Đến Bắc Kinh, ông Trump có thể ép Trung Quốc ngay trên sân nhà

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Florida năm 2017 (Ảnh: AP)

Ông chủ Nhà Trắng ngày 31/12 cho biết, thỏa thuận thương mại Mỹ -Trung một phần - được gọi là thỏa thuận giai đoạn 1 - sẽ được ký kết vào ngày 15/1 và sau đó ông sẽ tới Trung Quốc để tiếp tục đàm phán.

“Buổi lễ sẽ diễn ra ở Nhà Trắng. Các đại diện cấp cao của Trung Quốc sẽ có mặt tại sự kiện”, ông Trump viết. “Sau đó, tôi sẽ tới Bắc Kinh, nơi các cuộc đàm phán sẽ bắt đầu giai đoạn 2”.

Báo chí Trung Quốc ngày 1/1 không đề cập gì tới thông tin mà ông Trump đưa ra.

Mặc dù một chuyến đi như vậy có thể giúp thu hẹp các mâu thuẫn thương mại giữa hai nước, song các nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh cũng nên sẵn sàng cho việc nhà lãnh đạo Mỹ sẽ tìm kiếm nhiều nhượng bộ hơn từ Trung Quốc.

Mỹ và Trung Quốc hồi giữa tháng 12 năm ngoái đã công bố đạt được đột phá sau các cuộc đàm kéo dài gần 2 năm, với việc Washington hoãn và giảm một số mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh nhất trí gia tăng mua hàng hóa Mỹ và tuân thủ bảo vệ sở hữu trí tuệ.

Theo các quan chức Mỹ, thỏa thuận giai đoạn 1 dài 86 trang đang được tiến hành kiểm tra dịch thuật và pháp lý. Văn bản bao gồm 9 chương, đề cập tới sở hữu trí tuệ, việc cắt giảm thuế và một cơ chế giải quyết tranh chấp.

Thúc ép các nhượng bộ từ Bắc Kinh?

Zhu Feng, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Nam Kinh (Trung Quốc) tin rằng chuyến đi của ông Trump sẽ là một thiện chí nhằm cải thiện quan hệ giữa hai nước.

Nhưng giáo sư Shi Yinhong từ Đại học Nhân dân Trung Quốc nhận định rằng ông Trump có thể đưa thêm các yêu cầu với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm.

Ông Shi lưu ý rằng Trung Quốc vốn đã cảm thấy khó khăn trong việc đáp ứng các điều khoản của thỏa thuận giai đoạn 1, trong đó có việc gia tăng lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ lên 200 tỷ USD trong 2 năm tới.

“Ông Trump có thể tận dụng tâm lý tích cực từ thỏa thuận giai đoạn 1 để hối thúc Bắc Kinh đưa ra các nhượng bộ khi ông tới thăm Bắc Kinh. Các nhượng bộ bao gồm yêu cầu Trung Quốc mua thêm hàng hóa từ Mỹ, dù nhu cầu trong nước không lớn đối với các sản phẩm này, và cũng phải cam kết có các cải cách về cấu trúc nền kinh tế”, ông Shi nhận định.

Giới chức cho hay giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận sẽ được quyết định bởi cách thức thực thi giai đoạn 1. Các vấn đề khó khăn hơn như Bắc Kinh cắt giảm trợ cấp vốn làm lợi cho các công ty nhà nước dự kiến sẽ được đề cập trong giai đoạn 2. Tuy nhiên, hầu hết các phân tích vẫn hoài nghi về việc liệu thỏa thuận giai đoạn 2 có đạt được trước cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 3/11 năm nay.

“Không cần biết là điều gì xảy ra với thỏa thuận giai đoạn 1, ông Trump sẽ không thay đổi cách thức tiếp cận với Trung Quốc. Ông ấy sẽ luôn muốn Trung Quốc phải nhượng bộ nhiều hơn”, giáo sư Shi nói.

Cố vấn Nhà Trắng Peter Navarro ngày 31/12 tiết lộ, thỏa thuận giai đoạn 1 bao gồm các đề xuất đã được đưa ra trong các cuộc đàm phán trước đó, trước khi cuộc đàm phán này đổ vỡ hồi tháng 5 năm ngoái.

Jia Qingguo, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Bắc Kinh, cho rằng chuyến thăm Bắc Kinh của ông Trump sẽ không giúp giảm bớt căng thẳng âm ỉ giữa hai nước liên quan tới nhiều vấn đề, trong đó có các biện pháp hạn chế của Mỹ đối với tập đoàn viễn thông Huawei và các hãng công nghệ khác của Trung Quốc.

Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã vướng vào cuộc chiến kể từ tháng 7/2018, gây ra sự chao đảo của nền kinh tế toàn cầu. Mỹ đã xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá 130 tỷ USD sang Trung Quốc vào năm 2017 trước khi cuộc chiến tranh thương mại nổ ra.