Ngành công nghiệp vũ khí ở Đông Âu bùng nổ giữa xung đột Nga-Ukraine

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine, các đồng minh đã cung cấp cho Kiev nhiều vũ khí và các thiết bị quân sự. Đồng thời điều này cũng khiến kho dự trữ của chính họ cạn kiệt dần.

Theo Viện Kinh tế Quốc tế Kiel có trụ sở tại Đức, Mỹ và Anh cam kết viện trợ quân sự trực tiếp nhiều nhất cho Ukraine kể từ 24/1 đến 3/10, Ba Lan đứng thứ 3 và Cộng hòa Séc đứng thứ 9.

Một số nước thuộc khối Hiệp ước Warsaw trước đây vẫn thận trọng với Nga và coi việc giúp đỡ Ukraine là một vấn đề an ninh khu vực.

Tuy nhiên, nhiều nước cho rằng cuộc cũng mở ra cơ hội mới cho ngành công nghiệp vũ khí trong khu vực.

“Xét đến thực tế cuộc xung đột Nga-Ukraine vẫn đang tiếp diễn và thái độ rõ ràng của nhiều nước trong việc tăng ngân sách quốc phòng, chúng tôi thực sự có cơ hội bước vào các thị trường mới và tăng doanh thu xuất khẩu trong những năm tới”, ông Sebastian Chwalek, Giám đốc điều hành Tập đoàn Quốc phòng PGZ của Ba Lan cho biết.

Tập đoàn PGZ thuộc sở hữu nhà nước của Ba Lan kiểm soát hơn 50 công ty sản xuất vũ khí và đạn dược, từ xe thiết giáp tới các hệ thống không người lái. PGZ cũng nắm cổ phần trong hàng chục công ty khác.

PGZ hiện có kế hoạch đầu tư tới 1,8 tỷ USD trong thập kỷ tới, gấp hơn 2 lần mục tiêu giai đoạn trước khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, ông Chwalek nói.

Nằm trong kế hoạch đầu tư này bao gồm cả các cơ sở hạ tầng mới nằm cách xa biên giới Ba Lan với Belarus – một đồng minh của Nga, vì lý do an ninh.

Nguồn tin từ giới chức Ba Lan, Slovakia và Cộng hòa Séc cho biết, nhiều công ty của họ cũng đang tăng cường khả năng sản xuất và chạy đua thuê nhân công.

Ngay sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine, quân đội và các nhà sản xuất vũ khí ở Đông Âu đã bắt đầu “xả kho” vũ khí, đạn dược từ thời Liên Xô mà Ukraine vốn rất quen thuộc trong khi Kiev chờ đợi các thiết bị tiêu chuẩn NATO từ phương Tây.

Khi các kho dự trữ đó cạn kiệt, các nhà sản xuất vũ khí đã tăng cường sản xuất cả thiết bị cũ và thiết bị hiện đại để duy trì nguồn cung.

Ông Chwalek cho biết, PGZ sẽ sản xuất 1.000 hệ thống tên lửa phòng không vác vai Piorun vào năm 2023 so với 600 trong năm 2022 và 300-350 trong những năm trước.

Ngành công nghiệp lâu đời

Ngành công nghiệp vũ khí của Đông Âu có từ thế kỷ 19, khi Séc bắt đầu sản xuất vũ khí cho Đế quốc Áo-Hung.

Các nhà máy khổng lồ ở Tiệp Khắc, nhà sản xuất vũ khí lớn thứ hai của Hiệp ước Warsaw, Ba Lan và các nước khác trong khu vực đã giúp người dân có việc làm, sản xuất vũ khí cho các cuộc xung đột trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh trên khắp thế giới.

“Séc là một trong những cường quốc xuất khẩu vũ khí và chúng tôi có nhân sự, cơ sở vật chất và dây chuyền sản xuất cần thiết để tăng công suất. Đây là cơ hội để Séc bù đắp lại nhu cầu sau khi cung cấp cho Ukraine những vũ khí từ thời Liên Xô. Điều này có thể cho các quốc gia khác thấy rằng chúng tôi là một đối tác đáng tin cậy trong ngành công nghiệp vũ khí”, Đại sứ Séc tại NATO Jakub Landovsky nói với Reuters.

“Sự tan rã của Liên Xô năm 1991 và sự mở rộng của NATO đã thúc đẩy các công ty hiện đại hóa, nhưng họ vẫn có thể nhanh chóng sản xuất các loại đạn dược phù hợp với hệ thống vũ khí Liên Xô”, ông Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, nhận định.

Giới chức và các công ty ở Đông Âu cho biết Ukraine đã mua vũ khí và thiết bị thông qua quyên góp từ các chính phủ và hợp đồng thương mại trực tiếp giữa Kiev với các nhà sản xuất.

Cơ hội phát triển ngành công nghiệp quốc phòng

Ông Christoph Trebesch, Giáo sư tại Viện Kiel, cho biết: “Các nước Đông Âu đã hỗ trợ Ukraine rất nhiều. Đồng thời, đây là cơ hội để họ xây dựng ngành công nghiệp sản xuất quân sự của mình”.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Séc Tomas Kopecny cho hay, Ukraine đã nhận được gần 2,1 tỷ USD vũ khí và thiết bị từ các công ty của Séc, khoảng 95% trong số đó là giao hàng thương mại. Ông cho biết, xuất khẩu vũ khí của Séc năm 2022 sẽ ở mức cao nhất kể từ năm 1989.

“Đối với ngành công nghiệp quốc phòng Séc, cuộc xung đột ở Ukraine mở cơ hội phát triển chưa từng thấy trong 30 năm qua”, ông Kopecny nói.

David Hac, Giám đốc điều hành của Tập đoàn STV của Séc, đã nêu kế hoạch bổ sung dây chuyền sản xuất đạn cỡ nhỏ mới và cho biết họ đang xem xét mở rộng năng lực sản xuất đạn cỡ lớn.

Doanh số bán hàng quốc phòng đã giúp Czechoslovak, tập đoàn sở hữu các công ty bao gồm Excalibur Army, Tatra Trucks và Tatra Defence, tăng gần gấp đôi doanh thu nửa đầu năm so với một năm trước đó.

Người phát ngôn tập đoàn Czechoslovak, ông Andrej Cirtek nói với Reuters rằng công ty đang tăng cường sản xuất cả đạn cỡ nòng 155mm theo tiêu chuẩn NATO và đạn cỡ nòng 152mm kiểu Liên Xô, đồng thời tân trang lại các phương tiện chiến đấu bộ binh và xe tăng T-72 thời Liên Xô.

“Sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, việc giao hàng của chúng tôi cho Kiev đã tăng lên gấp bội”, ông Cirtek cho biết.