Sai phạm từ... chỉ định thầu

Thanh tra đã phát hiện một số dấu hiệu bất thường trong chỉ định thầu: ưu ái dự án lớn cho một vài nhà thầu, tạm ứng tiền lớn gấp nhiều lần giá trị thực tế đã thi công. Có những dự án lẽ ra có thể áp dụng hình thức đấu thầu nhưng lại xin chỉ định thầu…

Một số doanh nghiệp được ưu ái

Theo kết luận thanh tra, có hàng loạt dự án được chỉ định thầu phục vụ đại lễ 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, phải hoàn thành trước dịp đại lễ nhưng có những gói thầu đến hết năm 2011 vẫn chưa triển khai.

Đáng chú ý, Thanh tra cũng chỉ ra việc chỉ định thầu bất thường là việc một số địa phương và Bộ Giao thông vận tải đã chỉ định thầu cùng lúc nhiều gói thầu có giá trị lớn cho một số nhà thầu như Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường, Tập đoàn Xuân Thành, Công ty CP tập đoàn Đầu tư xây dựng DĐK... Điều này dẫn đến nhà thầu bị quá tải, không đủ năng lực thi công, năng lực tài chính, không đáp ứng yêu cầu về mặt tiến độ...

Điển hình là dự án xây dựng quảng trường và tượng đài Đinh Tiên Hoàng tại Ninh Bình (Sở Văn hóa-Thông tin Ninh Bình làm chủ đầu tư). Dự án này vào tháng 5/2009 tỉnh phê duyệt tổng mức đầu tư là 450 tỉ đồng. Tuy nhiên, chỉ ba tháng sau, tỉnh đã điều chỉnh nâng lên hơn ba lần (hơn 1.500 tỉ đồng).

Gói thầu xây lắp chính thuộc dự án này giá trị hơn 1.000 tỉ đồng được chỉ định thầu cho Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường (Xuân Trường). Trong năm 2010, chủ đầu tư đã tạm ứng cho nhà thầu Xuân Trường hơn 747 tỉ đồng, trong khi đến hết tháng 10/2011, khối lượng hoàn thành mới đạt 145 tỉ đồng.

Ở gói thầu tư vấn kiểm định chất lượng được chỉ định thầu cho Công ty TNHH Tư vấn Kiểm định xây dựng Đông Dương và năm 2010 đã giải ngân 3,4 tỉ đồng, trong khi khối lượng thực hiện mới đạt 2,8 tỉ đồng. Với gói thầu tư vấn giám sát thi công chỉ định cho Công ty TNHH Hương Giang, năm 2010 đã giải ngân 4,6 tỉ đồng, trong khi đến nay giá trị khối lượng mới đạt 1,7 tỉ đồng.

Cũng tại Ninh Bình, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu du lịch Tràng An được tỉnh phê duyệt năm 2004 với tổng mức đầu tư gần 580 tỉ đồng. Đến nay, sau nhiều lần điều chỉnh, bổ sung các dự án thành phần, tổng mức đầu tư dự án đã tăng gấp hơn 15 lần (gần 9.000 tỉ đồng).

Dự án này, Xuân Trường cũng được ưu ái chỉ định thầu hạng mục công trình thủy lợi giá trị hơn 560 tỉ đồng. Ở hạng mục này, chủ đầu tư đã giải ngân cho nhà thầu gần 400 tỉ đồng trong khi khối lượng thực hiện đến hết năm 2010 mới đạt 239 tỉ đồng.

Xuân Trường còn được chỉ định thầu hạng mục giao thông, trị giá hơn 302 tỉ đồng và được giải ngân trước 185 tỉ đồng trong khi khối lượng thực hiện hết năm 2010 mới hơn 99 tỉ đồng…

Chưa có quyết định đầu tư đã... chỉ định thầu

Quá trình thanh tra việc tổ chức thực hiện chỉ định thầu của Bộ Giao thông vận tải, Thanh tra Chính phủ xác định nhiều dự án được phê duyệt áp dụng hình thức chỉ định thầu khi các dự án chưa có quyết định đầu tư, chưa được bố trí vốn, chưa có thiết kế kỹ thuật và dự toán được duyệt.

Đáng chú ý, tiểu dự án 1 thuộc dự án lập lại trật tự hành lang an toàn trên các tuyến đường sắt giai đoạn 2 do Tổng công ty Đường sắt làm chủ đầu tư được Thủ tướng phê duyệt cho chỉ định thầu ngày 30/3/2010 nhưng đến tháng 11/2010 chủ đầu tư mới làm thủ tục chỉ định thầu, ký hợp đồng khởi công các gói thầu xây lắp.

Quá trình thi công các gói thầu đều chậm tiến độ và phải gia hạn hợp đồng đến hết năm 2011 nhưng đến 30/11/2011 mới hoàn thành được hơn 70% khối lượng.

Theo Thanh tra Chính phủ, nhiều gói thầu, dự án không thuộc trường hợp được áp dụng chủ định thầu nhưng một số bộ, ngành, địa phương vẫn đề nghị Thủ tướng cho áp dụng hình thức chỉ định thầu, không phù hợp nhưng Bộ Kế hoạch - Đầu tư chưa tích cực tham mưu, đề xuất Thủ tướng để có biện pháp chấn chỉnh...

Tại một số dự án, gói thầu, quá trình thực hiện chỉ định thầu còn chưa tuân thủ quy trình, thủ tục quy định, một số gói thấu năm 2011 áp dụng hình thức chỉ định thầu chưa đúng với văn bản chỉ đạo của Thủ tướng.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp