Mỹ cáo buộc Iran “tống tiền hạt nhân” giữa lúc căng thẳng leo thang

“Kế hoạch làm giàu uranium của Iran có thể thực hiện được vì thỏa thuận hạt nhân tồi tệ vẫn duy trì nguyên vẹn khả năng của họ. Tổng thống Trump đã nói rõ ràng rằng ông sẽ không bao giờ cho phép Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Hành động tống tiền hạt nhân của Iran cần phải nhận được sự gia tăng áp lực từ phía cộng đồng quốc tế”, Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Garrett Marquis nói hôm 17/6.

Tuyên bố của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Iran ngày 17/6 thông báo kế hoạch về việc nâng mức làm giàu uranium và giảm các cam kết liên quan đến thỏa thuận hạt nhân năm 2015 trong thời gian tới.

Phát ngôn viên của Cơ quan Năng lượng Hạt nhân Iran Behrouz Kamalvandi cho biết vào cuối tháng này Iran sẽ tăng sản xuất uranium làm giàu thấp vượt qua mốc 300 kg.

Căng thẳng giữa Iran và Mỹ gia tăng kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức và rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân JCPOA và bắt đầu gia tăng trừng phạt nhằm gây áp lực tối đa lên Tehran.

JCPOA được ký kết năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc (P5+1) gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức.

Thỏa thuận hạt nhân được Mỹ ký dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama quy định rõ Iran phải giảm năng lực làm giàu uranium, với tỷ lệ chỉ khoảng 3,67%, thấp hơn rất nhiều so với mức Iran làm trước khi thỏa thuận được ký kết (khoảng 20%).

Các tổ chức quốc tế và Liên Hợp Quốc đã theo dõi kỹ tiến độ thực hiện thỏa thuận của Iran trong nhiều năm qua và khẳng định rằng Tehran đã tuân thủ đầy đủ những cam kết.

Tuy nhiên, ông Trump cho rằng đây là thỏa thuận “một chiều” và “không bao giờ nên tồn tại” vì cho rằng Mỹ là bên chịu thiệt trong JCPOA.

Hồi đầu tháng 5, Iran tuyên bố sẽ giảm bớt một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015, đồng thời cho châu Âu 60 ngày thực thi các cam kết liên quan tới lĩnh vực dầu mỏ và ngân hàng. Nếu tối hậu thư này không được thực hiện, Tehran có thể sẽ khôi phục lại chương trình hạt nhân của nước này.

Ông Kamalvandi ngày hôm qua cũng nhắc lại về thời hạn 60 ngày. Ông cho biết, sau hạn chót, nếu tình hình không có gì tiến triển thêm, Iran có thể sẽ tăng tốc độ làm giàu uranium vượt quá 3,7%.

Ngoài JPCOA, Mỹ và Iran đang “căng như dây đàn” khi Washington cáo buộc Tehran đã tấn công 2 tàu dầu trên vịnh Oman. Iran đã bác tuyên bố của Mỹ.