Philippines nói “mắc nợ” Việt Nam vì cứu 22 ngư dân trên Biển Đông

“22 ngư dân Philippines đã bị bỏ lại trên biển cho tới khi một tàu Việt Nam kéo họ lên. Chúng tôi mãi mãi biết ơn, chúng tôi mãi mãi mắc nợ đối tác chiến lược của chúng tôi, Việt Nam, vì nghĩa cử nhân đạo và tốt đẹp này”, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr phát biểu tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York, Mỹ ngày 17/6.

Bài phát biểu của Ngoại trưởng Philippines được đưa ra nhân kỷ niệm 25 năm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) có hiệu lực. UNCLOS cũng là cơ sở pháp lý để Philippines giành chiến thắng trong vụ kiện trước Trung Quốc tại tòa án quốc tế nhằm bác bỏ yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Phát biểu của Ngoại trưởng Locsin được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố vụ va chạm gần bãi Cỏ Rong hôm 9/6 là “tai nạn hàng hải” và cảnh báo không đẩy tình hình trở nên tồi tệ hơn. Ông Duterte cũng bác bỏ đề xuất của giới chức Philippines về việc đưa lực lượng hải quân tới khu vực xảy ra va chạm, đồng thời cho biết ông sẽ chờ cho tới khi có kết quả điều tra chính thức.

Theo trang tin Rappler, bài phát biểu của Ngoại trưởng Locsin cho thấy phản ứng “hai chiều” của Philippines trong vụ va chạm trên Biển Đông. Một mặt, các quan chức cấp cao Philippines tìm cách giảm nhẹ việc công khai chỉ trích Trung Quốc. Mặt khác, các nhà ngoại giao Philippines vẫn lên tiếng cảnh báo cộng đồng quốc tế về động thái của Trung Quốc tại các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc hay Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO).

Phát biểu của Tổng thống Duterte đã vấp phải sự phản đối của một số chính trị gia Philippines. Thượng nghị sĩ Panfilo Lacson gọi hành động đâm chìm tàu cá Philippines của tàu Trung Quốc là “bắt nạt”. Ông Lacson cho rằng vụ việc này là phép thử cho sự kiên nhẫn và tôn trọng của hai nước.

“Với chính phủ Trung Quốc đó là sự tôn trọng dành cho một đồng minh như Philippines, còn với chính phủ chúng ta đó là sự kiên nhẫn”, ông Lacson nói trong cuộc phỏng vấn với CNN Philippines.

Nghị sĩ Lacson cho rằng Tổng thống Duterte đã “quên khai thác tất cả nguồn lực sẵn có trước khi sử dụng phương án cuối cùng là đầu hàng” Trung Quốc. Ông Lacson nhận định Hiệp ước Phòng vệ Tương hỗ giữa Mỹ và Philippines là “vũ khí chưa được sử dụng”.

“Tôi không đề xuất chiến tranh thế giới thứ 3, nhưng ít nhất cũng phải để cho Trung Quốc cảm nhận sự cân bằng quyền lực tại Biển Đông”, nghị sĩ Lacson tuyên bố.

Mỹ đề xuất điều tra vụ va chạm

Liên quan tới vụ va chạm giữa tàu Trung Quốc và tàu Philippines, Đại sứ Mỹ tại Philippines Sung Kim kêu gọi tiến hành điều tra “toàn diện” để làm rõ vụ việc.

“Tôi nghĩ điều quan trọng đó là cần có cuộc điều tra toàn diện về những gì đã xảy ra, và nếu có bất kỳ điều gì sai phạm, những người có liên quan phải chịu trách nhiệm”, Đại sứ Mỹ tại Philippines Sung Kim hôm nay 18/6 cho biết.

Theo nhà ngoại giao Mỹ, vụ việc xảy ra giữa tàu Mỹ và tàu Philippines càng cho thấy tầm quan trọng của một bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông. Đại sứ Kim cho biết ông rất vui khi “toàn bộ ngư dân Philippines đều an toàn”.

“Tôi nghĩ vụ việc này là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc phát triển một bộ quy tắc ứng xử có ý nghĩa. Đây cũng là nỗ lực mà Mỹ đã ủng hộ trong suốt những năm qua. Đồng thời cũng là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của các hoạt động hàng hải có trách nhiệm phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế”, Đại sứ Mỹ cho biết.