Vì sao tên lửa Mỹ có thể đánh trúng xe chở tướng cấp cao Iran?

Tướng Qassem Soleimani (Ảnh: AP)

Một cuộc không kích do Tổng thống Donald Trump chỉ đạo đã khiến Tướng Qassem Soleimani - Tư lệnh Lực lượng Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran thiệt mạng vào cuối ngày 2/1. Vụ việc thổi bùng căng thẳng trong khu vực, thậm chí có nguy cơ đẩy các bên vào một cuộc xung đột.

2 máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ đã phóng tên lửa vào đoàn xe gồm 2 chiếc vừa rời khỏi sân bay quốc tế Baghdad ở Iraq, cướp đi sinh mạng của Tướng Soleimani và thiêu rụi các phương tiện.

Tướng Qassem Soleimani, nhân vật quyền lực số 2 Iran, vốn là người kín tiếng. Lộ trình đi lại của ông cũng được bảo đảm an ninh chặt chẽ. Vậy câu hỏi được đặt ra là, Mỹ đã phát hiện vị trí của tư lệnh Iran như thế nào trước khi phát lệnh tấn công?

New York Times dẫn lời các quan chức tình báo và chỉ huy quân sự của Mỹ cho biết, vụ tấn công được tiến hành dựa trên thông tin mật từ những người cung cấp, can thiệp nghe lén, máy bay trinh sát và các công nghệ do thám khác.

Theo một tài liệu mật của Bộ Tư pháp Mỹ, Nhà Trắng chỉ ra lệnh không kích bằng máy bay không người lái nhằm vào một mục tiêu khi đã “gần như chắc chắn” về sự xuất hiện của mục tiêu đó.

Vụ không kích diễn ra ngay sau khi phương tiện chở tướng Iran rời khỏi sân bay. Điều này cho thấy các máy bay không người lái của Mỹ khi đó đã vào vị trí “sẵn sàng chiến đấu” và chỉ chờ đúng thời điểm để tấn công.

Hiện Mỹ không vận hành căn cứ dành cho máy bay không người lái trong khu vực. Tuy nhiên vẫn có 3 căn cứ không quân xung quanh Iraq gồm căn cứ Ali al-Salem tại Kuwait, căn cứ Udeid tại Qatar và căn cứ Al Dafra tại Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất.

"Sát thủ" MQ-9 của Không quân Mỹ (Ảnh: Youtube)

Trong trường hợp các máy bay không người lái của Mỹ cất cánh từ căn cứ không quân gần nhất ở Kuwait, các máy bay này cũng mất khoảng thời gian nhất định để di chuyển gần 570 km trước khi Tướng Soleimani tới sân bay Baghdad. Đây là nhiệm vụ khả thi đối với MQ-9 Rappler, máy bay có tầm hoạt động lên tới hơn 1.800 km và có tốc độ tối đa khoảng 480 km/giờ.

MQ-9 Reaper là một trong những máy bay chiến đấu không người lái chủ lực của Mỹ, được sử dụng trong các nhiệm vụ trinh sát và tấn công các mục tiêu bằng vũ khí có độ chính xác cao. Quân đội Mỹ vẫn đang tích cực sử dụng MQ-9 Reaper tại nhiều khu vực tác chiến trên thế giới.

MQ-9 Reaper được trang bị tên lửa chống tăng có điều khiển AGM-114 Hellfire, bom điểu khiển laser GBU-12 Paveway II, tên lửa không đối không AIM-9 Sidewinder. Máy bay này có thể hoạt động liên tục trong 14 tiếng và nhờ các cảm biến quang điện tử radar, MQ-9 Reaper có thể tự động tìm kiếm, phát hiện, theo dõi và dẫn đường chính xác cho tên lửa hoặc bom thông minh tiêu diệt mục tiêu.

MQ-9 Reaper dài 11 mét, sải cánh 20,1 mét với trọng lượng cất cánh tối đa 4,7 tấn. Một chiếc MQ-9 Reaper có giá khoảng 15,9 triệu USD.

Sự hỗ trợ của lực lượng tình báo

Mỹ được cho là mất ít nhất một giờ rưỡi đồng hồ để chuẩn bị và triển khai máy bay thực hiện cuộc không kích. Đây có thể là một phần trong chiến dịch tỉ mỉ dựa trên các nỗ lực tình báo nhằm tấn công tướng cấp cao của Iran.

Giới phân tích cho rằng không thể bỏ qua vai trò của tình báo Israel trong việc phát hiện vị trí của Tư lệnh Soleimani. Sau cuộc không kích của Mỹ tại Iraq, quân đội Israel ngày 3/1 được huy động không rõ lý do. Động thái này được cho là để chuẩn bị đối phó với đòn trả đũa của Iran. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ đạo các quan chức cấp cao của chính phủ không lên tiếng về vụ ám sát tướng Iran.

Xe ô tô cháy trơ khung sau khi bị trung tên lửa của Mỹ cạnh sân bay quốc tế Baghdad, Iraq sáng sớm ngày 3/1 giờ địa phương. (Ảnh: Dailymail)

Căng thẳng giữa Israel và Iran từng lên đến đỉnh điểm trước vụ ám sát. Trước đó, một âm mưu ám sát bằng 500 kg thuốc nổ được cho là do Cơ quan tình báo Mossad của Israel tiến hành nhằm vào ông Soleimani đã thất bại hồi tháng 9/2019, khi chỉ huy cấp cao của Iran tới thăm một đài tưởng niệm.

Một bài viết đăng trên Jerusalem Post đã nhanh chóng chỉ ra rằng Mosssad có thể đóng vai trò trong vụ ám sát Tướng Soleimani gần đây. Tuy nhiên, một số ý kiến nhận định, cuộc không kích bằng máy bay không người lái không mang “bóng dáng” của Mossad, mà đây là chiến dịch theo phong cách của Mỹ.

Xét đến việc Mỹ giữ bí mật với cả Anh, một đồng minh thân cận của Washington, về vụ không kích, cuộc tấn công này có thể đã được phát lệnh dựa trên thông tin vào phút chót về vị trí của Tướng Soleimani. Việc chia sẻ thông tin tình báo về các cuộc tấn công ở Iraq thường được thực hiện với sự sắp xếp cụ thể về an ninh, liên quan tới 400 binh sĩ Anh tại Iraq cũng như sự an toàn của các tàu Anh di chuyển qua eo biển Hormuz.

Tính toán tới khoảng thời gian cần thiết để chuẩn bị cho cuộc không kích, khi Tướng Soleimani rời khỏi sân bay Baghdad sau chuyến bay kéo dài gần hai tiếng rưỡi, có khả năng người báo tin hoặc sĩ quan tình báo nào đó đã thông báo cho tình báo Mỹ ngay sau khi tướng Iran lên máy bay và trong hành trình tới Baghdad.

Việc Tư lệnh Soleimani và Abu Mahdi al-Muhandis, phó chỉ huy lực lượng bán quân sự Hashed al-Shaabi thân Iran tại Iraq, gặp nhau tại sân bay là manh mối cho thấy nguồn tin có thể bị rò rỉ từ chính nội bộ Iraq. Cả hai quan chức đều thiệt mạng trong cuộc không kích của Mỹ.