng 0,16 – 0,3 mg/kg (giá trị cao nhất là 0,5 mg/kg), đến tháng 6/2016 giảm xuống khoảng 0,11 – 0,21 mg/kg (giá trị cao nhất là 0,39 mg/kg).

Tại các khu vực cách bờ 1,5km thuộc Sơn Dương, cửa Nhật Lệ, hòn Sơn Chà do chịu tác động của dòng xoáy cục bộ, có một số thông số môi trường cao hơn so với các khu vực khác, nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép, cần tiếp tục được giám sát và quan trắc thường xuyên.

Khảo sát hệ màng bám hệ keo sắt hấp phụ các độc tố phenol, xyanua… được thực hiện tại 9 khu vực có rạn san hô và các dạng nền đáy khác tại 63 điểm cho thấy, tháng 4 và tháng 5/2016, trên bề mặt đá, các rạn san hô, các loại nền đáy khác có hiện tượng lớp bột màu vàng phủ bám thì hàm lượng phenol có giá trị cao, từ 3,80 - 7,79 ppm, trong đó khu vực hòn Sơn Dương và Hải Vân cao nhất.

Đến tháng 6 và 7/2016 vẫn còn lớp màng màu vàng bám trên bề mặt đá, rạn san hô và các khe đá tại các khu vực có rạn san hô và rạn đá ngầm nhưng đã giảm nhiều. Trên nền đáy bùn và đáy cát hầu như không còn phát hiện được lớp màng bám này. Hàm lượng phenol trong màng bám hệ keo sắt ở 9 khu vực được khảo sát đã giảm mạnh từ 0,32 – 1,75ppm. 

Điều này cho thấy, phenol trong màng bám hệ keo sắt đã được nhả hấp thụ vào nước. Nhiều nơi hàm lượng phenol đã giảm trên 90% so với tháng 4 và 5/2016 (hòn Sơn Dương, Chân Mây, Sơn Chà, Hải Vân)

Kết luận cho thấy: Quan trắc đánh giá hiện trạng, diễn biến và mức độ ô nhiễm của môi trường biển và các hệ sinh thái biển và ven biển 4 tỉnh miền Trung đã áp dụng các quy trình, phương pháp trên cơ sở khoa học, đúng theo quy định của Việt Nam và phù hợp quốc tế.

Về chất lượng môi trường và hệ sinh thái: Chất lượng môi trường nước biển và trầm tích biển tại các khu vực được quan trắc đã nằm trong giới hạn quy định của QCVN 10-MT:2015/BTNMT, đạt quy chuẩn đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh.

 Về chất lượng hải sản đánh bắt: Theo số liệu giám sát của Bộ Y tế, từ 28/4/2016 đến 8/8/2016, kết quả kiểm nghiệm đánh giá mức độ an toàn của các mẫu hải sản lấy tại 4 tỉnh miền Trung cho thấy: hàm lượng một số chất ô nhiễm trong hải sản đã giảm dần theo thời gian. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ phối hợp với Bộ NN&PTNT thực hiện giám sát hải sản đánh bắt tại các vùng biển an toàn đã được Bộ TN&MT công bố.

Nên đọc